معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

داستان یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین انواع ادبی جهان است. داستان از گذشته‌های دور با زندگی انسان‌ها عجین شده است. اولین داستان‌ها همچون مردم روزگار خود ساده و ابتدایی بودند؛ اما با گذشت زمان، همراه با افکار انسان‌ها تکامل یافتند و پیچیده شدند. در ادبیات ایران مانند بسیاری از ملل جهان، قصه با همان ویژگی‌های سنتی رواج داشت؛ اما داستان یا رمان به معنای امروزی خود، بعد از انقلاب مشروطه در این سرزمین زاده شد. این ارمغان نو حاصل دگرگونی اندیشه و حرکت جامعۀ ایرانی به سوی پیشرفت بود و در طی این یک قرن، دچار تغییرات بسیاری شد تا به شکال امروزی خود درآمد.

هر داستان متشکل از عناصری است که وجود آنها سبب شکل‌گیری داستان و به‌وجودآمدن ساختار آن می‌شود. در باب عناصر داستان تقسیم‌بندی‌های متعددی وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: طرح یا پیرنگ، شخصیت، زاویۀ دید، درون‌مایه، گفتگو و فضا. این عناصر به‌هم‌پیوسته و در ارتباط با هم هستند. پیرنگ داستان در پیوند با شخصیت‌ها، شخصیت با زاویۀ دید، فضا با شخصیت و خلاصه به گونه‌ای همۀ اجزای سازندۀ داستان با هم در ارتباطند و تفکیک و جدا‌کردن‌شان از هم غیرممکن است.

جنبه‌های زیادی از داستان، جوششی است که از درون داستان‌نویس می‌جوشد؛ ولی تحقیقات نشان می‌دهد نویسندگی به عنوان رفتاری عملی و نوشتنی از دوران کودکی و نوجوانی به صورت توانی بالقوه در دانش‌آموزان نهفته است. آموزگاران و دبیران آگاه به هنر داستان‌نویسی می‌توانند ظرفیت‌ها و استعدادهای پنهان هنری و ادبی را میان دانش‌آموزان کشف کنند و به بالندگی آن کمک کنند.

برای یادگیری شگردهای داستان‌نویسی علاقه و پیگیری دو شرط بایسته است؛ معیارهای ضروری دیگر عبارتند از: استعداد، نوآوری، مطالعۀ مستمر و کافی، آگاهی از مسائل انسانی و جامعه‌شناسی، داشتن نثری خوب و پرورده، شناخت عناصر داستانی.

این کتاب با هدف آموزش فن داستان‌نویسی نگاشته شده است. این کتاب افزون بر ارائۀ اطلاعاتی در زمینۀ عناصر داستان، با بیان تکنیک‌های خلاقیت در داستان‌نویسی به پویایی ذهن فراگیران نیز کمک می‌کند. نکتۀ مهم در این کتاب آن است که بعد از طرح تکنیک‌های خلاقیت در داستان‌نویسی، برای آشنایی عمیق‌تر خوانندگان به بررسی و تحلیل تکنیک‌ها در آثار برجستۀ داستانی پرداخته شده و در پایان هر مبحث، تکالیف یادگیری و عملکردی برای فراگیران طرح شده است که بر جنبۀ آموزشی و کاربردی کتاب می‌افزاید.

در فصل نخست کلیاتی دربارۀ داستان، ویژگی‌های نویسنده، ایده یا فکر اولیه و تاریخچۀ داستان بیان شده است. فصل دوم اختصاص به بررسی روش‌های نوشتن داستان به کمک خط طرح دارد. در فصل سوم کاربست عناصر داستانی در داستان‌نویسی بررسی شده است. در فصل چهارم به نگارش انواع داستان از یعنی رمان، داستان بلند، داستان کوتاه و داستانک پرداخته شده است. فصل پایانی کتاب نیز اختصاص به بررسی تکنیک‌های خلاقیت در داستان‌نویسی دارد.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: کلیات

فصل دوم: روش‌های نوشتن داستان به کمک خط طرح

فصل سوم: کاربست عناصر داستانی

فصل چهارم: نگارش انواع داستان

فصل پنجم: تکنیک‌های خلاقیت در داستان‌نویسی

تکالیف

منابع