معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

به مدت دویست سال از نیمۀ دوم قرن ششم تا دهه‌های قبل از 330 ق.م، سلسلۀ پارسی هخامنشیان بر آناتولی و ارمنستان که بخشی از امپراتوری وسیعی که از دریای مدیترانه تا افغانستان و هند را دربر می‌گرفت، حکومت می‌کردند. پادشاهان بزرگ، داریوش اول و خشایار اول، حتی تلاش کردند یونان و مناطق شمالی دریای سیاه را فتح کنند. اگرچه آنها شکست خوردند، قسمت‌هایی از تراکیه برای مدت کوتاهی بخشی از قلمرو آنها شد. یونانیان پونتیک با وفق‌دادن خود با استیلای پارسیان که احتمالا جایگزینی وسوسه‌انگیز برای پیوستن به لیگ دلیان به رهبری آتنی‌ها بود، توانستند از این موقعیت سود ببرند.

زمانی که پادشاهان بزرگ در تخت جمشید علاقۀ خود را به مرزهای شمال غربی از دست می‌دادند، ساتراپ‌های آنها ناچار به کنترل اوضاع و حفظ تعادل قدرت با ورود به اتحادهای مختلف با جناح‌های یونانی و نیز احتمالاً سکایی بودند. این یک راه‌حل پایدار بود و ساتراپ‌ها در اجرای این «نقشۀ آناتولیایی» چنان چیره‌دست شدند که میل به استقلال‌طلبی به وجود آمد.

این کتاب دربرگیرندۀ مجموعه‌ای از مقاله‌های مرتبط با آثار کشف‌شده از دوران هخامنشی در محدودۀ دریای سیاه است. این مقاله‌ها حاصل پژوهش‌های میدانی تعدادی از باستان‌شناسان است که نتایج شگفت‌آوری از دوران هخامنشی، خارج از مرزهای کنونی ایران ارائه می‌دهند. مجموع آثار معرفی‌شده در این کتاب همانند کاخ‌ها، انواع زیورآلات، انواع ظروف فلزی، عناصر معماری و قبور صخره‌ای، هنری را به نمایش می‌گذارند که گاه ساختۀ دست هنرمندان آموزش‌دیده در کارگاه‌های پارسی هستند و گاه هنر دست صنعتگران بومی که به زیبایی شاخصه‌های هنر هخامنشی را با هنر بومی خود درآمیخته و آثاری بدیع خلق کرده‌اند؛ از این‌رو خواننده را به‌خوبی با طبقه‌بندی انواع آثار هنری مرتبط با دورۀ هخامنشی آشنا می‌کنند و تصویری ویژه از این دوره ارائه می‌دهند.

آدل بیل در همکاری وسیعی اشیاء متأثر از هخامنشیان در قفقاز را که بر اساس نوشته‌های هرودت، شمالی‌ترین مرز امپراتوری هخامنشیان را شکل می‌داد، بررسی‌هایی کرده است.

ماریا بروسیوس دربارۀ همکاری میان فاتحان و بومیان سخن می‌گوید که از نظام «پکس پرسیکا» استفاده می‌کردند. او به این نتیجۀ قانع‌کننده می‌رسد که پارس‌ها برای مناطق پیرامونی امپراتوری خود که در آن جنبه‌های نظامی و اقتصادی مهم بودند، معیارهای مختلفی را تدوین می‌کردند.

الن رم دربارۀ هخامنشیان تاریخچه‌ای از تراکیه را گردآوری کرده است. وی این سؤال را بررسی کرده که کدام ناحیه منظور نویسندگان باستان بوده است؟ تراکیه به منزلۀ بخشی از اروپا یا بخشی از آسیای صغیر و در کدام دوره یک ساتراپی مدنظر بوده و این وابستگی چقدر به طول انجامیده است. همچنین نام «اسکودرا» را در که در کتیبه‌های پارسی آمده است تحلیل می‌کند.

ولادیمیر ایرلیخ با تمرکز بر سایت واحدی یافته‌هایی از شمال قفقاز ارائه می‌دهد. بخشی از کورگان‌های خارق‌العادۀ اولسکی در اواخر قرن نوزدهم و در شروع قرن بیستم میلادی و بخشی در شروع قرن بیست‌ویکم میلادی کاوش شدند. از آنجا که هیچ تدفینی وجود نداشت، آنها مکان‌هایی آیینی در نظر گرفته می‌شوند. در کنار اشیای معمول سکایی، اشیائی نیز وجود دارند که تأثیرهخامنشیان را نشان می‌دهند.

