معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

کتاب «تجرید الاعتقاد» اثر خواجه نصیرالدین طوسی یکی از مهم‌ترین کتاب‌های کلام اسلامی است که اصول مسائل علم کلام را با نظم و شیوه‌ای متن و استدلالی در قالب عباراتی کوتاه و با ایجاز خاصی طرح نموده است. اهمیت ویژۀ این کتاب، علامۀ حلی را بر آن داشت تا کتاب بسیار ارزشمند «کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد» را به منظور حل پیچیدگی‌ها و غموض عبارات عمیق خواجه به رشتۀ تحریر درآورد که به گفتۀ فاضل قوشچی «اگر کشف المراد علامه نبود، نظریات خواجه طوسی درک نمی‌شد».

در حال حاضر این دو کتاب افزون بر اینکه به عنوان مؤثرترین منابع رهیافت کلامی شیعه، مورد توجه دانش‌پژوهان علوم اسلامی قرار دارد، برای مبتدیان علم کلام در حوزه و دانشگاه نیز به عنوان منبع درسی معرفی می‌شود.

به طور کلی پیش‌فرض متکلمان و فلاسفه‌ای که به معاد جسمانی قائل هستند، این است که اگر معاد جسمانی باشد، باید اولا این عالم ماده از بین برود و ثانیاً عالم دیگری مثل این عالم، باید خلق شود. بر همین اساس هم دو مسئله در بحث وجوب معاد شکل می‌گیرد: اول اینکه آیا ممکن است عالم دیگری خلق شود؟ دوم اینکه آیا ممکن است این عالم معدوم شود تا عالم خلق‌شده به جای آن قرار گیرد؟ در کنار این مدعا این پرسش مطرح می‌شود که چه تلازمی بین امکان خلق عالمی دیگر و ازبین‌رفتن این عالم وجود دارد؟ چرا نمی‌توان قائل بود که عالم معاد در کنار این عالم خلق شود؟ تقریباً تمامی متفکران قائل‌اند که باید عالم دنیا از بین برود تا عالم دیگری خلق شود و بر این مطلب دلایلی ذکر می‌کنند.

کتاب «کشف المراد» شش مقصد دارد که مقصد ششم آن مربوط به مسائل معاد و وعده و وعید است. این کتاب به شرح جامع این مقصد می‌پردازد. به منظور رعایت سطح مخاطبان اصلی این کتاب، تلاش شده شرح علامه با نثری ساده و قابل فهم تقریر شود تا ذهن دانش‌پژوهان با مسائل مطرح‌شده در این کتاب به‌خوبی مأنوس گردد. از ویژگی‌های خاص این کتاب، تبیین منطقی استدلال‌های علامه و خواجه در قالب قیاس‌های اقترانی و استثنایی است تا از رهگذر آن، تمام جوانب استدلال‌ها به‌خوبی تبیین شود.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

درس اول: امکان خلق جهان دیگر

درس دوم: امکان انعدام عالم

درس سوم: در باب وقوع و کیفیت عدم

درس چهارم: وجوب معاد جسمانی

درس پنجم: در ثواب و عقاب

درس ششم: صفت‌های ثواب و عقاب

درس هفتم: احباط و تکفیر

درس هشتم: قطع شدن عذاب مرتکب گناه کبیره

درس نهم: جایزبودن بخشش گناهان از سوی خداوند متعال

درس دهم: شفاعت

درس یازدهم: وجوب توبه

درس دوازدهم: اقسام توبه

درس سیزدهم: مباحث دیگری از توابع توبه

درس چهاردهم: سه مسئلۀ عذاب قبر، میزان و صراط

درس پانزدهم: دربارۀ اسماء و احکام

درس شانزدهم: امر به معروف و نهی از منکر