معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

احمد تفضلی محقق برجستۀ ایرانی، سال 1375 در اوج فعالیت علمی خود در تهران درگذشت. او ظاهراً قربانی یک سانحۀ تصادف شد. همان‌طور که شایستگی و ظرفیت بالای دانشجویانی که او در ایران تربیت کرد، به‌خوبی نشان می‌دهد، مرگ نابهنگام او ضربۀ سختی به پیشرفت آیندۀ ایران‌شناسی در ایران بود.

استاد تفضلی در سال 1316 در شهر اصفهان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در زادگاهش به پایان رساند و در سال 1338 وارد دانشگاه تهران شد و آنجا موفق به اخذ مدرک لیسانس زبان و ادبیات فارسی شد. او مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشکدۀ مطالعات شرقی و آفریقایی در لندن (1340) گرفت و سپس به دانشگاه تهران بازگشت و دکترای خود را در سال 1345 از آنجا اخذ کرد. پایان‌نامۀ دکتری او دربارۀ کتاب نهم دینکرد است.

تفضلی نزد بسیاری از علمای بزرگ مانند بدیع‌الزمان فروزانفر، مری بویس و ژان دومناش درس خوانده است. او سال 1347 به عنوان استادیار رشتۀ زبان‌های باستانی ایران به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران درآمد. سال 1352 دانشیار و در نهایت در سال 1357 به درجۀ استادی رسید. در سال 1370 به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران منصوب شد. او مردی آرام و ملایم بود که به دلیل نجابت، ظرافت و نیک‌خواهی نسبت به کسانی که به کمک او نیاز داشتند، مورد علاقۀ شاگردان و همکارانش بود. اجتهاد علمی او هم در ایران و هم خارج از کشور به رسمیت شناخته شده بود و کمی قبل از مرگش، دکترای افتخاری دانشگاه سن‌پترزبورگ را دریافت کرده بود.

پرفسور تفضلی در طول فعالیت کوتاه اما پربار خود کتاب‌ها و مطالعات مهمی به‌ویژه در زمینۀ ادبیات فارسی میانه منتشر کرد. مهم‌ترین آنها عبارتند از: واژه‌نامۀ مینوی خرد، ترجمۀ فارسی مینوی خرد، گزیده‌ای از متون فارسی میانه با عنوان «زندگی و افسانۀ زرتشت»، ترجمل فرانسوی گزیده‌های زادسپرم و ... .

گرچه حوزۀ تخصصی زنده‌یاد تفضلی زبان‌ها و ادبیات ایران پیش از اسلام و عمدتاً زبان فارسی میانه بود، وی یادداشت‌ها و مطالعات قابل توجهی نیز در مطالعات حماسۀ کلاسیک ایرانی انجام داده بود؛ از این‌رو مجموعۀ مطالعات این کتاب در زمینۀ مطالعات ادبیات حماسی و فارسی میانه به یاد او تقدیم شده است. این کتاب دربرگیرندۀ نوزده مقاله در زمینه‌های مختلف ادبیات حماسی و فارسی میانه است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار گردآورندگان

کتاب‌شناسی احمد تفضلی

1. در باب مزدیسنان و معتزله/ سیامک ادهمی

2. فاکسیمیله‌های نسخ خطی فارسی/ ایرج افشار

3. دیو خشم و یادگار زریران/ داریوش اکبرزاده

4. پیمان/ ژاله آموزگار

5. اسامی خاص مختوم به «ث» در شاهنامه/ کارلو چرتی

6. الحاق دانش سده‌های میانی در متون مقدس و تفاسیر زرتشتی: شواهدی از کتاب چهارم دینکرد/ جمشید چوکسی

7. یک قطعۀ تاریخی در سنت آخرالزمانی زرتشتی: رومیان، عباسیان و خرمدینان/ تورج دریایی

8. داریوش کذاب و شاپور وارث/ ریچارد فرای

9. ارداویراز نامگ: پاره‌ای نکات انتقادی/ بیژن غیبی

10. دربارۀ لقب بهرام، سردار مشهور ساسانی/ جلال خالقی مطلق

11. در باب منبع داستان بیژن و منیژه/ ابوالفضل خطیبی

12. کوش‌نامه/ جلال متینی

13. دیوار به عنوان یک سیستم دفاعی مرزی در دورۀ ساسانی/ حمید محامدی

14. ویرایش‌های شاهنامه و فن تصحیح متن/ محمود امیدسالار

15. دو نیرنگ زرتشتی و نیایش به ستارگان و سیارات/ آنتونیو پانایینو

16. مغان در پاپیروس دروینی/ جیمز راسل

17. آیا گشتاسپ با خواهرش ازدواج کرد؟/ علیرضا شاپور شهبازی

18. یادداشت‌های ایرانی/ فریدون وهمن و گارنیک آساطوریان

19. ریشه‌شناسی واژۀ سغدی wzyy (آبگیر)/ زهره زرشناس