۴۶۹
۱۹۹
تصحیح متون: اصول و منابع

تصحیح متون: اصول و منابع

پدیدآور: علی صفری آق‌قلعه ناشر: سمتتاریخ چاپ: ۱۴۰۰مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۲۰۰شابک: 5ـ2544ـ02ـ600ـ978 تعداد صفحات: ۳۴۸+۸

خلاصه

این کتاب برای آموزش اصول تصحیح متون تألیف و ساختار آن بیشتر با هدف آموزش به دانشجویان و نوآموزان تنظیم شده است؛ هرچند بخش‌هایی از آن می‌تواند برای آشنایان با مقولۀ تصحیح هم سودمند باشد. برای این مقصود قواعد عمومی و ضروری‌ترین مباحث مرتبط با تصحیح متون در کتاب مطرح شده و به‌ویژه شناسایی منابع یا مرجع‌شناسی تصحیح مورد تأکید بیشتری قرار گرفته است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

 


پایداری انتقال مفاهیم به وسیلۀ خط موجب شده است تا نوشته‌هایی که از پیشینیان برجای مانده، مهم‌ترین وسیلۀ آگاهی ما از چگونگی زندگی، اندیشه، احساسات و همچنین مجموعۀ دانش‌ها و هنرهای پدیدآمده توسط آنان باشد. این نوشته‌ها میراث مکتوب بشری را تشکیل می‌دهند. این نوشته‌ها میراث مکتوب بشری را تشکیل می‌دهند و هر کدام از اقوام و ملل دنیا، با توجه به پیشنیۀ ورود خود به عرصۀ فرهنگ و تمدن، از ادوار دور یا نزدیک به پدیدآمدن آثار مکتوب پرداخته‌اند. ایران نیز به عنوان یکی از تمدن‌های بزرگ و دیرینه، دارای آثار مکتوب چندهزارساله است. کهن‌ترین نمونه‌های برجای‌ماندۀ این آثار، شامل تعدادی از نوشته‌های دورۀ هخامنشی است که مشتمل بر کتیبه‌ها یا گل‌نبشته‌هایی به زبان فارسی باستان و با خط میخی است. بخشی دیگر از این آثار متون مرتبط با ادبیات اوستایی است که شامل بخش‌هایی از کتاب «اوستا» و آثار وابسته به آن هستند و زبان آنها «اوستایی» نامیده می‌شود.

اما عمدۀ متون مکتوبی که از نیاکان ما برجای‌مانده مربوط به آثار پدیدآمده در دورۀ اسلامی است. عمدۀ این آثار به زبان عربی نگاشته شده‌اند؛ اما بخش قابل توجهی از آنها نیز به زبان فارسی هستند. معدودی از این آثار نیز به زبان‌های ترکی، اردو و برخی دیگر از زبان‌های سرزمین‌های اسلامی نگاشته‌ شده‌اند که البته سهم ایرانیان در نگارش به این زبان‌ها اندک است. بنابراین آنچه در مقولۀ تصحیح متون در ایران با آن سروکار داریم، عمدتاً مربوط به متون فارسی، عربی و به‌ندرت ترکی و اردوست. از سویی به این دلیل که زبان فارسی زبان ملی ایران است، پژوهش و تصحیح متون فارسی معمولاً نسبت به زبان‌های دیگر اولویت بیشتری دارد؛ اما باید توجه داشت آثار دیگر زبان‌ها نیز گاه اطلاعات بسیار سودمندی در زمینۀ شناسایی فرهنگ و تمدن ایرانی دارند و بنابراین تصحیح متون زبان‌های عربی و ترکی و حتی اردو نیز در برخی موارد برای شناخت فرهنگ و تمدن ایرانی ضرورت دارد.

این کتاب برای آموزش اصول تصحیح متون تألیف و ساختار آن بیشتر با هدف آموزش به دانشجویان و نوآموزان تنظیم شده است؛ هرچند بخش‌هایی از آن می‌تواند برای آشنایان با مقولۀ تصحیح هم سودمند باشد. برای این مقصود قواعد عمومی و ضروری‌ترین مباحث مرتبط با تصحیح متون در کتاب مطرح شده و به‌ویژه شناسایی منابع یا مرجع‌شناسی تصحیح مورد تأکید بیشتری قرار گرفته است.

در مقدمۀ کتاب به نسخۀ خطی، تصحیح نسخه و متونت، چاپ و نسخۀ خطی، کهن‌ترین گزارش‌ها از چاپ و .... اشاره شده است. در بخش نخست کتاب دربارۀ آشنایی با نسخه‌های خطی سخن گفته شده است که دربرگیرندۀ آشنایی مخاطب با اجزای نسخه و نام‌های هر کدام، انواع متون از دیدگاه حجم و ساختار، توصیف اجزای نسخه بر اساس تصاویر دیجیتالی و مقدمۀ متون می‌شود. در بخش بعدی به پیشینۀ تصحیح در ادوار کهن پرداخته شده است.

آگاهی‌های مقدماتی برای تصحیح و معیارهای گزینش متن برای تصحیح در بخش‌های بعدی کتاب بررسی شده‌اند. در بخش بعدی دربارۀ اهمیت آشنایی با مباحث زبانی و رسم‌الخطی در تصحیح متون سخن گفته شده است. تعریف مفهوم کلی تصحیح و قواعد عمومی آن در بخش بعدی آورده شده است.

بخش‌های شش‌گانه برای چاپ متون تصحیح‌شده عبارت‌اند از: دیباچه، مقدمه، شناساندن متن، متن تصحیحی (مراحل تصحیح متن)، تصحیح گروهی و ملزومات آن، تعلیقات و یادداشت‌ها که در بخش بعدی کتاب بدان پرداخته شده است. آشنایی با انواع فهرست‌ها و کتاب‌شناسی‌ها در بخش «فهارس و منابع کتاب‌شناسی» بررسی شده است. در بخش پایانی نیز به مرجع‌شناسی تصحیح متون پرداخته شده است.

فهرست مطالب کتاب:

دیباچه

مقدمه

آشنایی با نسخه‌های خطی

پیشینۀ تصحیح در ادوار کهن

آگاهی‌های مقدماتی برای تصحیح

معیارهای گزینش متن برای تصحیح

اهمیت آشنایی کافی با مباحث زبانی و رسم‌الخطی در تصحیح متون

مفهوم کلی تصحیح و قواعد عمومی آن

بخش‌های شش‌گانه برای چاپ متون تصحیح‌شده

فهارس و منابع کتاب‌شناسی

مرجع‌شناسی تصحیح متون

کتاب‌نامه

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

شکونتلا

شکونتلا

کالی داسه

جهانیان کالی داسه را به نام شاعر «شکونتلا» می‌شناسند. هندیان همواره خود شیفتۀ این اثر بوده‌اند؛ چه د

منابع مشابه

متن کاوی: تأملاتی تئوریک در باب تصحیح، بازسازی و متن‌پژوهی

متن کاوی: تأملاتی تئوریک در باب تصحیح، بازسازی و متن‌پژوهی

مجتبی مجرد

این کتاب می‌کوشد در باب متن سخن بگوید و نسبت آن را با تاریخ بررسی کند. کتاب در راستای پاسخ به این پر