معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

از دیوان سنایی برمی‌آید که شاعری سنایی از همان اوان نوجوانی آغاز شده و تا لحظۀ وداع زندگی ادامه داشته است. فراوانی تعداد غزلیات و قصیده‌های دیوان و تنوع موضوع و درجات سخنوری آنها نشان از ادواری دارد که شاعر اهتمام به سرودن داشته و فرصت‌های طلایی تمرین و تکرار را از دست نداده است. او مدت سی سال در شهرهای مختلف خراسان اقامت می‌کند. طولانی‌ترین مدت اقامت وی در سرخس بوده و بسیاری از برجسته‌ترین آثار خود را در این شهر آفریده است.

سنایی یکی از برجسته‌ترین شاعران این سرزمین است؛ گوینده‌ای که جریان‌ساز شعر عرفانی فارسی است و شاعرانی چون سعدی، حافظ، مولوی و عطار در مکتب وی شاگردی کرده و مشق عشق نوشته‌اند. این کتاب شرح مشکلات آثار سنایی نیست، بلکه مجموعه‌ای از ابیات سهل و روان یکی از ارجمندترین شاعران ادبیات فارسی برای خواننده‌ای است که قصد ورود به دنیای شاعری وی را دارد. هدف نویسنده در گزینش این شعرها، فراهم آوردن مجموعه‌ای پیچیده و سخت‌خوان از ابیاتی نبوده که خوانندۀ کتاب از همان ابتدا وارد دنیای معماواری شود و برای حل کلاف سردرگم آن تلاش کند و در نهایت به جای لذت‌بردن از ساحت شعر، تعدادی واژه و تعبیر دشوار را در حافظۀ خود بنشاند، بلکه غرض از تألیف این بوده که جان سخن سنایی در آثارش را پیش چشم دوست‌داران ادبیات فارسی بیاورد و نشان دهد که جایگاه سنایی در تاریخ شعر فارسی تا کجا بلند است.

این کتاب گزینشی از حدیقة الحقیقه، غزل‌ها، قصیده‌ها و سیر العباد سنایی همراه با شرح و توضیحات است. مهم‌ترین مجموعه شعرهای سنایی است که می‌تواند نمای کلی از ساختارهای اندیشگانی و زبانی بزرگ‌شاعر حکیم ادبیات فارسی را پیش روی خواننده آورد. در گزینش غزل‌ها و چکامه‌های شاعر، دو کتاب ارزشمند استاد شفیعی کدکنی با عنوان «در اقلیم روشنایی» و «تازیانۀ سلوک» راهنمای اصلی نویسنده بوده است. این گزیده‌ها، خلاصۀ مهم‌ترین بخش‌های اشعار سنایی و نشانگر ترتیب و تنوع موضوع و درون‌مایه‌های بنیادین این اثر است. در این گزیده تلاش شده تا ساختار اصلی کتاب «حدیقه» مطابق آخرین ویرایش کتاب که توسط شخص سنایی صورت گرفته، حفظ شود تا خواننده کل کتاب «حدیقه» را پیش روی داشته باشد. شیوۀ گزینش ابیات از کتاب «سیر العباد» نیز به همین صورت بوده و تلاش شده تا بخش‌های اصلی کتاب «سیر العباد» حفظ شود و خواننده فشرده‌ای از این کتاب را پیش‌رو داشته باشد.

در پایان کتاب نیز شرح مختصری بر برخی ابیات آمده که در تألیف آن از منابع دست‌اول صوفیه بهره گرفته شده است.

به طور کلی این کتاب حاوی مقدمۀ منثور سنایی بر کتاب حدیقه، هشتصد بیت از کتاب حدیقه، چهارده غزل، نه قصیده و سیصد بیت از کتاب سیر العباد است که در آن تلاش شده تا با افزودن مقدمه‌هایی بر هر غزل و قصیده و بخشی از کتاب حدیقه و سیر العباد و شرح ابیات، کتابی خواندنی از نظم و نثر سنایی برای علاقمندان به شعر سنایی فراهم آید.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

مقدمه

فصل اول: مقدمۀ منثور سنایی بر فخری‌نامه (حدیقه)

فصل دوم: دربارۀ حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقه

فصل سوم: گزیدۀ حدیقۀ سنایی

فصل چهارم: یادداشت‌هایی بر حدیقه

فصل پنجم: گزیدۀ سیر العباد

فصل ششم: یادداشت‌هایی بر گزیدۀ سیر العباد

فصل هفتم: گزیدۀ غزل‌های سنایی

فصل هشتم: یادداشت‌هایی بر غزل‌ها

فصل نهم: گزیدۀ قصیده‌های سنایی

فصل دهم: یادداشت‌هایی بر قصیده‌ها

شکل‌ها

منابع