۳۳۷
۱۵۸
رمان ها چگونه می‌ اندیشند؟: گستره‌های فردیت‌گرایی از 1719 تا 1900

رمان ها چگونه می‌ اندیشند؟: گستره‌های فردیت‌گرایی از 1719 تا 1900

پدیدآور: ننسی آرمسترانگ ناشر: علمتاریخ چاپ: ۱۴۰۰مترجم: آرش خوش‌صفا مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۴۴۰شابک: 2ـ321ـ246ـ622ـ978 تعداد صفحات: ۲۸۸

خلاصه

این کتاب بر آن است تا نشان دهد که پیشینۀ رمان و تاریخ سوژۀ نوگرا عملاً یکی هستند و تفاوت چندانی با هم ندارند. زمینۀ این بحث رمان بریتانیاست. از دید نویسنده اینگونه از رمان‌ها درست زمانی پدید آمدند که نویسندگان بر آن شدند تا دست به ساختاربندی سوژه‌ای بزنند که در نوشتار پیش از آنها غایب بود.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.


این کتاب بر آن است تا نشان دهد که پیشینۀ رمان و تاریخ سوژۀ نوگرا عملاً یکی هستند و تفاوت چندانی با هم ندارند. زمینۀ این بحث رمان بریتانیاست. از دید نویسنده اینگونه از رمان‌ها درست زمانی پدید آمدند که نویسندگان بر آن شدند تا دست به ساختاربندی سوژه‌ای بزنند که در نوشتار پیش از آنها غایب بود. با این حال زمانی که چنین سوژه‌ای در ادبیات داستانی ساختاربندی شد، نشان داد که نه‌تنها می‌تواند خودش را در نویسنده بلکه در خواننده، دیگر رمان‌ها و حتی در فضای فرهنگی، قانون‌گذاری، پزشکی، اخلاقی، فلسفۀ سیاسی، زندگی‌نامه‌ای، تاریخی و دیگر ریخت‌های نوشتاری بازتولید کند که فرد را اساسی‌ترین واحد ممکن به شمار می‌آوردند. به بیان ساده‌تر، این سوژۀ ویژۀ فرهنگی و طبقاتی همان چیزی است که امروزه «فرد» نامیده می‌شود. رمان‌ها برای پدیدآوری یک فرد مشخص می‌بایست به‌گونه‌ای می‌اندیشیدند که گویی چنین موجودی از پیش وجود داشته و نه‌تنها سوژۀ روایتگر و خاستگاه نوشتار بوده، بلکه هدف روایت و ارجاع نوشتار نیز به شمار می‌آمده است. افزون بر این سلب اعتبار مفاهیم رقیب مرتبط با سوژه ـ که بیش از سوی دیگر رمان‌ها معرفی و پیشنهاد می‌شدند ـ و معرفی آنها به عنوان مفاهیمی ویژه و در سطحی پایین‌تر از مفاهیم انسانی، خیالی یا خطرآفرین نیز برای پدیداری چنین فردی الزامی به نظر می‌رسیدند. برآیند چنین حرکتی یک طبقه‌بندی فرهنگی و انبوهی صنایع ادبی بسیار شکننده بود که همیشه در عین نگه‌داشت حالت تدافع‌اش، بسیار نرمش‌پذیر و آمادۀ سازگاری کامل با شرایط فرهنگی ـ تاریخی تازه می‌نمود.

رمان‌هایی که نویسنده در این کتاب بررسی کرده، چیزی تازه به جنبه‌هایی می‌افزایند که سنت به موقعیت‌های جاری در جامعۀ بریتانیای قرن هجدهم پیوست کرده بود. افزونۀ بلاغی ـ خواه در قالب ناآرامی، آرزومندی یا تن‌کامگی ـ با تأثیرگذاری پررنگ خود شخصیت اصلی رمان را از موقعیت تعیین‌شده برای او جدا می‌کند و او را در یک وادی پر از احتمالات گوناگون جای می‌دهد که «رابینسن کروزوئۀ» دفو نیز همین نکته را یادآوری می‌کند و فرد را تا مرز خطر هیچ‌شدن می‌برد. افزونۀ یادشده درصد برمی‌آید تا شکاف میان دیدگاه فرد نسبت به چیزهایی همچون عشق یا برابری و شرایط مادی موجود بر سر راه او را حل کند.

به باور نویسنده چیزی در ریخت افزونۀ بلاغی وجود داشته که توانسته خوانندگان را متقاعد کند افراد عادی هم می‌توانند دست به چنین کنشی بزنند و نیز دست رد به سینۀ خواست‌های مستقل از موقعیت اجتماعی‌شان بزنند، خواست‌هایی که احتمالاً برخاسته از درون خود فرد بوده‌اند. فصل نخست نشان می‌دهد که چگونه این وصلۀ ناجور توانست نیروی بلاغی مکملش را به کار بگیرد و انسان بریتانیایی را از حالت یا وضعیت جاری به فرایند یا کنش شدن رهنمون شود تا او بتواند به فضایی همخوان با خواسته‌ها و توانایی‌هایش دست یابد.

