معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

اثر ادبی آیینه‌ای تمام‌نماست که شخصیت نویسنده، افکار و اندیشه‌ها و زوایای آشکار و پنهان جامعۀ او را منعکس می‌کند؛ بدین‌وسیله خواننده می‌تواند به جهان درونی نویسنده راه یابد. درواقع شناخت اثر ادبی تا حد زیادی برابر است با شناخت نویسنده و دیدگاه‌های فکر و شرایط اجتماعی او. رمان در جایگاه یک نوع ادبی، تحولی تازه در ادبیات به وجود آورد و برای اولین بار ویژگی‌های عاطفی و تجزیه‌ها و تحلیل‌های درونی به طور آشکار از طریق این نوع ادبی وارد ادبیات شد.

ادبیات تطبیقی نوعی پژوهش بین‌رشته‌ای است که به مطالعۀ رابطۀ ادبیات ملت‌های مختلف با هم می‌پردازد و نشان‌دهندۀ نقاط شباهت و تفاوت فرهنگی ملت‌هاست. بوم‌گرایی واکنش روشنفکرانی بود که می‌خواستند مخاطبان خود را به اصالت‌ها و ریشه‌هایشان توجه دهند؛ بنابراین کشورهای فراوانی که در معرض استعمار قرار داشتند، به این موضوع توجه کردند. در داستان‌های این جریان غالباً به نقد بیگانگان و دولت توجه شده است.

محمود دولت‌آبادی یکی از نویسندگان معاصر ایران است که دارای سبک نویسندگی ویژۀ خود است. او با توجه به محیط دوران‌ کودکی‌اش به ادبیات روستایی اهمیت بسیاری می‌دهد و رمان «جای خالی سلوچ» او نیز از این نوع ادبیات بسیار بهره برده است. از نمودهای دیگر آثار او می‌توان به شیوۀ بیان رئالیستی یا همان واقع‌گرایی اشاره کرد. او با استفاده از این روش به بیان واقعیت‌های روزگار خود می‌پردازد که گاهی این واقعیت‌ها را در پرده‌ای از رمز قرار می‌ده و از شیوۀ سمبلیسم استفاده می‌کند.

گابریل گارسیا مارکز رمان‌نویسنده، نویسنده، روزنامه‌نگار، ناشر و فعال سیاسی کلمبایی بود. او بین مردم کشورهای آمریکای لاتین با نام گابو یا گابیتو برای تحبیب مشهور بود و پس از درگیری با رئیس دولت کلمبیا و تحت تعقیب قرارگرفتنش در مکزیک زندگی می‌کرد. او یکی از نویسندگان پیشگام سبک ادبی رئالیسم جادویی بود؛ اگرچه تمام آثارش را نمی‌توان در این سبک طبقه‌بندی کرد. از آثار مارکز به دلیل نثر غنی آن در منتقل‌کردن تخیلات سرشار نویسنده به خواننده ستایش شده است.

شخصیت‌های آثار دولت‌آبادی فارغ از گرایش‌های مذهبی‌شان، قربانی شرایط سخت جامعه هستند. او به‌خوبی توانسته است سادگی، صبر، قناعت و ساده‌زیستی مردمان روستا را به تصویر بکشد و در کنار آن از فقر و ناآگاهی سخن بگوید. همچنین شاخص‌های بوم‌گرایی در این داستان‌ها عمدتاً به شکل رئالیستی و گاه ناتورالیستی خود را نشان می‌دهد. اما آثار مارکز پیرو مکتب «رئالیسم جادویی» است و الگوهای واقع‌گرایی با خیال و وهم و عناصر سحرآمیز درهم می‌آمیزند. در عمدۀ آثار مارکز دیدگاه جماعت بومی در برابر زندگی بر اساس افسانه و اسطوره شکل گرفته است؛ درنتیجه واقعیت از دریچۀ دید و برداشت جماعت بومیان نسبت به آن به نمایش گذاشته می‌شود.

در این کتاب پس از اشاره‌ای به رمان و تاریخچۀ آن و ادبیات اقلیمی یا بوم‌گرایانه، در بخش بعدی به زندگی و آثار و سبک نویسندگی محمود دولت‌آبادی و مارکز پرداخته شده است. در بخش اصلی کتاب آثار دولت‌آبادی و مارکز از جهت توجه به ادبیات بوم‌گرایانه با هم تطبیق داده شده و شباهت‌های فرهنگی و اقلیمی که در رمان‌های آنها دیده می‌شود، مقایسه شده است؛ مباحثی چون توصیف مکان‌ها، موقعیت جغرافیایی، رسوم مذهبی و اعتقادات، آداب و رسوم، ارتباط با طبیعت و حیوانات و .... .

فهرست مطالب کتاب:

* پیش‌گفتار

* رمان و تاریخچۀ آن

* ادبیات اقلیمی یا بوم‌گرایانه

* محمود دولت‌آبادی، آثار و سبک نویسندگی

* گابریل گارسیا مارکز، آثار و سبک نویسندگی

* مقایسۀ مؤلفه‌های بوم‌گرایی:

موقعیت جغرافیایی

توصیف مکان‌ها

سبک زندگی

رسوم مذهبی و اعتقادات

آداب و رسوم

ارتباط با طبیعت

ارتباط با حیوانات

توصیف طبیعت

مشاغل

ابزار کار

خوراکی و نوشیدنی

مهاجرت

خشونت

سیاست

رفتار مردم با مسئولین

محیط‌زیست

آمیختگی خیال و واقعیت

* منابع