اندیشه و سیاست در ایران باستان (جلد دوم): سرآغازهای اساطیری ـ تاریخی شهریاری ایرانی
خلاصه
آنچه در این مجموعۀ چهارجلدی در اختیار خواننده قرار گرفته است، تلاش دارد تا بر اساس آنچه در روایتهای اساطیری و حماسی در سرمشق شاهان پیشدادی و کیانی آمده است و بر اساس آنچه در دوران تاریخی حکومتهای بومی پیشاآریایی و سپس پادشاهیهای باستانی چهارگانۀ ایران از ماد تا ساسانیان را در بر میگیرد، تصویری از اندیشه و سیاست در ایران باستان به دست دهد.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
پژوهش تاریخی همیشه نقش منحصربهفردی در شکلگیری و تکامل فلسفۀ اجتماعی داشته است. بخش مهمی از قوانین و قواعد اجتماعی امروز، در واقع ثمرۀ مطالعه و درسآموزی از تاریخ است. در این میان مباحث مربوط به اندیشۀ سیاسی یا پیوند میان اندیشه و سیاست از اهمیت مضاعفی برخوردارند و تاکنون نیز توجه درخوری به آن نشده است. اندیشۀ سیاسی در سادهترین تعریف عبارت است از هرگونه تأمل و کنکاش فکری آزاد (مشتمل بر توصیف و حتی تجویز) در عرصۀ سیاست و امور سیاسی. در واقع اندیشۀ سیاسی لزوما به دنبال مطالعۀ روشمند فلسفی یا علمی سیاست و امور سیاسی نیست؛ اما جنس این نوع مطالعه از جنس اندیشهای است و به مباحث اصولی سیاست و اموز سیاسی اختصاص دارد.
در مطالعۀ اندیشۀ سیاسی ایران باستان انتظار میرود؛ اولا بنیادهای سیاسی حاکم بر سیاست ایران باستان به طور نسبی توصیف شوند و مورد تحلیل قرار گیرند؛ ثانیاً تمایزهای بنیادهای سیاسی ایران باستان با سایر جوامع مدنی باستانی همتراز با ایران تا حدودی روشن شوند؛ ثالثاً واقعیتهای سیاسی مهم و تعیینکننده در اصول سیاسی اعم از مثبت و منفی از خفا خارج شوند و نقش این وقایع در ساخت سیاسی ایران باستان مورد بررسی قرار گیرد؛ رابعاً درسها و عبرتهای اندیشه و کنش سیاسی اعصار باستانی ایران برای امروز و آینده تا حد امکان مورد بحث قرار گیرند.
آنچه در این مجموعۀ چهارجلدی در اختیار خواننده قرار گرفته است، تلاش دارد تا بر اساس آنچه در روایتهای اساطیری و حماسی در سرمشق شاهان پیشدادی و کیانی آمده است و بر اساس آنچه در دوران تاریخی حکومتهای بومی پیشاآریایی و سپس پادشاهیهای باستانی چهارگانۀ ایران از ماد تا ساسانیان را در بر میگیرد، تصویری از اندیشه و سیاست در ایران باستان به دست دهد.
در جلد دوم این مجموعه با عنوان «سرآغازهای اساطیری ـ تاریخی شهریاری ایرانی» که دربردارندۀ سی مقالۀ دیگر است، نخست در ادامۀ مجلد اول، سرچشمههای شکلگیری امر سیاسی و پشتوانۀ واقعیت شهریاری ایرانی از منظر اساطیر و تبارشناسی تاریخی معرفی شده است و سپس حکومت مادها به عنوان اولین حکومت فراگیر سرزمینی، متأثر از انگارههای پیشگفته معرفی شده است. بدین ترتیب در بهرۀ نخست این مجلد، ادوار اساطیری و حماسی شهریاری ایرانی که تأمینکنندۀ بایستههای نظری و مفهومی شهریاری و الزامات معنایی و فرهنگی و نهادی آن بودهاند، معرفی شده است. در همین بهره، شهریاری ایران به اعتبار روایتهای ملی حماسی و پهلوانی، به دو دورۀ اساطیری پیشدادی و حماسی کیانی تقسیم شده و در آن به بنیانها و بایستههای نظری، کارکردی، اخلاقی و آیینی شهریاری ایران پرداخته شده است. در هر دو قسمت این بهره، بیش از همه بازکاوی چهبودگی و چهسانی سیمای صفحات شهریاری آرمانی ایرانی مورد توجه بوده است.