فصل دوم بر دو رمان تمرکز می‌کند که به‌خوبی توانسته‌اند ترسیم مثبت فرد بد را انکار کنند، چیزی که بالیبار هم آن را یک «خاستگاه عادی ناگهانی و مختار» می‌نامد؛ چیزی ناکاستنی به محدودیت‌ها و تصمیمات جمعی. رمان‌هایی که عموماً تنها مأموریت‌شان تعریف ادبیات داستانی دورۀ ویکتوریا بود. در واقع هر دو این رمان‌ها در برابر ضرورت جهان‌بینی تازۀ آن دوره می‌ایستند تا بلکه بتوانند فردگرایی آزاد را به برآیند یک جامعۀ آزاد تبدیل کنند نه خاستگاه آن.

ادبیات داستانی دورۀ ویکتوریا حقانیت تمام ویژگی‌های نکوهش‌پذیر مردانگی طبقۀ حاکم را تنها زمانی به‌درستی نشان می‌دادند که تک‌تک آن ویژگی‌ها برای جان‌بخشی به زنان به کار می‌رفتند. این زنان در پی فراهم آمدن چنین پوششی موفق به ارائۀ ابزاری می‌شوند که هم مفاهیم رقابت، پرخاش و چیرگی منتهی به تبدیل شدن به ویژگی‌های الزامی و طبیعی مردان را تثبیت و هم انکار می‌کند. ادبیات داستانی این دوره ضمن هماهنگی با علوم انسانی، دست به پدیدآوری شخصیتی نوگرا زد که عملاً تمام ویژگی‌های انسان بدوی را در خودش جای داده بود. در فصل سوم نویسنده در پی پاسخ به این سؤال است که چرا یافتن مردان خوب در داستان‌های ویکتورایی دشوار است؟

فصل چهارم درصدد است تا پاسخی به این سؤال دهد که چگونه برخی رمان‌ها با کاربست اندیشۀ چندنژادی بر آن شدند تا چالش تلویحی میان سوژۀ ملزم به پیروی از هوس‌های شخصی و نظم اجتماعی را برجسته کنند؛ همان چالشی که افراد را به پیروی از هنجارهای اخلاقی و جنسی فرا می‌خواند. در این فصل دو رمان انتخاب شده که هر دو بخشی از بدنۀ بازیابی رمانس‌های دهه‌های 1880 و 1890 به شمار می‌آمدند و هر دو نیز بر این باور بودند که فردیت‌گرایی می‌تواند فرهنگ‌های غربی را در پیوند با مردمان نامتمدن یا فردوست بی‌فایده جلوه بدهد. رمان‌های «او» نوشتۀ اچ رایدر هگرد و «دراکولا» نوشتۀ برم استوکر.

در فصل پایانی نویسنده بر آن است تا توضیح دهد اگر با طرد محدودیت‌های یک واقع‌گرایی متمرکز بر نگه‌داشت خودمختاری ملت، خانواده و فرد هم‌ذات‌پنداری کنیم، چنین خوانشی از رمان «دراکولا» ما را از جنبۀ سیاسی به جاهای گوناگونی خواهد برد.

فهرست مطالب کتاب:

تقدیر و تشکر

پیش‌درآمد

پدیدآوری فرد

احتمال وجود اندیشه‌ای وارونه

میراث درک و شعور

فصل 1: چگونه یک وصلۀ ناجور به شخصیتی اصلی و اخلاقی بدل شد؟

فصل 2: دورانی که رمان‌ها در آن ملت‌ساز شدند

فصل 3: چرا یافتن مردان خوب در داستان‌های ویکتوریایی دشوار است؟

فصل 4: تصور چندنژادی

فصل 5: گوتیک ناگزیر

کتاب‌نامه

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ایل بختیاری در دورۀ قاجار

ایل بختیاری در دورۀ قاجار

آرش خازنی

موضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب

قصۀ ما به خر رسید: خر و خرپژوهی در شعر فارسی

قصۀ ما به خر رسید: خر و خرپژوهی در شعر فارسی

غلامعلی گرایی، زهراسادات حسینی

خرپژوهی در شعر طنز فارسی یکی از زمینه‌های طنز بوده که باید به‌جد مورد تحقیق و پژوهش قرار می‌گرفت. نو

منابع مشابه بیشتر ...

در خدمت و خیانت مترجمان

در خدمت و خیانت مترجمان

نیکو سرخوش

درحقیقت این کتاب نشان می‌دهد که رویدادهای تاریخی در برهه‌های متفاوت بر نمودار سیاست، ادبیات و ترجمه

فرمالیسم روسی: تاریخ ـ اصول

فرمالیسم روسی: تاریخ ـ اصول

ویکتور آرلیش

هدف این کتاب ارائۀ طرحی کلی از سیر تاریخی رشد و همچنین بیان و ارزیابی اصول مکتب نقد فرمالیسم است.