۴۸۴
۱۸۹
خادمین عصر قاجار: نگاهی به اصلاحات، تحولات و مدرن‌سازی ایران؛ از عباس‌میرزا تا علی‌اکبر دهخدا

خادمین عصر قاجار: نگاهی به اصلاحات، تحولات و مدرن‌سازی ایران؛ از عباس‌میرزا تا علی‌اکبر دهخدا

پدیدآور: محمد قلندرآبادی ناشر: علمتاریخ چاپ: ۱۴۰۱مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۴۴۰شابک: 3ـ382ـ246ـ622ـ978 تعداد صفحات: ۱۱۰

خلاصه

این کتاب بر اساس زندگی هفت شخصیت سیاسی قاجاری نوشته شده است و حاصل سلسله‌ای تحقیق کتابخانه‌ای در تاریخ اندیشۀ ترقی‌خواه و کارنامۀ اصلاحات در دوران قاجاریه است. بنای رسالت نویسنده در این کتاب بیان سرگذشت عباس‌میرزا، امیرکبیر، سپهسالار و ... نبوده است؛ هرچند محدود به دوران پیشوایی آنهاست؛ به عبارتی دیگر این کتاب تاریخ اجتماعی ـ سیاسی عصر قاجار نیست و هدف آن تدوین و ترویج زندگی‌نامۀ اشخاص هم نیست، بلکه مقصود گفتن مقدمه‌ای برای مطالعۀ سیاست‌های نوسازی و دستاوردهای تجددخواهانه است؛ تاریخ رژیم قاجار صرفاً در جایگاه پس‌زمینۀ این تحولات محل بحث و توجه است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

 

 


این کتاب بر اساس زندگی هفت شخصیت سیاسی قاجاری نوشته شده است و حاصل سلسله‌ای تحقیق کتابخانه‌ای در تاریخ اندیشۀ ترقی‌خواه و کارنامۀ اصلاحات در دوران قاجاریه است. بنای رسالت نویسنده در این کتاب بیان سرگذشت عباس‌میرزا، امیرکبیر، سپهسالار و ... نبوده است؛ هرچند محدود به دوران پیشوایی آنهاست؛ به عبارتی دیگر این کتاب تاریخ اجتماعی ـ سیاسی عصر قاجار نیست و هدف آن تدوین و ترویج زندگی‌نامۀ اشخاص هم نیست، بلکه مقصود گفتن مقدمه‌ای برای مطالعۀ سیاست‌های نوسازی و دستاوردهای تجددخواهانه است؛ تاریخ رژیم قاجار صرفاً در جایگاه پس‌زمینۀ این تحولات محل بحث و توجه است.

فصل نخست کتاب به بررسی دربارۀ عباس میرزا اختصاص دارد. یکی از اصلاحات او در زمان حکمرانی بر آذربایجان این بود که دست روحانیون ریاکار را از امور مسلمین و دامن مذهب کوتاه کرد و به فرمان او هر شب جمعه فقهای اهل علم و دانش در مساجد گرد هم می‌آمدند و دربارۀ احکام و کیفیت اجرای آن به مباحثه و مشاوره می‌پرداختند. از دیگر اصلاحات او اعزام دانشجو به بریتانیا و تحولات نظامی بود که در فصل نخست بدان پرداخته شده است.

در فصل دوم دربارۀ امیرکبیر و اصلاحات انجام‌گرفته توسط او سخن گفته شده است؛ از جمله تأسیس روزنامه‌ها، ترجمۀ کتاب، دارالفنون، آبله‌کوبی و .... .

اندیشۀ قانون‌خواهی یکی از اصلی‌ترین جریان‌های فکری ایران در تاریخ معاصر است. میرزا یوسف‌خان مستشارالدوله با نگارش رسالۀ «یک کلمه» نخستین طرح قانون اساسی ایران، تدوین قانون عدالت‌خانه‌ها و نامه به مظفرالدین میرزا در ساحت نظری و عملی قانون‌خواهی در ایران نقشی بسیار اساسی ایفا کرد. فصل سوم اختصاص به اصلاحات توسط او دارد.

میرزا حسین‌خان مشیرالدوله معروف به سپهسالار از رجال کاربلد و بالیاقت ایران ناصری به شمار می‌رود. در جوانی مشغول به تحصیل در پاریس شد و از همان موقع تحت تأثیر تمدن اروپا قرار گرفت. وزارت عدلیه و حضور در مطبوعات مختلف از جمله اصلاحات توسط اوست که در فصل چهارم بررسی شده است.

حیدرخان عمواوغلی شخصیتی است که در زندگی و مبارزات او نکات مبهم و اسرارآمیز فراوانی وجود دارد. در فصل پنجم او در حد یک تروریست مشروطه‌خواه بیان شده است و در بخش «ضمیمه» این فصل اشخاص و برخی از وقایع مربوط به او آورده شده است.

حاج میرزا حسن تبریزی که بعدها به رشدیه شهرت یافت، یکی از مردان بلندهمت در تاریخ فرهنگ ایران است که در فصل ششم به او پرداخته شده است. او بنیان‌گذار شیوۀ جدید آموزش ابتدایی در ایران است و همچنین آموزش الفبا به شیوۀ جدید و رایج‌شدن آن در ایران به همت ایشان آغاز شد.

فصل پایانی کتاب اختصاص به علی‌اکبر دهخدا دارد. او در جوانی به مدرسه‌ای سیاسی رفت و آموزش‌های جدیدی در زمینۀ تاریخ، سیاست و حقوق بین‌الملل دید. با آغاز جنبش مشروطه روزنامۀ «صوراسرافیل» را انتشار داد؛ روزنامه‌ای که مشی تندرو و سکولار داشت.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

فصل یکم: عباس‌میرزا

فصل دوم: امیرکبیر

فصل سوم: مستشارالدوله

فصل چهارم: سپهسالار

فصل پنجم: حیدر عمواوغلی

فصل ششم: حسن رشدیه

فصل هفتم: علی‌اکبر دهخدا

فهرست اسامی

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

منابع مشابه بیشتر ...

دیوان محمود بکرانی و دیوان رکن بکرانی

دیوان محمود بکرانی و دیوان رکن بکرانی

رفیع‌الدین محمود بکرانی ابهری، رکن‌الدین حسن بن محمود بکرانی ابهری

این کتاب دربردارندۀ دیوان‌های پدر و پسری سخنور از سده‌های هفتم و هشتم هجری قمری است: رفیع‌الدین محمو

مواجهۀ با غرب از دیدگاه متفکران جهان عرب (سیدقطب، هشام شرابی، عبدالله عروی و حسن حنفی)

مواجهۀ با غرب از دیدگاه متفکران جهان عرب (سیدقطب، هشام شرابی، عبدالله عروی و حسن حنفی)

محمد کامکاری، محمدعلی توانا

این کتاب نخست پدیدۀ غرب و مؤلفه‌های مدرنیته را بیان می‌کند؛ سپس به ترتیب مفهوم و مواجهۀ با غرب از دی