کُرد: نقش محققان خارجی در هویتسازی اقوام
خلاصه
مینورسکی و آثارش نیز از روش و شیوۀ دیپلماتهای ذکرشده خارج نبوده است. او نیز از یکسو به عنوان کنسول روس در تبریز به وظایف دیپلماتیک خود عمل میکرد و با این وجود با سفر به اقصی نقاط کشور، اطلاعات وسیعی در رابطه با اقوام و آیین و آداب و رسوم آنها جمعآوری و با شخصیتها و رؤسای عشایر ارتباط برقرار میکرد تا در جهت منافع کشور متبوعش از آنها بهرهبرداری نماید.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
یکی از مهمترین وظایف و اهداف دیپلماتها، وابستههای نظامی، مسیونرهای مذهبی، باستانشناسان، جهانگردان و .... کشورهای استعماری در حوزۀ مأموریتشان از جمله در منطقۀ خاورمیانه همزمان با انجام امور محولۀ ظاهری، جمعآوری اطلاعات برای کشور متبوع خود به صورت آشکار و نهان بوده است. این مهم از طریق سفر به مناطق مختلف و تماس و ارتباط با اشخاص مطلع و آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم و دین و اعتقادات و همچنین آشنایی با ریشههای اختلافات قومی و مذهبی و تعصبات خاص آنها انجام می شد. با نگاهی گذرا به تاریخ ایران در دوران معاصر میتوان با نامهای آشنای زیادی روبرو شد که هر یک در کسوتی به اقصی نقاط ایران سفر کرده و به جمعآوری اطلاعات در راستای سیاستهای استعماری کشورشان فعالیت کردهاند و با انتشار کتاب و خاطرات خود به عنوان شرقشناس یا ایرانشناس خود را مطرح کردهاند؛ از جمله: اسکارمان آلمانی، ژنرال سرپرسی سایکس انگلیسی، آرتور دوگوبینو، لرد جرج ناتانیل کرزن، سر هنری راولینسون و .... . افزون بر شخصیتهای سیاسی و دیپلماتها و سفرای کشورهای مختلف میتوان به نمونههای زیادی از حضور مستقیم عوامل نظامی و جاسوسانی از قبیل واسموس آلمانی در بین عشایر بختیاری و میجرنوئل انگلیسی در کردستان و مناطق شمال ایران، لورنس در عربستان و میجرسون در مناطق کردنشین در سالهای جنگ جهانی اول اشاره کرد. این افراد با این وجود یادداشتهایی از خود به یادگار گذاشتهاند که هنوز نیز در هویتسازی اقوام و ایجاد تفرقه مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.
مینورسکی و آثارش نیز از روش و شیوۀ دیپلماتهای ذکرشده خارج نبوده است. او نیز از یکسو به عنوان کنسول روس در تبریز به وظایف دیپلماتیک خود عمل میکرد و با این وجود با سفر به اقصی نقاط کشور، اطلاعات وسیعی در رابطه با اقوام و آیین و آداب و رسوم آنها جمعآوری و با شخصیتها و رؤسای عشایر ارتباط برقرار میکرد تا در جهت منافع کشور متبوعش از آنها بهرهبرداری نماید. او افزون بر جمعآوری اطلاعات اسناد، دستنوشتهها و نسخههای خطی زیادی را از کردستان ایران و مناطق مختلف جمعآوری و به مرکز اسناد و آرشیو شوروی انتقال داده است.
به طور کلی میتوان گفت کرد و کوه از هم جدا نمی شوند؛ بلافاصله بعد از آغاز دشت دیگر کردها دشتها را برای عرب و ترک به جای میگذارند. در بخش یکم کتاب به زیستگاه کرد و موقعیت جغرافیایی آن در روسیه، ایران و ترکیه اشاره شده است.
برخی از دانشمندان معاصر کردها را به دو قسمت تقسیم کردهاند که با این اسامی ارتباط دارند: قسمت اول: (به طور خاص کاردوخیها)، دربارۀ آنها گفته شده که گویا از نژاد آریایی نیستند؛ قسمت دوم: (کورتی)هایی را که در بخش شرق منطقه کاردوخیها زندگی میکردند، اجداد کردها قلمداد میکنند. در بخش دوم کتاب به تاریخ کردها پرداخته شده است.
