معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

بیشتر اوقات همه‌چیز در همان‌جا به پایان می‌رسد. خواننده به اندازۀ کافی شیفتۀ ایده نمی‌شود. آن را بکر و ایده‌آل نمی‌داند و دیگر برای تصمیم‌گیری نیازی به خواندن بقیۀ اثر نمی‌بیند. آنها به‌درستی می‌دانند که ایدۀ اصلی، اساسی‌ترین و ضروری‌ترین عنصر در ایجاد پروژه است و بیشتر متن‌ها یا دست‌نوشته‌هایی که می‌خوانند، فاقد ایدۀ اصلی مؤثر هستند.

«ایده» پیش‌فرض یا مفهوم اصلی داستان است که اساساً در پاسخ به این پنج سؤال مطرح می‌شود: داستان دربارۀ چه کسانی است و چرا باید با آنها هم‌ذات‌پنداری کنیم؟ آنها در زندگی و روابطشان به دنبال چه چیزی هستند؟ چه راهی برای رسیدن به خواسته‌هایشان وجود دارد؟ آنها برای حل این مشکل چه می‌کنند و چه چیزی حل آن را تا این حد سخت می‌کند؟ چرا این مسئله برای ما تا این حد اهمیت دارد؟ این دی‌ان‌ای بنیادی داستان است و علاقه یا بی‌علاقگی مخاطب به اثر از جواب به همین سؤالات سرچشمه می‌گیرد.

ممکن است دستیابی به ایده‌ای واقعاً بکر و قابل‌توجه آسان نباشد؛ اما به سختی جراحی مغز هم نیست. عناصر ساده و واضحی وجود دارند که به طور عمومی می‌توان آنها را در بهترین ایده‌ها مشاهده کرده و روی آنها مطالعه کرد. این اتفاق مستلزم بیرون‌رفتن از این ذهنیت کلیشه‌ای است که «پرداخت تنها کلید طلایی برای خلق متن است». بله، درست است که اجرا و پرداخت در نوشتن بسیار اهمیت دارد و باید در سطح بالایی صورت گیرد، اما مسئله این است که حتی مهم‌تر از پرداخت، ایدۀ پشت آن اثر است. در واقع همه‌چیز بستگی به آن دارد و به‌اندازه‌ای مهم است که می‌توان این حرفه را به‌نوعی «تجارت ایده» نامید. در این کتاب، نویسنده هفت عنصر را که به عقیده‌اش باعث به‌وجودآمدن ایدۀ موفق برای داستان می‌شوند، ارائه کرده است.

اولین توصیه که در فصل نخست آمده، تمرکز بر ایده است. نویسنده می‌گوید: «قبل از شروع به ساختن پیرنگ یا نوشتن خلاصۀ داستان‌تان، از ایده‌تان بازخورد جدی بگیرید و انتظار داشته باشید دیگران قبل از اینکه از این مرحله عبور کنید، دربارۀ ایدۀ شما صحبت کنند و نظر بدهند تا مجبور شوید در ایده‌تان تجدیدنظر اساسی انجام دهید. این روند می‌تواند برای مدتی طولانی ادامه داشته باشد و بسیاری از ایده‌های مختلفی که شما را برای مدت کوتاهی هیجان‌زده کرده، مورد چالش قرار دهد».

هفت عنصری که نویسنده در این کتاب بدان‌ها پرداخته، عبارتند از:

1. مجازات: نه‌تنها محوریت کلی داستان باید دربارۀ حل درگیری باشد، بلکه در هر صحنه شخصیت اصلی داستان باید تمام تلاشش را برای حل آن به‌کار گیرد, اما موفق به این کار نشود؛ زیرا درگیری‌ای که با آن روبروست، بسیار آزاردهنده و پیچیده است و هرقدر برای حل آن تلاش می‌کند، درگیری گسترده‌تر و پیچیده‌تر می‌شود. اگر غیر از این باشد، احتمالاً درگیری در همۀ داستان محوریت مرکزی را نخواهد داشت.

2. هم‌ذات‌پنداری: شخصیت اصلی داستان و اینکه با چه چیزی سروکار دارد و چرا آن چیز مهم است، باید در سطح انسانی قابل درک و قابل ارتباط باشد. همین دلیل باعث می‌شود در داستان با شخصیت اصلی داستان هم‌صدا شویم و آرزو کنیم او به خواسته‌اش برسد و تا رسیدن به آن هدف با داستانش همراه شویم.

3. بدیع بودن: یکی از مهم‌ترین چیزها دربارۀ داستانی که می‌خواهیم بیانش کنیم، بکربودن و داشتن ایده‌ای نو است. اگرچه باید در مرحلۀ بعد و با شناخت خوب ساختارهای داستان، پرداخت خوبی هم از آن داشت، مسئلۀ مهم اینجاست که در خلال آن باید صدای منحصربه‌فرد خود نویسنده شنیده شود.

4. باورپذیر بودن: برای کسی که ایدۀ اصلی را می‌شنود یا می‌خواند، باید درک و فهم اثر ساده باشد. به عبارت دیگر همه چیز باید واقعی احساس شود و شخصیت‌های داستان، باورها، نیازها و رفتارهایشان با واقعیت درون داستانی که نویسنده طرح می‌کند، هم‌راستا باشند و مخاطب را دچار ابهام و گیجی نکنند.

5. دگرگون‌شدن زندگی: مقابله با مشکل اصلی داستان، مهم‌ترین وظیفۀ شخصیت‌هایی است که مخاطب به آنها اهمیت می‌دهد و با آنها هم‌ذات‌پنداری می‌کند. اگر این مشکل حل نشود، زندگی برای آنها به طور غیرقابل تصوری بدتر از قبل خواهد شد و چیزی در شرایط زندگی آنها در معرض خطر قرار می‌گیرد.

6. سرگرم‌کنندگی: روند تلاش برای حل درگیری داستان، در هر ژانری باید روندی سرگرم‌کننده باشد و تماشاگر یا خوانندۀ اثر باید از آن لذت ببرد و تجربه‌های حسی دلنشینی برای آنها ایجاد کند.

7. معنادار بودن: مخاطب احساس کند بعد از خواندن یا دیدن اثر، ارزشی به زندگی او افزوده شده یا احساس کند چیز ارزشمندی را کشف کرده؛ چیزی که فراتر از زمانی بوده که برای تماشای آن اثر با خواندنش صرف کرده و این چیزی فراتر از سطح رویی پیرنگ را دربر می‌گیرد.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ نویسنده

فصل اول: تمرکز بر ایده

فصل دوم: مجازات

فصل سوم: هم‌ذات‌پنداری

فصل چهارم: بدیع بودن

فصل پنجم: باورپذیر بودن

فصل ششم: دگرگون‌شدن زندگی

فصل هفتم: سرگرم‌کنندگی

فصل هشتم: معناداربودن

فصل نهم: استفاده از عنصرهای ایده