معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

هر شرحی دربارۀ درام مدرنیستی در نهایت برمی‌گردد به تشخیص یا تعیین «تقسیم‌بندی‌ها»؛ یعنی شناختن حوزه‌های یکسان یا مشابه، هدف‌های هم‌زمان و مخالفت‌های همسان. در این تقسیم‌بندی‌ها شاید نام‌ها بسیار متفاوت باشند؛ اما شکل سؤال استاندارد است: مثلاً می‌شود پرسید چه چیزی در ایبسن و مترلینک، اشنیتسلر و کلودل، وایلد و لورکا، چخوف و ییتس، هوفمانستال و الیوت، پیراندلو و سینگ مشترک است؟ یا در استریندبرگ و ودکیند، هائوپتمان و ژاری، اپولینر و کایزر، مارینتی و مایاکوفسکی، برشت و دادائیست‌ها؟ بهترین جواب‌ها لزوماً سرراست‌ترین جواب نیست. هرچه معیارها دقیق‌تر و حساس‌تر در نظر گرفته شود، جامعیت و شمول دسته‌بندی‌ها کمتر می‌شود.

اریک بنتلی هنگامی که به جستجوی آغاز «جنبش مدرن» در درام رفت، آن را در دهه‌های 1880 و 1890 یافت: سال‌هایی که آنری بک دو نمایشنامۀ مهم «کلاغ‌ها» (1882) و «زن پاریسی» (1885) را نوشت؛ ایبسن با نمایشنامۀ «اشباح» (1881) جایگاه خود را به عنوان درام‌پردازی مشخصاً اروپایی تثبیت کرد و آندره آنتوئان هم تئاتر لیبر [= تئاتر آزاد] را اصولاً به قصد اجرای نمایشنامه‌های ناتورالیستی بنیاد گذاشت.

این کتاب ترجمۀ چهار مقاله از فصل هفتم کتاب با عنوان «مدرنیسم» است که اولین بار در سال 1976 منتشر شد. در آن کتاب از جنبش‌های ادبی و هنری به‌ویژه در حوزۀ شعر و رمان و درام بحث شده است و نویسندگان مختلفی بر اساس تخصص و علاقۀ خود مقاله‌های روشنگر و مفیدی نوشته‌اند.

در چهار مقالۀ این کتاب، از خاستگاه‌ها، چهره‌ها، جنبش‌ها و آثار درام مدرنیستی و نئومدرنیستی سخن به میان آمده است. خواننده با بسیاری از نمایشنامه‌ها و جریان‌های هنری آشنا می‌شود و سیر تاریخی تحولات حوزۀ درام را درمی‌یابد. در این کتاب انبوهی از چهره‌ها و آثار آمده که به‌سختی در قالب مقوله‌ها و تقسیم‌بندی‌ها جای می‌گیرند؛ اما مؤلفان کوشیده‌اند خطوط کلی و تاریخچۀ جریان‌های تئاتری مدرن را روشن کنند و شخصیت‌های مؤثر را در جایگاه صحیح تاریخی‌شان قرار دهند.

اگر پذیرفته شود که چندوچون هر چیز را در تاریخ آن چیز می‌توان یافت، پس بررسی تاریخی درام مدرنیستی نیز چندوچون آن را برای خواننده روشن می‌کند. از این لحاظ، نویسندگان این چهار مقاله با اتخاذ موضع تاریخی و شرح بسترها و زمینه‌های اجتماعی درام مدرنیستی کوشیده‌اند اجزا و عناصر و زوایای آن را تحلیل کرده و شرح دهند.

فهرست مطالب کتاب:

یادداشت مترجم

پیش‌درآمد/ ملکم برادبری و جیمز مکفارلین

درام مدرنیستی: خاستگاه‌ها و الگوها/ جان فلگر و جیمز مکفارلین

تئاتر خودمانی: از مترلینگ تا استریندبرگ/ جیمز مکفارلین

درام مدرنیستی: از ودکیند تا برشت/ مارتین اسلین

درام نئومدرنیستی: ییتس و پیراندلو/ جیمز مکفارلین

نام‌نامه