معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب خاطرات و زندگی‌نامۀ شخصی است که در اصفهان دهه‌های آخر سدۀ قبل و دورۀ قاجار به دنیا آمده است. نوجوانی و جوانی را در پاریس سال‌های قبل از جنگ جهانی اول، عشق و ازدواج در سوئد، سال‌های دهۀ جاز در آمریکای آغاز مدرنیسم، ایران پهلوی اول، جنگ جهانی دوم و سال‌های تلاطم‌های سیاسی دهه‌های استقرار و قدرت‌یافتن پهلوی دوم را دیده است. در این کتاب زندگی مردی مرور شده است در متلاطم‌ترین دوره‌های تاریخی این سرزمین و از نگاه و قلم مردی که اهل اصول بود و از اصول خودش تخطی نمی‌کرد و اهل ملاحظات عرفی و فرهنگی این سرزمین پیچیده و چندوجهی نشده بود و طبعاً از این «بازی» خارج شده بود. مردی که سال‌های بازنشستگی و تنهایی، با حرمان و حسرت به عمر رفته و تلاش‌های قدرندیده و میهن‌دوستی بی‌حاصلش با عشق و تلخی نگاه انداخته و با دقت و وسواس همه را ظرف چند ماه به رشتۀ تحریر درآورده است.

غلامعلی انصاری (1274 ـ 1352) در مقدمۀ خود بر این خاطرات نوشته است: «بنا بر تشخیص و توصیۀ دوستان و آشنایان و تصدیق خودم اقدام به نوشتن و جمع‌آوری این خاطرات زندگی و یادداشت‌های پراکنده در هر قسمت نه‌فقط اشتغال بی‌ضرری بلکه ممکن است در خلال آن مطالب سودمندی برای کسانی که احیاناً آنها را بعد از من بخوانند دربر داشته باشد. این است که شروع به نوشتن آن نمودم. فصول مختلف خاطرات که به ترتیب تاریخ وقوع تنظیم شود، در تاریخ‌هایی که در آخر هر کدام درج است، تحریرش و تطبیق با تقدم و تأخر جریان وقایع نمی‌کند؛ زیرا اقدام به انشا آن فصول تابع حاضربودن افکارم بود».

نویسنده خاطرات و یادداشت‌های روزانۀ خود را در سال 1351 یعنی در اوج قدرت حکومت پهلوی و ساواک به قصد انتشار آغاز نموده است. به این دلیل در حین تألیف، سانسورهای الزامی به‌ویژه دربارۀ فعالیت‌های انقلاب جنگل، فساد در ارتش، عدم شرکت در کودتای 28 مرداد و استفاده از واژه‌های متداول و به‌ویژه القاب اجباری در آن زمان را خود شخصاً مراعات کرده است.

با درنظر گرفتن معروفیت نویسنده به انقلابی بودن، هشدار دادن سرلشکر رزم‌آرا رئیس وقت ستاد ارتش به شخص شاه در تاریخ شانزدهم شهریور 1322 ساعت یازده صبح، مبنی بر اینکه با انتصاب انصاری به ریاست ستاد ارتش در مدت یک هفته نه اعلیحضرت و نه من وجود خواهیم داشت، نیز قابل درک است.

برخی از مقالات و نوشتارها و صفحاتی از وصیت‌نامۀ سیاسی نویسنده به تاریخ اسفندماه 1351 و به خط خود مؤلف در قسمت دوم جداگانه آورده شده است. این نوشتارها دربارۀ تعاون ملی، احیای نیروی انسانی، تقویت روح سلحشوری، تحکیم وحدت ملی، بالابردن سطح نیروی اخلاقی جامعه، حیاتی بودن هدایت افکار، دوری از خرافات اخلاقی و ... است.

فهرست مطالب کتاب:

فرمان عضویت در شورای انقلاب جنگل به امضای شخص میرزا کوچک‌خان جنگلی

پیش‌گفتار دکتر پرویز انصاری: فرزند مؤلف

مقدمۀ دکتر روحانی

مقدمۀ مؤلف

قسمت اول: خاطرات زندگی

فصل اول: دوران طفولیت و تحصیل

فصل دوم: اولین بی‌عدالتی

فصل سوم: اولین تجربه برای شرکت در یک نهضت انقلابی

فصل چهارم: خدمت در بریگارد مرکزی و یک منظرۀ یأس‌آور

فصل پنجم: فکر مهاجرت از ایران

فصل ششم: افسر

فصل هفتم: من و قزاقخانه

فصل هشتم: شرکت در نهضت انقلابی جنگل

فصل نهم: ورود به ارتش متحدالشکل و مأموریت دانشگاه عالی جنگ پاریس

فصل دهم: مرکز مطالعات تاکتیکی عالی توپخانه

فصل یازدهم: کفالت رکن سوم ارکان حرب کل قشون

فصل دوازدهم: اردوکشی جنوب

فصل سیزدهم: اداره تفتیش کل

فصل چهاردهم: لشکر اول گارد پیاده

فصل پانزدهم: شرکت توشه

فصل شانزدهم: وزارت راه

فصل هفدهم: وزارت دارایی

فصل هجدهم: مراجعت مجدد به ارتش

فصل نوزدهم: فرماندهی دانشکده افسری

فصل بیستم: میسیون نظامی امریکایی

فصل بیست‌ویکم: معاونت وزارت جنگ

فصل بیست‌ودوم: اداره دادرسی ارتش

فصل بیست‌وسوم: دسته‌بندی ارتش

فصل بیست‌وچهارم: معاونت ستاد ارتش

فصل بیست‌وپنجم: فرماندهی لشکر اصفهان

فصل بیست‌وششم: پایان خدمت در ارتش

فصل بیست‌وهفتم: در جستجوی کار با درآمد بالا

فصل بیست‌وهشتم: جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران

فصل بیست‌ونهم: شرکت‌های تعاونی

قسمت دوم: چندی از تألیفات مرحوم غلامعلی انصاری

جنگ و گریز

آذربایجان

ازخودگذشتگی یا غریزۀ بقای اجتماعی

وظیفه

راه کامیابی

شرکت تعاونی اعتبار و مسکن ایران

شرکت تعاونی اعتبار و مسکن ایران

نیکی‌های نسنجیده

ساده‌ترین راه‌حل مشکل مسکن در تهران

باز چند کلمه در اطراف شرکت‌های تعاونی

چندین صفحه از وصیت‌نامۀ سیاسی مؤلف

برای زندگی بهتر چه معتقدتی باید داشته باشیم در شش جزوه