۲۹۷
۱۳۸
فلسفه ساموئل بکت

فلسفه ساموئل بکت

پدیدآور: جان کالدر ناشر: فلسفهتاریخ چاپ: ۱۴۰۱مترجم: سعید جهان‌پولاد مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۰۰۰شابک: 1ـ22ـ7857ـ622ـ978 تعداد صفحات: ۲۶۲

خلاصه

نویسنده در این کتاب بر روی نگرش‌ها، تفکر و پیشینۀ فکری ساموئل بکت فیلسوف تمرکز کرده و خواننده را به چهرۀ فلسفی او آشنا می‌کند. بکت اوج دستاوردها و عناصر کلیدی سه پیشرو مهم خودش همچون پروست، کافکا و جیمز جویس را در معرض مشاهده قرار داده و تأملات و تجربیات آنها را توسعه می‌دهد. در بخش نخست کتاب دربارۀ دغدغه‌های فکری و منابع بکت سخن گفته شده است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

آشنایی‌ها، دوستی‌ها و همنشینی‌های جان کالدر با ساموئل بکت، نقل خاطرات، جمع‌آوری یادداشت‌ها و پس‌نویس‌های نمایشی، نامه‌ها و گپ‌وگفت‌های میان بکت با کالدر و دیگران جزء یکی از منابع بسیار ارزشمند دربارۀ زندگی و تفکرات این نویسندۀ بزرگ ایرلندی ـ انگلیسی است. این کتاب با عنوان «فلسفۀ ساموئل بکت» با اتکا به همین نزدیکی‌های فکری و ارتباط صمیمانۀ میان این دو یکی ناشر و دیگری نویسنده، از اتفاقات بسیار جالب‌توجه محسوب می‌شود، جان کالدر نقش بسیار مؤثری در درک و شناخت صحیح و علمی اندیشه‌ها و آثار بکت چه در زمان حیات ساموئل بکت و چه پس از مرگش در میان محافل روشنفکری و جامعۀ دانشگاهی و آکادمیکی سرتاسر اروپا و جهان داشته است.

نوشته‌های ساموئل بکت به طور فزاینده‌ای نقطۀ اوج ادبیات بزرگ قرن بیستم بعد از مارسل پروست، جیمز جویس و فرانتس کافکا تلقی می‌شود. ساموئل بکت نویسنده‌ای است که ارتباطش با زمان و زمانه‌اش و بهره‌وری از تصاویر شاعرانه‌اش را می‌توان با شکسپیر در اواخر رنسانس مقایسه کرد. جان کالدر در این کتاب کار بکت را از نظر فلسفه، الهیات و اخلاقی دربارۀ زمان کنونی بررسی کرده و به جنبه‌هایی از تفکری سوژه‌ای‌اش اشاره می‌کند که دیگران آن را نادیده گرفته‌اند یا ترجیح داده‌اند نبینند. ذهن هوشمندانه و نگاه تیزبین ساموئل بکت با شجاعت و شوخ‌طبعی، مفروضات و باورهای بنیادی که بیشتر مردم بر اساس آن زندگی می‌کنند را از هم جدا کرده است. طنز و گروتسک بکت می‌تواند گزنده باشد و شوخ‌طبعی‌اش ویرانگر است. بکت هیچ راه گریزی از تراژدی انسانی در امکانات رفاهی که ما برای محافظت از خود در برابر واقعیت می سازیم ـ حتی در هنر ـ پیدا نکرد.

نویسنده در این کتاب بر روی نگرش‌ها، تفکر و پیشینۀ فکری ساموئل بکت فیلسوف تمرکز کرده و خواننده را به چهرۀ فلسفی او آشنا می‌کند. بکت اوج دستاوردها و عناصر کلیدی سه پیشرو مهم خودش همچون پروست، کافکا و جیمز جویس را در معرض مشاهده قرار داده و تأملات و تجربیات آنها را توسعه می‌دهد. در بخش نخست کتاب دربارۀ دغدغه‌های فکری و منابع بکت سخن گفته شده است.

«مورفی» عمدتاً دربارۀ فرار و گریز است، چگونه از خود و از زندان بدن و جسم فرار کنیم؟ چگونه می‌توان از جاذبۀ جهان با همۀ مشکلات و حواس‌پرتی‌ها و از جمله گرفتاری‌های انسانی‌اش دور شد؟ در «مورفی» بکت تعدادی از موضوعات و مشغله‌های ذهنی که بسیاری از آنها بصری هستند را ایجاد می‌کند که در آثار بعدی‌اش ادامه پیدا می‌کند. در بخش دوم دربارۀ فلسفه در داستان «مورفی» سخن گفته شده است.

