نقد ادبی با رویکرد شناختی؛ جلد اول: مبانی نظری و کلیات
خلاصه
در این کتاب به اختصار در فصل به مقدماتی در باب چیستی شعرشناسی شناختی و چگونگی ارتباط مغز انسان و ادبیات پرداخته شده است. در فصل دوم چند نمونه از تحلیل و نقد متن با رویکرد شعرشناسی شناختی در آثار ادبی معاصر و کلاسیک آمده و در طی تحلیل به نظریات مختلف شناختی که در جلدهای دیگر همین کتاب به طور مفصل مورد تحلیل بودهاند، اشاره شده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
زبانشناسی شناختی در اواخر دهۀ هفتاد میلادی در واکنش به رویکردهای ساختگرا به زبان و شناخت مانند زبانشناسی زایشی چامسکی، معنیشناسی منطقی مونتاگیو و دانش شناختی محاسباتی گاردنر پدید آمد. پدران زبانشناسی شناختی به گفتۀ گیررتز و کویکنز عبارتند از جرج لیکاف، رونالد لانگاکر و لئونارد تالمی. بنیان رویکرد شناختی، تجربهگرایی و واقعیتگرایی بدنمند است که ریشه در آثار فیلسوف فرانسوی موریس مرلوپونتی دارد؛ اعم از اینکه انسان نمیتواند ذهن را بدون تجربۀ بدنمند درک کند یا به عبارتی ذهن ممکن نیست از موقعیتی که تجربه میکند، جدا شود. این نگاه بعد در رویکرد شناختی، منجر به شکلگیری نظریهای در ادبیات شد به نام «شعرشناسی شناختی» که امکان تحلیل متون ادبی را بر اساس اصول شناختی مشترک میان مؤلف و مخاطب در متن فراهم میکرد و به طور اختصاصی به مطالعۀ ادبیات و شناخت میپرداخت که ریون تسر برای اولین بار در سال 1980 این اصطلاح را به کار برد و بسیاری او را پدر شعرشناسی شناختی نامیدهاند.
به طور کلی شعرشناسی شناختی به همۀ جنبههای خلاق زبان برمیگردد؛ از جمله ادراک، شناخت، تخیل، احساس و همچنین ساخت، ساختار و رمزگشایی. به عقیدۀ تسر، شعرشناسی شناختی نظریهای را ارائه میدهد که به صورت نظاممند روابط میان ساختار متون ادبی و تأثیرهای دریافتی را شرح میدهد. بر اساس این رویکرد، متون ادبی صرفاً برای ایجاد معنی و انتقال فکر نیستند، بلکه کیفیتهای احساسی دریافت به واسطۀ خواننده را نشان میدهند.
رویکرد شناختی به واسطۀ پلزدن با علوم مختلف توانسته است یک اثر را با تکیه بر متن، نویسنده و مخاطب آن بررسی کرده، دروازهای را برای نگاهکردن به متون ادبی بگشاید؛ چراکه بر اساس این رویکرد، نقد ساختار خود را از ساختار وجودی انسان، درک چیزها در جهان و چگونگی تجربۀ جهان به واسطۀ بدن و مغز او میگیرد. در این رویکرد میان متن، خواننده و نویسنده به واسطۀ بررسی مغز و نظریههای خوانش پلی زده میشود، به گونهای که خواندن، عملکردی شناختی در نظر گرفته میشود که مغز و ادبیات را به هم مرتبط میکند.
در این کتاب به اختصار در فصل به مقدماتی در باب چیستی شعرشناسی شناختی و چگونگی ارتباط مغز انسان و ادبیات پرداخته شده است. در فصل دوم چند نمونه از تحلیل و نقد متن با رویکرد شعرشناسی شناختی در آثار ادبی معاصر و کلاسیک آمده و در طی تحلیل به نظریات مختلف شناختی که در جلدهای دیگر همین کتاب به طور مفصل مورد تحلیل بودهاند، اشاره شده تا مخاطب از یکسو در بدو مطالعۀ کتاب با چگونگی نگاه شناختی آشنا شود و در مواجهه با انبوهی از پرسشها و چالشها برای یافتن به جلد دوم و سوم کتاب مراجعه کند و بهتدریج به پاسخهای شناختی دست یابد. واژهنامهای در پایان آمده که ورودیهای به جهان شناختی است تا مراجعۀ مخاطبان را به اصطلاحات شعرشناسی شناختی تسهیل کند.
فهرست مطالب کتاب:
پیشدرآمد
فصل یک: مبانی نظری
1. دربارۀ نقد ادبی
2. شعرشناسی شناختی
3. فرایند معناسازی
4. اصول معناشناسی شناختی
5. ریشۀ داستان در مغز
6. داستان و سلولهای عصبی
7. تحلیل انتقادی گفتمان شناختی
فصل دو: بررسی ادبیات کلاسیک و معاصر ایران
1. «سنگ صبور» صادق چوبک
2. «حکایت» احمد شاملو
3. «منطق الطیر» عطار نیشابوری
فهرست منابع
واژهنامۀ انگلیسی به فارسی
واژهنامۀ فارسی به انگلیسی
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قصۀ ما به خر رسید: خر و خرپژوهی در شعر فارسی
غلامعلی گرایی، زهراسادات حسینیخرپژوهی در شعر طنز فارسی یکی از زمینههای طنز بوده که باید بهجد مورد تحقیق و پژوهش قرار میگرفت. نو
دیگر آثار نویسنده
نقد ادبی با رویکرد شناختی؛ جلد سوم: اصول دریافت
لیلا صادقیدر این مجلد با نگاهی به کاربرد اصول دریافت از جمله اصل نقش و زمینه، اصل مشابهت و مجاورت و اصل انسداد
نقد ادبی با رویکرد شناختی؛ جلد دوم: همگانیهای شناختی
لیلا صادقیدر این مجلد از سهگانۀ نقد ادبی با رویکرد شناختی، به چیستی و چگونگی کاربرد همگانیهای شناختی از جمله
نظری یافت نشد.