معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمس تبریزی «سرّ مبهم و سرفصل تاریخ زندگانی مولانا» است؛ مولانایی که عارف‌ترین شاعر و شاعرترین عارف در آسمان ادب فارسی است. زندگی مولانا پس از دیدار و آشنایی با شمس که همچون مهبانگی در ادب فارسی است، به دو دورۀ کاملاً متفاوت تقسیم شد. به همین دلیل است که افکار و اندیشۀ مولانا را بیش از همه در سایۀ اندیشۀ شمس در «مقالات» می‌توان بازشناخت.

«مقالات» مستندترین و معتبرترین منبع شناخت حقایق زندگی و اندیشۀ شمس و ارتباط او با مولاناست که اگرچه نوشتۀ خود شمس نیست، قطعاً تقریرات اوست که توسط مولانا و برخی از اطرافیانش احتمالاً با دخل و تصرفاتی جزئی و گونه‌گون تحریر شده است؛ همچنین «مقالات» کلید فهم آثار شریف مولاناست و «گوهری است که با همۀ شکستگی به صدهزار درست می‌ارزد».

پس از آن اصلی‌ترین منبع شناخت از شمس تبریزی از آنِ مولاناست که عبارت است از «کلیات شمس تبریزی»، «مثنوی معنوی» و «فیه‌مافیه». سپس «ابتدانامۀ» سلطان‌ولد، «رساله در مناقب خداوندگار» از فریدون احود سپهسالار و «مناقب العارفین» شمس‌الدین احمد افلاکی کهن‌ترین منابع در شناخت زندگی و اندیشۀ شمس هستند که به زمان حیات او نزدیک‌اند. در کنار این آثار «نفحات الانس» عبدالرحمان جامی، «تذکرة الشعرا» دولت‌شاه سمرقندی، «هفت اقلیم» احمد امین‌رازی و «ریاض العارفین» رضاقلی‌خان هدایت منابع کلاسیکی‌اند که دربارۀ شمس اطلاعاتی در اختیار خوانندگان می‌گذارند.

این کتاب آثارشناسی توصیفی شمس تبریزی است و در آن 77 اثر چاپی، شنیداری و دیداری با موضوع زندگی و اندیشۀ شمس تبریز و «مقالات» معرفی شده و فهرست 42 کتاب، 48 پایان‌نامه و رسالۀ دانشگاهی و 290 مقاله دربارۀ شمس و «مقالات» که تا پایان سال 1401 چاپ شده‌اند، ارائه شده است.

گفتنی است آثار معرفی‌شده در یک سطح و اعتبار نیستند، به‌ویژه مقاله‌ها که پس از رواج انواع نشریه‌های رنگارنگ به‌اصطلاح علمی ـ پژوهش رشد چشمگیری داشته‌اند، به نقد و بررسی‌های جدی نیاز است. ترتیب آثار در فصل‌های اول تا سوم بر اساس سال انتشار و در پیوست‌ها بر اساس الفبای خانوادگی صاحب‌اثر است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

گاه‌شمار زندگی شمس تبریزی

فصل اول: آثار چاپی

تصحیح، گزیده و شرح مقالات شمس تبریزی

پژوهش

داستان و رمان

ترجمۀ مقالات شمس تبریزی

فصل دوم: آثار شنیداری

درس‌گفتار و سخنرانی

آلبوم موسیقی و کتاب صوتی

فصل سوم: آثار دیداری

تئاتر

نقاشی

پیوست‌ها

پیوست یک: برخی کتاب‌های دیگر

پیوست دو: پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها

پیوست یک: مقاله‌ها:

نشریه‌ها

همایش‌ها، کنگره‌ها و ...

نمایه