تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی (با تأکید بر رشد و گسترش علوم)
خلاصه
در تمدن اسلامی ایرانیان مؤثرترین نقش را در توسعۀ علوم ایفا کردهاند. بزرگترین مشاهیر و دانشمندان تمدن اسلامی در علوم عقلی و اسلامی و حتی در توسعۀ ادب عربی، ایرانیان هستند. این کتاب خلاصهای از فرهنگ و تمدن اسلامی بهویژه در دورۀ طلایی آن است که در شش فصل نگاشته شده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
شناخت فرهنگ و تمدن اسلامی از ضروریات جامعۀ اسلامی و ایرانی ماست. هر مسلمان ایرانی به حکم مسلمانبودن و به حکم ایرانیبودن باید از هویت دینی و ملی خویش و افتخارات فرهنگی و تمدن مردم سرزمینش آگاه باشد. آگاهی از نمودهای فرهنگی و شاخههای مختلف تمدن میتواند در ایجاد اعتماد به نفس، روحیهگرفتن جهت تمدنسازی، پرورش و شکوفایی استعدادها، کشف خلاقیت افراد و از قوه به فعل درآمدن اندیشههای نخبگان جامعه مؤثر باشد. کسانی که پیشینۀ تمدن و هویت خویش آگاهی ندارند یا افتخارات تمدن ملت خویش را به تمسخر میگیرند، آگاهانه یا ناآگاهانه به سمتوسوی وطنفروشی حرکت میکنند.
اعتلای فرهنگ و تمدنی اسلامی ـ ایرانی در دوران طلایی آن بحثی نیست که تنها مورد توجه پژوهشگران ایران و جهان اسلام قرار گرفته باشد: بسیاری از نویسندگان منصف همۀ کشورهای جهان در اینباره تحقیق نموده و کتابها و مقالاتی را نگاشته و به عظمت آن اذعان کردهاند. بسیاری از مستشرقان خلاقیت و ابتکار تمدن اسلامی را تحسین کرده و از آن تمجید زیادی نمودهاند و افرادی از پژوهشگران غربی، مسلمانان را پایهگذار رنسانس غربی میدانند. برخی از پژوهشگران نیز که دربارۀ تمدن جهانی قلم زدهاند، مباحث تمدن اسلام و ایران را در آن گنجاندهاند.
در تمدن اسلامی ایرانیان مؤثرترین نقش را در توسعۀ علوم ایفا کردهاند. بزرگترین مشاهیر و دانشمندان تمدن اسلامی در علوم عقلی و اسلامی و حتی در توسعۀ ادب عربی، ایرانیان هستند. ابن سینا و رازی بزرگترین پزشکان تمدن اسلامی، بیرونی بزرگترین جغرافیدانان مسلمان، خوارزمی شاخصترین ریاضیدان مسلمان و بنوموسی (فرزندان موسی بن شاکر خراسانی) شاخصترین مکانیکدانان اسلامی ـ ایرانی بودند و هرچند دربارۀ اصالت شخصیتهایی چون جابر بن حیان (ازدی عرب یا طوسی خراسانی) و ابن هیثم بصری بحث است؛ ولی محل پرورش آنان کوفه و بصره در قلمرو ایرانشهر بودکه در محدودۀ ایران عهد ساسانی قرار میگرفت. این کتاب خلاصهای از فرهنگ و تمدن اسلامی بهویژه در دورۀ طلایی آن است که در شش فصل نگاشته شده است.
فصل نخست به بیان مباحث مقدماتی فرهنگ و تمدن، تعاریف (معنای لغوی و اصطلاحی فرهنگ و تمدن) رابطۀ بین فرهنگ و تمدن، عوامل موجده و انحطاط تمدنها پرداخته و با ذکر نمونهها و مثالهایی تبیین شده است. در فصل دوم دربارۀ دلایل رشد سریع علوم و فنون در جهان اسلام، مراکز علمی مهم آن و همچنین زمینههای اعتلای تمدن بحث شده است. در فصل سوم به وضع شاخههای مختلف علمی در قرون طلایی تمدن اسلامی اشاره شده است. این علوم شامل علوم عقلی و نقلی و نیز اسلامی و غیراسلامی میشود. در این فصل وضع علوم مقارن پیدایش اسلام و در دوران اوجگیری تمدن اسلامی و خلاقیتهای ایجادشده در هر شاخۀ علمی توسط ایرانیان و مسلمانان بیان گردیده است.
فصل چهارم به بررسی ساختار اداری، آموزشی و اجتماعی تمدن اسلامی پرداخته و از تحول در دیوانها نیز غفلت نکرده است. فصل پنجم به هنر و معماری در اسلام اختصاص یافته است. در این فصل خلاقیتهای مسلمانان، وضع هنر و معماری ایران اسلامی و کل جهان اسلام بحث میشود. همچنین در این فصل سبکهای مختلف معماری جهان اسلام (پنج مکتب معماری) و ایران اسلامی (چهار مکتب معماری) با ذکر نمونههایی بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. فصل پایانی کتاب مربوط به تأثیرگذاری تمدن اسلامی بر تمدن و دول جدید غربی است که به طور اجمالی با تأکید بر بررسی آثار ترجمهشده از عربی به لاتین و انتقال نوآوریهای مسلمانان بحث میشود و دربارۀ آثار مستشرقان دربارۀ تمدن اسلامی نیز بحثی مختصر ارائه شده و به نمونههایی از کتب غربیها دربارۀ تمدن اسلام ایران که به زبان فارسی نیز ترجمه شده، اشاره دارد.
در مباحث پایانی کتاب طی دو فصل نویسندگان دلایل افول و انحطاط تمدن اسلامی و ظرفیتهای تمدنی جهان اسلام را بررسی کردهاند. تقابل جامعۀ اسلامی با جامعۀ جهانی و مسئلۀ جهانیشدن است که جامعۀ اسلامی را به عنوان بخشی از جامعۀ جهانی در مسیر جدید و تحولات نوینی قرار داد.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
فصل اول: کلیات
فصل دوم: عوامل شکوفایی علوم در تمدن اسلامی
فصل سوم: علم در اسلام
فصل چهارم: سازمان و تشکیلات تمدن اسلامی
فصل پنجم: هنر و معماری در اسلام
فصل ششم: تأثیر تمدن اسلامی بر تمدن جدید غرب
فصل هفتم: عوامل انحطاط تمدن اسلامی
فصل هشتم: ظرفیتهای تمدنی جهان اسلام
منابع و مآخذ
نمایهها
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
منابع مشابه
مخاطرات خرد: پدیدارشناسی بحران عقل در فرهنگ اسلامی
علی امیرینویسنده در این کتاب کوشیده عقل را همچون عقل به موضوعی برای خودش یعنی به موضوعی برای تعامل عقلانی بدل
نظری یافت نشد.