در بهرۀ دوم زمینهها و دورههای تاریخی پیدایش دولت پادشاهی در دورۀ پیشاآریایی (حکومتها و دولتهای محلی و دیرینهدوام بومی ایرانی) و دورۀ پس از تأسیس دولت مادها (به روایتی در 807 ق.م) تا زوال و فروپاشی آن (550 ق.م) مورد بررسی و خوانش قرار گرفته است. در این بهره ارائۀ سیمایی از چیستی حکومت و دولت مادها، مطالعۀ ارکان مفهومی چهرۀ حکمرانی تاریخی آنان از آغاز تأسیس و صورتبندی ساخت و ماهیت آن حکومت تا لحظۀ انقراض، بررسی چارچوب مناسبات روابط قدرت سیاسی و اجتماعی، رویکردهای سیاسی شهریاری در نسبت با دین و فرهنگ و طبقات اجتماعی، بازنمایی نظام اداری و روابط خارجی، سیاست نظامیگری و استراتژیهای قدرت سیاسی برای نگهبانی از بقا، و در نهایت استواری و توسعۀ توانشهای قدرت حاکم در قلمرو نفوذ قدرت حاکم در قلمرو نفوذ داخی و خارجی آن مورد نظر قرار گرفته است.
بازخوانی دقیق اندیشه و سیاست در دولت مادها از آنرو ضرورت دارد که با برآمدن و برپایی آن حکومت، بنیانهای نظری و ساخت نهادی قدرت سیاسی حکومت و شهریاری ایرانی در هیئتی منسجم و قابل انتقال با گونهای از صورتبندی حاکمیت سرزمینی چندقومیتی فراگیر شکل گرفت. این شکلگیری و تثبیت قدرت که اعجاب همسایهها را نیز به خود معطوف داشته بود، همانطور که تا قرنها پس از انقراض، حکومتهای ایرانی به عنوان مثال توسط یونانیان «مادی» خوانده میشدند ـ موازنۀ قدرتی را در منطقه ایجاد کرد که تا قرنها دوام یافت و هیچگاه به وضعیت عادی قبل از خود باز نگشت. بهجرئت میتوان تاریخ سیاسی منطقۀ غرب آسیا را به دورۀ پیشامادی و پسامادی تقسیم کرد. این قدرت منطقهای و هژمونی بینامنطقهای با برآمدن دولت جهانگستر هخامنشیان از مرزهای منطقهای فراتر رفت و آسیا و اروپا را تحت تأثیر خود قرار داد و با وسعت خویش نهتنها ملزومات اندیشهای خود را توسعه داد، بلکه همین اندیشه را به مدارس و میدانهای بحث و شوراهای تصمیمگیری سیاسی و محافل قانوننویسی همسایههای شرقی و غربی نیز رساند.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه: نگاهی به حضور اندیشه و سیاست در ایران باستان/ رضا غلامی
دیباچه: دربارۀ اندیشه و سیاست در ایران باستان/ رضا ماحوزی
بهرۀ اول: عهد اساطیری ـ حماسی شهریاری ایرانی
انگارهها و آیین شهریاری در سیمای اساطیری و حماسی ایران باستان/ حسین سیفزاده
چیستی و چسانی سیاست شهریاری پیشدادیان/ حسین سیفزاده
بایستههای شهریاری در روایت اساطیری شاهان پیشدادی/ رؤیا محمدیپرفکر
کارکردهای سیاسی اسطورههای ایران باستان/ حامد عمویی
تحول کارکردی فرمانروایی در روایت شهریاری اساطیری ایران باستان/ صادق حیدرینیا
آموزههای شهریاری شاهان اساطیری پیشدادی/ علیاکبر امینی
روایت اسطورهشناختی شخصیت سیاسی ضحاک/ صادق حیدرینیا
الگوهای رفتاری شهریاری کیانی/ مسعود آریایینیا
کارکرد و رفتار شاهان کیانی به روایت شاهنامه/ مسعود آریایینیا
آرمان پهلوانی و اندیشۀ شاهی در ایران باستان/ علیاصغر میرزایی