ینس نیلینگ همکماری ایونی‌ها و پارس‌ها دربارۀ فتح مناطق اطراف دریای سیاه توسط حاکمان پارسی را مشخص می‌کند. او به تحقیق دربارۀ تدارکات لازم برای نبرد با سکاها در زمان داریوش اول می‌پردازد و به این نتیجه می‌رسد که در سال‌های اولیه گسترش آشکار ایونی‌ها قابل توجه است که افزایش شدید تعداد و کیفیت سازه‌های مسکونی آن را می‌توان نشان داد.

تریستر به آثار فلزی هخامنشی و آثار الهام‌گرفته از ایشان در مناطق حاشیه‌ای و نواحی شمالی مرزهای پادشاهی پارسیان نگاهی می‌اندازد. وی در بخش مربوط به خود، کمانی از بلغارستان امروزی تا قفقاز را ترسیم می‌کند و دربارۀ سیک‌ها و تقسیم‌بندی اشیاء و توزیع زمانی آنها و نیز گونه‌های معمول فرهنگ پارسی بحث می‌کند.

الن رم در تلاش خود برای طبقه‌بندی سبکی اشیاء، رویکرد مشابهی را اتخاذ کرده که پاسخی برای پرسش‌های مربوط به مرکز و پیرامون، اثرپذیری و وابستگی‌های فرهنگی است.

ولادیمیر گروچاروسکیج محوطۀ مهم و جالب سمیبراتنی، لابریس باستان واقع در دهانۀ سابق رودخانۀ کوبان را معرفی می‌کند.

تاتیانا اسمکالوا بر همان سایت هفت برادر تمرکز می‌کند و نتایج آخرین اسکن مغناطیس‌سنجی خود را گزارش می‌کند که پلان پیچیدۀ ساختارهای دفاعی شهر را مشخص می‌سازد.

در آخرین نوشتار این کتاب نویسنده که دربارۀ قانون‌های نظامی و جنگی امپراتوری پارسیان کار می‌کند، با بازبینی لشکرکشی علیه سکاها در زمان داریوش اول به مسئلۀ ساتراپی تراکیه می‌رسد. وسعت و مدت زمان این ساتراپی به دلیل اسناد کم و نامطمئن هنوز موضوع بحث است.

مقالات گردآوری‌شده در این کتاب در کنفرانس برگزارشده در عمارت ساندبرگ، مهمان‌پذیر دانشگاه آرهوس در نزدیکی زوندربرگ از دهم تا دوازدهم ژانویۀ 2008 ارائه شده‌اند.

فهرست مطالب کتاب:

دیباچه‌ای بر نسخۀ پارسی

پیش‌گفتار مترجمان

پیش‌گفتار/ ینس نیلینگ و الن رم

هخامنشیان در قفقاز/ آدل بیل

صلح پارسی و مردم منطقۀ دریای سیاه: حد و حدود ایدئولوژی امپراتوری هخامنشی/ ماریا بروسیوس

ابوالهول‌های لابرایوندا/ آنه ماری کارستنس

پژوهش‌های اخیر در کورگان‌های اولسکی/ ولادیمیر آر.ایرلیخ

تراکیۀ اسرارآمیز و پارس هخامنشی/ دیانا گرگوا

ریتون نقره با بازنمایی بز کوهی بالدار از تومولوس چهارم سمیبراتنی/ ولادیمیر/  گرونچارووسکیج

بررسی‌های ژئومغناطیس در قلمرو لابریس (محوطۀ سمیبراتنی) در سال‌های 2006 تا 2008/ تاتیانا ن.اسمکالوا

یک دروازۀ ورودی پارسی در آذربایجان: کاوش‌ها در قراچه میرلی/ فلوریان کنائوس، ایولان گاگوشیدزه و ایلیاس بابایف

سیاست امپراتوری پارس در پشت ظهور و سقوط کیمری‌های بسفور در ربع آخر قرن ششم ق.م/ ینس نیلینگ

تأثیر هخامنشیان بر تراکیه: یک بررسی تاریخی/ الن رم

طبقه‌بندی اشیاء ساخت هخامنشیان یا متأثر از هخامنشیان، از منطقۀ دریای سیاه/ الن رم

تأثیر هخامنشی در پافلاقونیه: قبور صخره‌ای در درۀ آمنیاس/ لطیف سامرر و الکساندر فن کینلین

ظروف طلا و نقره، جواهرات و سلاح‌های «هخامنشی» و «الهام‌گرفته از هخامنشی» و ..../ میخاییل تریستر

بازبینی لشکرکشی داریوش به سکاها/ کریستوفر توپلین

فهرست اعلام