معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

کهگیلویه و بویراحمد جزئی از ایران بزرگ است که مساحتش یک‌درصد مساحت کل کشور و جمعیتش یک‌درصد از جمعیت حال حاضر است. مردم این دیار دارای فرهنگی غنی و ادبیاتی سرشار از اسطوره بوده‌اند که به دلایل مختلف از جمله نداشتن رسم‌الخط مستقل و ثبت‌وضبط نکردن آنها، اغلب آنها در گذر زمان به ورطۀ فراموشی سپرده شده است. ترانه‌های این استان مبین احساساتی عمیق و اصیل است که بر محور موضوع‌هایی چون عشق، طبیعت، شکار، مرثیه، کوچ، کار، بازیاری، طنز، باورهای دینی و .... ساخته شده‌اند و هر خوانندۀ ژرف‌نگری را به حیرت وامی‌دارد. تدوین و تأویل این ترانه‌ها، افزون بر معرفی بخش مهمی از ادبیات شفاهی این منطقه، خدمتی بزرگ در راستای گویش‌شناسی این مرزوبوم و فرهنگ عامه است.

ادبیات این منطقه اغلب زاییدۀ اندیشه ها و احساسات مردم عامی و کم‌سواد است و افراد دانشمند و تحصیل‌کرده در ایجاد آن نقش چندانی نداشته‌اند. ضمن اینکه این اشعار که حاصل احساسات لطیف مردمی است، چون به رشتۀ نگارش درنیامده، بخش مهمی از آن ازبین رفته است. نهایت اینکه آنچه به عنوان شعر و بومی‌سروده‌های کهگیلویه و بویراحمد مطرح است، اشعاری است که صرفاً در حوزۀ ادبیات شفاهی جای می‌گیرد و باید با معیارهای مناسب همین نوع بررسی شود.

در فصل نخست کتاب ابتدا در خصوص پیشینۀ جغرافیای تاریخی و اوضاع فرهنگی و اجتماعی استان کهگیلویه و بویراحمد سخن گفته شده و سپس پیشینۀ شعری این منطقه از دوران صفویه تاکنون بررسی شده است.

بومی‌سروده‌های کهگیلویه و بویراحمد بیان‌کنندۀ احساسات، عواطف، تفکرات، آمال و آرزوهای مردم این منطقه هستند. با توجه به اینکه این عواطف و احساسات می‌تواند محتوای عاشقانه، بزمی، مذهبی، فلسفی یا اجتماعی داشته باشد، بیشتر ترانه‌های لری در یحیطۀ هفت گونۀ بیان‌شده قرار می‌گیرند. غم و اندوه در سوگ عزیزان، هجران و فراق یا فقر و نداری، خیانت و بی‌وفایی به معشوق، دوری از خانواده به دلیل کار در مناطق دوردست، سختی‌های زندگی عشایری، افتخار به ایل و .... از عوامل اساسی پیدایش بومی‌سروده‌های این ناحیه هستن.د بومی‌سروده‌های کهگیلویه و بویراحمد عبارتند از: لالایی‌ها و ترانه‌های کودکان، اشعار سرور، اشعار سرگرم‌کننده، اشعار کار، اشعار نیایش، اشعار سوگ و .... که در فصل دوم به تفصیل بررسی شده‌اند.

در فصل سوم مضامین و درون‌مایه‌های بومی سروده‌های استان کهگیلویه و بویراحمد بررسی شده است. مطالب این فصل عبارتند از: وصف طبیعت، وصف ایام و اوقات، باورهای دینی و اعتقاد به معنویات، مضامین معیشتی، شکوه، عشق، سوگ، شاد، و لحن حماسه.

فصل پایانی اختصاص به نتیجه‌گیری و تحلیل مباحث دارد. در پایان نیز واژه‌نامه‌ای از واژگان اشعار آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

* مقدمۀ مدیر قطب علمی

* مقدمۀ نویسنده

* فصل اول: شناخت‌نامۀ اشعار بومی کهگیلویه و بویراحمد

* فصل دوم: بومی‌سروده‌های کهگیلویه و بویراحمد

لالایی‌ها و ترانه‌های کودکان

اشعار سرور

اشعار سرگرم‌کننده (شب‌نشینی یا واگویه‌ها)

اشعار در وصف پوشاک و آلات تزئینی

ترانه‌های مربوط به زمان و مکان

اشعار کار

اشعار نیایش

اشعار سوگ

گونه‌های دیگر

اشعار حماسی

* فصل سوم: بررسی معنا و صورت در بومی‌سروده‌های کهگیلویه و بویراحمد

مضامین و درون‌مایه‌های بومی‌سروده‌ها

اشعار با مضمون طبیعت

وصف ایام و اوقات

باورهای دینی و اعتقاد به معنویات

مضامین معیشتی

شکوه

عشق

سوگ

شادی

ظرایف ادبی در بومی‌سروده‌های استان

بررسی قافیه، ردیف و وزن در بومی‌سروده‌های کهگیلویه و بویراحمد

* نتیجه‌گیری همراه با تحلیل

* کتاب‌نامه

* واژه‌نامه

* مصاحبه‌ها