معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

نامه‌های ادبا و شعرا در تاریخ ادبیات ایران جایگاهی والا دارد. مکاتیب سنایی و خاقانی و مولانا و قطی محیی و همانندانشان از اسناد ادبی و فکری و گوشه‌هایی از تاریخ زمانه در شمار است. منشآت ادبی عصر قاجاری نیز از مدارکی است که همواره به اثر آنها در تحول نثرنویسی فارسی توجه شده است. منشآت قائم‌مقام فراهانی، فرهادمیرزا معتمدالدوله، علی‌خان امین‌الدوله و اقران و معاصران آنها در این قلمرو بوده و هست. نمونۀ بسیار ارزشمند، نامه‌های محمد قزوینی است و مقداری که به چاپ رسیده است، هر سطرش خزانۀ بی‌مانندی است از اطلاعات ادبی و گویای چگونگی روابط ادبی و دوستی او با مخاطبان نامه‌ها. به همین دلیل اگر مجموعه‌هایی از نامه‌های ادبا و محققان درجۀ اول جداجدا گردآوری و چاپ شود، نکته‌های بسیار خوبی از وضع فرهنگی و اجتماعی و به طور خاص ادبی به دسترس عموم درمی‌آید و بر غنای ادبیات فارسی افزوده می‌شود.

این کتاب مجموعۀ نامه‌های بزرگ علوی به ایرج افشار به همراه چند مقالۀ آن نویسنده نامور است. این نامه‌ها در مدت طولانی تبعید و اقامت بزرگ علوی در شهر برلن شرقی نوشته شده و در آنها نظریات او دربارۀ بسیاری از افراد و شخصیت‌ها و رویدادهای فرهنگی و اجتماعی بیان شده است.

مکاتبۀ ایرج افشار و بزرگ علوی از سال 1957 آغاز و تا نیمۀ دوم سال 1964 میلادی ادامه داشته است. از آن پس به مناسبت محدودیت‌های مرسوم زمانی آن رشته بریده شده است. از اواسط سال 1358 باز نامه‌نویسی میان این دو نویسندۀ ارجمند جان گرفته است. در نامه‌های علوی اشاراتی به رابطه‌ها، دیدارها و جریان‌هاست. از جمله نکته‌هایی دربارۀ مقالات و نوشته‌هایی دارد که برای درج در «راهنمای کتاب» و «آینده» می‌نوشت. به همین دلیل مقاله‌ها و نوشته‌های او در ادامۀ این کتاب و به دنبال نامه‌ها چاپ شده است تا بزرگ علوی در نوشته و نامه «همگامانه» شناسانده شود و مجموعه‌ای از نوشته‌های ادبی و تحقیقی‌اش در دسترس باشد.

در بخش اول 67 نامه از بزرگ علوی آورده شده، سپس در پیوست‌ها سه نامه از او آورده شده و در ادامه و در بخش مقالات دوازده مقاله از او آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

دربارۀ مجموعۀ تاریخ معاصر

گزارش گردآورنده

سالشمار بزرگ علوی

بخش اول: نامه‌ها (67 نامه)

پیوست‌ها:

پیوست اول: نامۀ علوی به تقی‌زاده

پیوست دوم: حق‌الزحمۀ ترجمه و چاپ «حماسۀ ملی ایران»

پیوست سوم: نمونۀ سانسور کتاب‌هایی که بزرگ علوی از آلمان آورده بود

بخش دوم: مقاله‌ها:

چشم‌هایش

کردی کرمانجی

تاریخ و هنر سغدیها از دوران باستان تا فتح اعراب

دیدار از وطنم پس از بیست‌وشش سال

یاد مجتبی مینوی به بهانۀ اخلاق ناصری

فرزاد، انسان رنجیده و ستیزگر

ترجمۀ رباعیات خیام به زبان آلمانی

ستاره و گل

لغات دخیل فارسی در زبان عربی

گنجینۀ مقالات (سیاست‌نامۀ جدید)

ایرانی در یونان

مصدق و شاه

حواشی

فهرست کتاب‌ها و مجله‌ها

فهرست نام‌های کسان