معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

ساموئل بکت نامی آشنا و پیشگام در حوزۀ ادبیات داستانی و نمایشی مدرن است که تا به امروز موضوع تحقیقات و پژوهش‌های ادبی بسیاری بوده است. تفکر منحصربه‌فرد او باعث شده منتقدین ادبی با دیدگاه‌هایی متفاوت به بررسی آثار او بپردازند. اما شاید کمتر منتقدی توانسته باشد از مرزهای انزوا و خلوت بکت عبور کرده و با نظارت و تأیید خود بکت، مقاله‌ها و کتاب‌هایی دربارۀ آثار او بنویسد. این افتخاری است که هیو کنر، پژوهشگر مطرح و هم‌عصر بکت به آن نائل شد؛ کنر به پشتوانۀ سواد ادبی و نگاه عمیق خود توانست اعتماد بکت مرموز و مردم‌گریز را جلب نماید و به این ترتیب، شناخت فردی‌اش را با نگاه منتقدانه ترکیب کرد و به نگارش آثاری دربارۀ بکت پرداخت. این کتاب را در سال 1973 تهیه کرد و بنا به گفتۀ خودش در مقدمه، در حین نگارش این اثر از دستنویس‌ها و نظرات بکت نیز بهره برد.

دشواری و پیچیدگی جمله‌های کنر و عدم دسترسی او به آثار داستانی ترجمه‌شدۀ بکت، شاید از جمله دلایلی باشد که کنر و نگاه انتقادی او تا به امروز در زبان فارسی مهجور بافی مانده است.

خوانندۀ آثار ساموئل بکت اساسا به کتابی نیاز دارد که هنگام خوانش سنت‌های بی‌ربط دربارۀ دقت داستان (به‌ویژه در مقابل خواندن صرف داستان) او را راهنمایی کند. بکت قطعه‌های بی‌محتوای زیبا با شعرهای منثور نمی‌نویسد. او همیشه داستانی دارد؛ گرچه اغلب این داستان ناقص است. نمایش رادیویی 36 صفحه‌ای و کوتاه او به نام «خل‌واره» پیرنگ جالب و پیچیده‌ای دارد که مناسب رمانی طولانی است. نویسنده جزئیات و واقعیت‌های صحنه را که در صورت نوشتن رمان هم به آنها نیاز داشته، در طرحش نشان داده است. اما اکنون داستان چندان مهم نیست. آنچه اهمیت دارد، این است که ما ویرانه‌ای را که داستان برجای گذاشته است، تجربه خواهیم کرد.

کتاب‌ها و نوشته‌های بسیاری در فهرست آثار بکت وجود دارند. او بی‌وقفه نوشته است. حداقل از حدود سال 1945 بسیار مشغول بوده است. آنچه بیشتر مخاطب را شگفت‌زده می‌کند این است که او عادت داشت هر چیزی را یک بار به زبان انگلیسی و یک بار هم به زبان فرانسه بنویسد و نیز تلاش می‌کرد استانداردهای لازم را در هر دو اثر رعایت کند. به عبارت دیگر او نویسنده‌ای دقیق و پرکار بوده که یک متن کوتاه را بارها به صورت پیش‌نویس نوشته و حتی برای استفاده از هر ویرگول یا صفت، تأمل بسیاری کرده است.

رنجی که بکت برای شخصیت‌هایش طراحی کرده، تکرار عذاب‌آور شخصیت خود و بازگویی دوبارۀ یک داستان است. این احتمالی که ذهن او را به خود مشغول کرده، به طور قطع به احساس او مربوط می‌شود و در نهایت تنها ابزاری که نویسنده در اختیار دارد تا پدیده‌ای را به تصویر بکشد، زندگی شخصی خودش است. در واقع بکت شخصیت‌های داستانش را بر اساس شخصیت خودش می‌آفریند. او به تنوع و گوناگونی بسیار می‌اندیشد و اگر خوب به آن فکر کنیم، متوجه می‌شویم این اولین چیزی است که آثار نمایشی او را از آثار غیرنمایشی‌اش جدا می‌کند.

این کتاب دربارۀ کتاب‌شناسی بکت محدوده‌ای برای خود ایجاد کرده است و در این مجموعه، از کتاب یا اثری که بکت مجوز چاپ آن را به طور کتاب نگرفته، بحثی نشده است.

معمولاً کتاب‌های راهنما برای خواننده‌ها به ترتیب زمانی نگارش آثار نویسنده‌ها نوشته می‌شوند؛ اما این کتاب اینگونه نیست؛ چراکه بکت مدت طولانی‌اش را به دنبال راه و روش ویژۀ خودش بوده است. بنابراین شروع‌کردن از ابتدای نویسندگی او نوعی اشتباه محسوب می‌شود. بیشتر بکت را با «در انتظار گودو» می‌شناسند، به همین دلیل این کتاب نیز با همین اثر بکت شروع شده، سپس نویسنده به سراغ شعرها و داستان‌های نخستین او رجوع کرده و بعد سایر آثار او را بررسی کرده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌درآمد

دربارۀ نویسنده

مقدمه

ترتیب آثار

1. در انتظار گودو

2. زندگی و شعرهای نخستین او

3. داستان‌های نخستین

4. مرفی

5. وات

6. مرسیه و کامیه

7. سه‌گانه (مالوی، مالون می‌میرد، نام‌ناپذیر)

8. داستان‌ها و متن‌هایی برای هیچ

9. دست آخر

10. آخرین نوار کراپ

11. آن‌طور که هست

12. چه روزهای خوشی

13. بازی

14. رادیو، تلویزیون، فیلم

15. آمد و رفت

16. قطعه‌های کوتاه و عجیب

17. نگاهی به گذشته

یادداشت بیوگرافی

کتاب‌شناسی

منابع مترجم

نمایه