در بخش سوم کتاب، نویسنده دربارۀ زندگی روزمره، طبقات اجتماعی، هویت و شخصیت کرد سخن گفته است. زبان کردی از خانوادۀ زبان آریایی است. این زبان مستقل است و قوانین دستوری ویژۀ خود را دارد. رابطهاش با فارسی مثل رابطۀ زبان روسی با زبان صربی است. در بخش چهارم کتاب دربارۀ زبان و ادب و نوشتار کردی بحث شده است.
بیشتر کردها از نظر دین مسلمان سنی شافعی هستند. همچنین در کردستان ایران، در منطقه دشته تال در حوالی بانه تعدادی از عشایر زهاو، تعدادی عشیره شیعه زندگی میکنند. بخش پنجم کتاب اختصاص به بررسی دین کردها دارد.
به باور نویسنده سه ویژگی مهم وجود دارد که بر ابعاد مختلف اخلاق و خصلت کرد اثر گذاشته است: زندگی امیرنشینهای کوچک کرد در قرون وسطی، قوانین نژادگرایانه عشایر کرد و در آخر بهکارگیری کردها از سوی ترکها با هدف صرف سیاسی. در بخش ششم کتاب این سه مبحث ذیل عنوان کلی اخلاق و خصلت کرد بررسی شده است.
بحث و تحقیق و بررسی دربارۀ جایگاه زن، برای تشخیص خصلت هر قومی بسیار اهمیت دارد. این امر دربارۀ کردها نیز صدق میکند. در بخش هفتم کتاب دربارۀ جایگاه زن میان کردها، رابطۀ کردها با اقوام دیگر و مسئلۀ کرد بحث و بررسی صورت گرفته است.
کردهایی که در روسیه زندگی میکنند، مسئلۀ ویژهای در سیاست داخلی روسیه به وجود میآورند. کردها برای اولین بار پس از امضای پیمان گلستان با دولت ایران، در سال 1813 در خاک روسیه سر بر آوردند. بخش هشتم کتاب اختصاص به بررسی تاریخ و زندگی کردهای روسیه دارد.
در بخش پایانی کتاب مترجم بیوگرافی محققین و پژوهشگرانی را آورده که در مقدمۀ خود بدانها اشاره کرده است.
گفتنی است هرچند نظریات مینورسکی جای بحث و مناقشه دارد، ولی دیدگاههای او، نظر دانشمندی بزرگ و بزرگترین متفکری است که زندگی خود را به تحقیق بررسی زندگی اقوام شرق اختصاص داده است و به همین دلیل خواننده را وادار میکند که با رضایت و احترام بدان بنگرد.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمۀ مترجم فارسی
زندگینامۀ مترجم کردی
دربارۀ مینورسکی
مقدمۀ مارف خزنهدار برای ترجمۀ کردی کتاب
مقدمۀ مارف خرنهدار برای چاپ عربی کتاب
بخش یکم: زیستگاه کرد و موقعیت جغرافیایی آن
بخش دوم: تاریخ کرد
بخش سوم: زندگی روزمره، طبقات اجتماعی، هویت و شخصیت کرد
بخش چهارم: زبان، ادب و نوشتار
بخش پنجم: دین
بخش ششم: اخلاق و خصلت کرد
بخش هفتم: جایگاه زن، رابطۀ کردها با اقوام دیگر و مسئلۀ کرد
بخش هشتم: کرد روسیه
بخش نهم: ضمائم مترجم فارسی
دربارۀ بیوگرافی محققین و پژوهشگران مطرحشده در مقدمۀ مترجم
نمایه
پربازدید ها بیشتر ...
پابرهنه در برادوی: زندگی و آثار نیل سایمون
مجید مصطفوینیل سایمون (1927 ـ 2018) یکی از پرکارترین، موفقترین و محبوبترین نمایشنامهنویسان جهان و یکی از بهت
زبان ملت، هستی ملت
امامعلی رحمانزبان تاجیکستان با استقلال وطن پیوند ناگسستنی دارد؛ یعنی وقتی که وطن آزاد و مستقل بوده است، زبان هم ش
منابع مشابه
مقالاتی در زمینۀ مطالعات تاریخی بلوچستان
نورمن لسلی فالکن و دیگراناز نیمۀ دوم قرن نوزدهم که نفوذ بریتانیا در مناطق شرقی بلوچستان از طریق پایگاههای نظامی و سیاسی در ش
دیگر آثار نویسنده
رساله لرستان و لرها: همراه با سفرنامه بارون دوید
ولادیمیر مینورسکیاین کتاب به بیان چگونگی لرستان و خصوصیات لرها میپردازد و همچنین دربردارندۀ سفرنامه «بارون دوبد» به
نظری یافت نشد.