معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

تختی محصول یک فرهنگ سنتی بود؛ در اندیشۀ او پهلوانی بیشتر جلوه داشت تا قهرمانی، از آغاز هم با انگیزۀ پهلوان‌شدن ورزش را شروع کرد؛ اما در جامعه‌ای که مردمش آمال و آرزوهای خود را در پیروزی‌های قهرمانانش جستجو می‌کند، او نیز شاید ناخواسته در مسیر قهرمانی قرار گرفت. تختی در سفرهای متعدد خود، جهان و نوگرایی‌های دنیای جدید را کشف کرد؛ اما نتوانست یا نخواست آنها را پذیرا باشد، نمی‌توانست از فرهنگ سنتی که او را بارور کرده و پرورانده بود، دست بکشد؛ این دوگانگی چیزی بود که همواره لنگر عدم‌توازن در زندگی‌اش شد که بارزترین جلوۀ آن در زندگی زناشویی‌اش نمود پیدا کرد. تختی مردی بود که در منگنۀ دو دنیای کهنه و نو گیر کرده بود.

خانوادۀ تختی سنتی بودند، سلسله‌مراتب احترام‌آمیزی میان خود داشتند و احترام به بزرگ‌تر از مهم‌ترین سنن خانوادگی وی بود؛ اما تختی در ازدواجش این سنت‌ها را نادیده گرفت و با دختری تحصیل‌کرده، دانشجو و کارمند دانشگاه پیوند زناشویی بست؛ دختری که پانزده سال هم از او کوچک‌تر بود. این دوگانگی که بعدها تبدیل به جنگ اعصاب مدام بین خواهران تختی و همسرش شد، یکی از گره‌گاه‌ها و بن‌بست‌های زندگی او گردید.

تختی سیاستگر و سیاستمدار نبود، ورزشکاری بود که از دل طبقات فرودست جامعه سر برکشید و به لطف صفات انسانی، قدرت پهلوانی و پیروزی‌های درخشان ورزشی محبوب دل‌های مردم شد. مردمی که از مشکلات زندگی به تنگ آمده، کام‌های برنیامده و آرزوهای در سینه‌مانده را در موفقیت‌های او می‌جستند. مردی که می‌ایستد، تا آخرین لحظه می‌جنگد و تسلیم نمی‌شود یا به‌سختی به آن تن می‌دهد.

او با مرگ خودخواسته که دست‌برقضا رژیم می‌کوشد آن را تا حد اختلافات خانوادگی فروکاهد، به‌نوعی دیگر اقتدار پهلوانانۀ خود را اثبات می‌کند؛ گویی با مرگش می‌گوید در چنین زمانه و با فضاحتی اینگونه که دامن همه‌چیز را آلوده کرده است، مرگ بر زندگی رجحان و شرف دارد. مرگ تختی، مرگ آگاهی است در برابر جهالت و چشم فروبستن و به دامن قدرت مسلط غلتیدن، مگر کم بودند ورزشکارانی که سر به آستان بندگی نهاده و ردای وکالت بر تن کردند تا به نان و نوایی برسند یا بازیگر سینما شدند یا تبدیل به عنصری در دست نهادهای تبلیغاتی گردیدند. اما تختی از جنم دیگری بود، برای او مردم عزیز بودند، در تمام عمر کوتاهش، منش و مشی او سمت‌وسوی مردمی دارد و همین شد که محبوب مردم بماند و در چشم مردم همیشه قهرمان باشد. وقتی رشتۀ حیاتش را برید، حتی مرگش نیز افسانه‌ای شد که تیر تهمت را به سمت رژیم نشانه گرفت که از ترس تختی را کشتند.

تختی دو خصلت پهلوانی و قهرمانی را با هم داشت؛ پهلوانی در فرهنگ ایران جدا از قهرمانی است. پهلوان انسانی است که برای مردم زندگی می‌کند، برای آنان سینه سپر کرده و در حل مشکلات مردم همواره پیش‌قدم است؛ اما قهرمان در مسیر کسب پیروزی در میدان‌های داخلی و خارجی و کسب عنوان و مدال است. تختی در عمر نه‌چندان بلندش برای خودش زندگی نکرد، هرآنچه به دست می‌آورد یا خرج خانواده‌ای می‌کرد که به‌نوعی همگی چشم به دست او داشتند یا در سفرۀ مردم می‌نهاد.

در این کتاب بر اساس منابع و مدارک و اسناد موجود زندگی تختی از تولد تا مرگ بررسی شده است. در پایان کتاب، منبع‌شناسی مربوط به تختی و نیز اشعاری که در سوگ‌ وی سروده شده، آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیشگاه کلام

فصل اول: تهران عصر رضاخانی

فصل دوم: خانی‌آباد، زادگاه تختی

فصل سوم: خاندان تختی

فصل چهارم: باشگاه پولاد

فصل پنجم: در جادۀ افتخار

فصل ششم: تختی و کشتی پهلوانی

فصل هفتم: تختی و جبهۀ ملی

فصل هشتم: زلزلۀ بوئین‌زهرا

فصل نهم: نظر حریفان خارجی تختی در مورد او

فصل دهم: زندگی اجتماعی تختی

فصل یازدهم: تختی از نگاه ورزشکاران

فصل دوازدهم: تختی و خبرنگاران ورزشی

فصل سیزدهم: تختی و دوستان

فصل چهاردهم: تختی و باورهای دینی

فصل پانزدهم: ازدواج تختی

فصل شانزدهم: افکار و اندیشه‌های تختی

فصل هفدهم: تختی و سینما

فصل هجدهم: تختی و ساواک

فصل نوزدهم: آخرین پرده؛ مرگ تختی

فصل بیستم: منبع‌شناسی زندگی تختی

ضمایم

تصاویر