بکت نویسنده‌ای متفکر بود که در یکی از دوره‌های بی‌رحمانۀ جهان زندگی می‌کرد. در جوانی نمی‌توانست تفاوت بین زندگی و شرایط زندگی فقرای ایرلندی که غالباً کاتولیک بودند و پروتستان‌هایی که بیشتر ثروتمند بودند، به‌راحتی درک نماید. در پاریس که جیمز جویس پیشروی آن محسوب می‌شد، این مواضع جزء ارزش‌های بکت شدند. در بخش سوم دربارۀ این بخش از اندیشۀ بکت گفتگو شده است.

افکار و تأملات اندیشگی بکت دربارۀ زمان پیچیده و اغلب متناقض به نظر می‌رسند؛ بکت نویسنده‌ای است که مطالب فراوانی از منابع زیادی را مطالعه نموده و تفکر مستقل خودش را مبتنی بر مشاهدات و تخیل شخصی بنا نهاده، از آن‌رو تعجب‌آور نیست که افکارش دربارۀ زمان گاه پیچیده و متناقض باشد. بخش چهارم کتاب اختصاص به بررسی زمان در آثار بکت دارد.

به‌سختی می‌توان به‌سختی می‌توان کسی را تصور کرد که غزیزه‌ای مطمئن‌تر از ساموئل بکت به واسطۀ درک هنر داشته باشد. بکت ذهنی داشت که می‌توانست جوهر هر اثر هنری را فارغ از پیچیدگی‌های سبکی‌اش تشخیص دهد، همیشه در اولین برخوردش با یک اثر هنری این تشخیص و درک را به همراه داشت. دربارۀ هنر و اندیشۀ هنری بکت در بخش پنجم گفتگو شده است.

نقش زبان در آثار بکت تقریباً بسیار مهم‌تر از هر نویسندۀ دیگری حتی جویس است. این واقعیت که او به دو زبان انگلیسی و فرانسوی می‌نوشت، برای یک نویسندۀ ایرلندی ـ انگلیسی به معنای مواجهه با دو کاربرد یک زبان است، این موضوع تا حدی در رابطه با بکت قابل توجه است. زبان نمایشنامه‌ها حاوی تغزل و بلاغتی آشکار است که آن را قادر می‌سازد، حقیقت زبان شاعرانۀ خود را به نمایش بگذارد. در بخش ششم فلسفه و زبان در آثار بکت بررسی شده است.

بکت در نوجوانی ایمانش به خدا را از دست داد؛ اما همواره اسطوره‌های مسیحیت را در تمام عمرش با خود حمل کرد. او همیشه به معنای عامش به دین تطبیقی و متافیزیک علاقمند بود. بکت می‌گوید ازدست‌دادن ایمانش هرگز شعلۀ علاقه‌اش به داستان مسیح و مرگ دردناک و طولانی‌اش بر روی صلیب را خاموش نکرد. خودشناسی بکت همیشه با قربانی‌شدن عجین بوده است، در یک قطعه نثر خاطره‌انگیز کوتاه «دولاروزا» قطعه‌نثری دردناک، مسیح را با صلیب‌اش در راه مصلوب‌شدن نشان می‌دهد، همدلی نویسنده با موضوع واضح است. ارجاعات مسیحی در آثار بکت و الهیات در آثار او موضوع بخش هفتم است.

بخش پایانی کتاب دربرگیرندۀ نکاتی از زندگی و آثار بکت برای بهترزیستن در زندگی است. در پایان کتاب بخش‌هایی با عنوان «نکته‌ها» برگرفته از آثار بکت و واژه‌نامه و کتاب‌شناسی آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ مترجم دربارۀ جان کالدر

مقدمۀ مؤلف و قدردانی‌ها

بخش یکم: دغدغه‌های فکری و منابع

بخش دوم: فلسفه به‌مثابۀ داستان: مورفی و وات

بخش سوم: غیرانسانی بودن انسان و جستجوی عشق

بخش چهارم: تسخیر زمان

بخش پنجم: شکست هنر

بخش ششم: فلسفه و زبان

بخش هفتم: نگریستن به خدا

بخش هشتم: نسخه‌هایی برای زندگی: اخلاق بکت

نکته‌ها

واژه‌نامه

کتاب‌شناسی ـ فهرست کتاب‌ها

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

منابع مشابه

راهنمای خوانش آثار ساموئل بکت

راهنمای خوانش آثار ساموئل بکت

هیو کنر

دشواری و پیچیدگی جمله‌های کنر و عدم دسترسی او به آثار داستانی ترجمه‌شدۀ بکت، شاید از جمله دلایلی باش