معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

دکتر محمود بی‌جن‌خان (متولد 1337) در شهر آبادان به دنیا آمد و تحصیلات خود را تا دیپلم در مدارس سعدی، فرخی و انصاری آبادان گذراند و در رشتۀ ریاضی دیپلم گرفت. سال 1356 به آمریکا رفت و در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا لس‌آنجلس در رشتۀ ریاضی مشغول به تحصیل شد. بعد از دریافت لیسانس ریاضی در سال 1360 به ایران بازگشت. سال 1365 با دکتر ثمره آشنایی پیدا می‌کند و در سال 1366 در مقطع کارشناسی ارشد رشتۀ زبان‌شناسی قبول می‌شود. سال 1370 نیز در دکتری زبان‌شناسی دانشگاه تهران پذیرفته می‌شود. پایان‌نامۀ دورۀ ارشد او با عنوان «ساخت سازه‌ای واکه‌های زبان فارسی در چارچوب نظریۀ گانر فانت» بود. تخصص ایشان در حوزه‌های آواشناسی، واج‌شناسی و زبان‌شناسی پیکره‌ای است. ایشان افزون بر تدریس واحدهای مرتبط به این دو حوزه در گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران، واحدهای مربوط به مکاتب زبان‌شناسی، روش تحقیق و زبان‌شناسی رایانه‌ای را نیز تدریس می‌کند.

این کتاب دربرگیرندۀ پانزده نوشتار در حوزۀ زبان و زبان‌شناسی است از سوی شاگردان و دوستان دکتر بی‌جن‌خان که به مناسبت تدوین جشن‌نامۀ ایشان تقدیم شده است. گفتگو با دکتر محمود بی‌جن‌خان که خواندنی‌ترین بخش این جشن‌نامه است، طی یک جلسۀ طولانی در دفتر ایشان در ساختمان مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا در فروردین ماه 1400 صورت گرفته و بعد از پیاده‌شدن مصاحبه، دکتر بی‌جن‌خان خود اصلاحاتی را در آن انجام دادند. برجسته‌ترین نکته‌ای که از زندگی علمی ایشان می‌توان دریافت، این است که او همواره از مسائل عینی و انضمامی به سمت زبان‌شناسی نظری حرکت می‌کند و طرفه اینکه حق هر دو را در حد کمال ادا کرده است. این مسیر که می‌توان آن را «طبیعی‌ترین» مسیر برای پرداختن به علم جدید دانست، می‌تواند برای همۀ علوم‌دوستان به‌ویژه در شرایط کشور ما، الگو باشد و مورد توجه قرار گیرد. نیازی به تصریح نیست که صرف‌نظر از اشارۀ مستقیم و مختصری که در متن مصاحبه به ویژگی‌های اخلاقی دکتر بی‌جن‌خان شده است، خواننده می‌تواند مناعت طبع او را در همۀ پاسخ‌ها ببیند. همۀ کسانی که از نزدیک با دکتر بی‌جن‌خان آشنا هستند، می‌دانند آنچه از متانت و منش او نقل می‌شود، بسیار فراتر از تعارفات معمول است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

گفتگو با دکتر محمود بی‌جن‌خان

بررسی تأثیر سن بر مقدار زمان آغاز واک/ وحیده ابوالحسنی‌زاده

بست چاکنایی آغازی در زبان فارسی: نقدی بر یک تحلیل/ علی پیرحیاتی

پدیدۀ «رنداکو» در زبان ژاپنی؛ تعامل واج‌شناسی، ساخت‌واژه و معناشناسی/ آیت حسینی

معنای آهنگین/ حامد رحمانی

تحلیل صوت‌شناختی زمان شروع واک در کودکان مبتلا به اوتیسم و سالم/ رحیمه روح‌پرور

تحلیل بهینگی فرایندهای واجی در زبان تالشی/ شهین شیخ‌سنگ تجن

چرا سطح واجی در توصیف آهنگ ضرورت دارد؟: مطالعۀ موردی آهنگ پرسشی فارسی/ وحید صادقی

«ما گل‌های خندانیم»؛ نمونه‌ای نادر از وزن هجایی ساده و زبانی در زبان فارسی/ امید طبیب‌زاده

ناکارآمدی بهینگی موازی در تبیین پدیدۀ تیرگی/ مهدی فتاحی

واج‌آرایی کلمات فارسی: ساخت هجایی (C)(C)VC.CVC.CV(C)/ عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا، فرزانه تاج‌آبادی، طاهره عزت‌آبادی‌پور

تأثیر بافت آوایی و تکیه بر میزان وی‌اتی همخوان‌های انفجاری تیغه‌ای فارسی معیار/ ماندانا نوربخش

بررسی کیفیت زندگی وابسته به صوت در بیماران لارینجکتومی استفاده‌کننده از گفتار مروی و حنجرۀ مصنوعی/ نگین مرادی

بررسی صوت‌شناختی واکه‌های کردی مرکزی در میان گویش‌ورانی از شهرستان‌های مهاباد، مریوان و سروآباد/ آسو محمودی، هادی ویسی

Capturing Syntactic Dissimilar Sentences For Treebanking/ Masood Ghayoomi

The Potentials Of Peykare For the Development of a High-stakes persian Language Proficieny test (PLPT)/ Parvaneh Shayestefar