عهد پهلوانی و سیاست آرمانی در شاهنامۀ فردوسی/ حاتم قادری
کارکردهای پهلوانی در سیاست شهریاری ایران باستان/ حامد عمویی
اسطورۀ پهلوانی رستم و روایت شهریاری ایرانی/ حامد عمویی
بهرۀ دوم: پیدایش و پدیداری تاریخی شهریاری ایرانی
پیدایش دولت بومی پیشاآریایی در ایران باستان/ محمد جعفری دهقی
تأثیر سیاست نظامی آشور بر تحول مناسبات قدرت در ایران باستان/ شروین وکیلی
فروپاشی پادشاهی عیلام نو و گذر به دولت پادشاهی مادها/ شروین وکیلی
پدیداری دولت ماد/ امیرحسین حاتمی
تأسیس دولت ماد در آینۀ روایات تاریخی/ علیاصغر میرزایی
پدیداری دولت ماد و پاگیری و تداوم نهاد شهریاری در ایران باستان/ امیرحسین حاتمی
رخسار دولت ماد در بازکاوی روایتهای تاریخی/ مهرداد قدرت دیزجی
بازنمایی سیر و ساخت تاریخی دولت و حکومت ماد/ شهرام جلیلیان
کردار شهریاری شاهان نامدار ماد/ امیرحسین حاتمی
سیمای قوانین سیاسی و اجتماعی دولت ماد/ امیرحسین حاتمی
متافیزیک سیاست در رویکردهای فرهنگی و مذهبی شاهان ماد/ مهدی فدایی مهربانی
نیروها و نهادهای قدرت و نفوذ در سیاست و حکومت دولت ماد/ امیرحسین حاتمی
موقعیت سیاسی و اجتماعی زنان در دورۀ حکومت مادها/ شهرام جلیلیان
روابط خارجی دولت ماد/ امیرحسین حاتمی
سویهها و کارکردهای سیاسی جنگ و نظام سپاهیگری در دولت ماد/ امیرحسین حاتمی
استراتژیهای نظامی شاهان ماد و مشکلۀ دولت شهریاری/ مهرداد قدرت دیزجی
زوال و فروپاشی دولت ماد/ امیرحسین حاتمی
نمایه
فهرست جلد اول تا چهارم
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قصۀ ما به خر رسید: خر و خرپژوهی در شعر فارسی
غلامعلی گرایی، زهراسادات حسینیخرپژوهی در شعر طنز فارسی یکی از زمینههای طنز بوده که باید بهجد مورد تحقیق و پژوهش قرار میگرفت. نو
منابع مشابه بیشتر ...
اندیشه و سیاست در ایران باستان (جلد چهارم): سیر و سرنوشت سیاست شهریاری در نمود حکومت اشکانیها و نهاد دولت ساسانیان
جمعی از نویسندگانآنچه در این مجموعۀ چهارجلدی در اختیار خواننده قرار گرفته است، تلاش دارد تا بر اساس آنچه در روایتهای
اندیشه و سیاست در ایران باستان (جلد سوم): فروغ و فرسایی سیاست جهانشهری هخامنشیان
جمعی از نویسندگانآنچه در این مجموعۀ چهارجلدی در اختیار خواننده قرار گرفته است، تلاش دارد تا بر اساس آنچه در روایتهای
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
اندیشه و سیاست در ایران باستان (جلد چهارم): سیر و سرنوشت سیاست شهریاری در نمود حکومت اشکانیها و نهاد دولت ساسانیان
جمعی از نویسندگانآنچه در این مجموعۀ چهارجلدی در اختیار خواننده قرار گرفته است، تلاش دارد تا بر اساس آنچه در روایتهای
اندیشه و سیاست در ایران باستان (جلد سوم): فروغ و فرسایی سیاست جهانشهری هخامنشیان
جمعی از نویسندگانآنچه در این مجموعۀ چهارجلدی در اختیار خواننده قرار گرفته است، تلاش دارد تا بر اساس آنچه در روایتهای
نظری یافت نشد.