۱۰۱۹
۱۸۹
ادبیات ضد شکار: در نقد آهوکشی

ادبیات ضد شکار: در نقد آهوکشی

پدیدآور: عبدالرحیم ثابت ناشر: قصیده سراتاریخ چاپ: ۱۴۰۰مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۵۰۰شابک: 8ـ17ـ7675ـ964ـ978 تعداد صفحات: ۲۳۶

خلاصه

پیش از بررسی نمودهای گوناگون ادبیات ضدشکار در گسترۀ فرهنگ، ابتدا به بازتاب جدال تاریخی موافقان و مخالفان شکار و کشتار حیوانات در برخی از منابع کهن اشاره شده و سپس نمودهای گوناگون ادبیات ضدشکار در گسترۀ فرهنگ فارسی تبیین شده است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.


انسان از دیرباز و در پاسخ به نیازهای درونی خویش تجربه‌ها و ماجراهای روزمرۀ خود را باز می‌گفت و با نقالی این ماجراها، افسانه و قصه می‌آفرید و خاطر خویش را خوش می‌داشت. از آن زمان‌ که رفته‌رفته از توانایی شگفت نوشتن برخوردار شد و توان آفرینش به دست آورد، ماجراهای حیات خویش را می‌نویسد، می‌سراید، می‌نوازد، به تصویر می‌کشد و به هر روی باز می‌آفریند.

شکار یکی از کهن‌ترین تجربه‌های آدمی است که می‌توان رد آن را در نوشته‌ها، قصه‌ها، سروده‌ها و نگارگری‌های وی بازیافت. او یعنی انسان، در هر بوم و بر و کیش و آیین، از مضمون شکار بهره برده است و در کارگاه خیال خلاق خویش آن را دستمایۀ آفرینش‌های هنری به‌ویژه آفرینش شعر کرده است.

دفاع از حقوق حیوانات و مخالفت با شکار و کشتار نخجیران اگرچه موضوعی است که در منطقه احساسات و عواطف بشری واقع شده است؛ اما امروزه ضرورت‌‏ها و موجب‏‌هایی عقلانی و منطقی این بحث را از حوزه عواطف و احساسات انسانی به دلِ دانشگاه‌‏ها و به کانون بحث‌‏ها و جدال‌‏های دقیق منطقی، حقوقی و فلسفی کشانده و رویش شاخه‌‏ای از اخلاق را به نام «اخلاق زیست‌‏محیطی» موجب شده است. البته بحث دفاع از حقوق حیوانات و اندیشه مخالفت با شکار و کشتار نخجیران در تاریخ فکر و فرهنگ بشری، و به‌‏ویژه در فرهنگ ما، اندیشه‌‏ای بی‏ ریشه و بدون پشتوانه نیست. این اندیشه که در ساحت‏‌های گوناگون فرهنگ ما بازتاب یافته هیچ‏گاه یک بحث احساسیِ صرف و‌بی ‏بهره از پشتوانه‏‌های فکری و فلسفی نبوده است. در این دفتر بازتاب‌‏های رنگارنگ و چشم‌‏نواز این اندیشه در ساحت‏‌های مختلف فرهنگ ایرانی آورده شده است.

در «آهوکشی» همۀ قساوت آدمی برانگیخته می‌شود تا همۀ معصومیت را سلاخی کند و همۀ زیبایی و ظرافت و ذوق به دست همۀ خشونت پرپر شود و به تاراج درنده‌خویی رود. بزرگ‌ننگی است این ننگ آهوکشی. همان که مجنون نظامی گفت: «آهوکشی آهویی بزرگ است». در این کتاب آهوکشی به معنای عام آن، مطلق شکارافکنی و نخجیرکشی، به کار رفته است. آهو نمودار معصومیت و زیبایی همۀ نخجیران است. به همین سبب نخجیرکشی و شکارافکنی از همان مایه ننگ و نحوست آکنده است که آهوکشی. از نخجیر هم‌معنی فراگیرتر آن در نظر است: هر جانور شکاری، هر پرنده و چرنده و هر حیوان صحرایی و دریایی که در معرض تهدید آز و هوس آدمی باشد. نویسنده در این کتاب به هوای یافتن نمونه‌هایی از ادبیات ضد شکار و نقد آهوکشی و شکارافکنی، کتاب پربرگ آیین و فرهنگ و ادب فارسی را ورق زده است.

در ابتدا بعد از چند بحث مقدماتی، جلوه‌ها و گوشه‌های گوناگون «ادبیات ضدشکار» مورد بررسی قرار گرفته است. اندیشۀ مخالفت با شکارافکنی یا اعتراض به زبون‌گیری و انبوه‌کشی نخجیران، در ساحت‌های گوناگون فرهنگ فارسی درخور پیگیری و پژوهش است. آوای اعتراض علیه خشونت بر نخجیران و حمایت از ایشان که از مقام‌ها و گوشه‌های گوناگون فرهنگ فارسی برمی‌خیزد، یکی از گوش‌نوازترین نغمه‌هاست. این نغمۀ مهرآمیز در ساحت‌های گوناگون فرهنگی همچون قرآن و فقه، روایت‌ها و حکایت‌های مذهبی، اندیشۀ عرفانی، آیین‌های کهن ایرانی، فرهنگ عامه و به‌ویژه در ساحت مصفای ادب فارسی هویداست. در این ساحت‌های فرهنگی طیفی گوناگون از اندیشه‌های مخالف شکار مشاهده می‌شود با درجه‌هایی متفاوت از مخالفت. از مجاز دانستن مشروط شکار و در عین حال تحریم صریح انبوه‌کشی و زبون‌گیری نخجیران تا پرهیز و تحذیر مطلق از هر نوع شکارافکنی و نخجیرگری. پیش از بررسی نمودهای گوناگون ادبیات ضدشکار در گسترۀ فرهنگ، ابتدا به بازتاب جدال تاریخی موافقان و مخالفان شکار و کشتار حیوانات در برخی از منابع کهن اشاره شده و سپس نمودهای گوناگون ادبیات ضدشکار در گسترۀ فرهنگ فارسی تبیین شده است.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ایل بختیاری در دورۀ قاجار

ایل بختیاری در دورۀ قاجار

آرش خازنی

موضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب

منابع مشابه بیشتر ...

صدای پای آب: نگاهی بر بلندترین شعر سهراب سپهری (خوشنویسی قطعات: غلامحسین امیرخانی): بر اساس درس‌گفتارهای شعر معاصر

صدای پای آب: نگاهی بر بلندترین شعر سهراب سپهری (خوشنویسی قطعات: غلامحسین امیرخانی): بر اساس درس‌گفتارهای شعر معاصر

سوگل مشایخی

این کتاب افزون بر مقدمۀ نویسنده، از دو بخش سامان یافته است؛ بخش نخست کتاب شرح شعر «صدای پای آب» سپهر

تحفۀ فاطمیه: جنگ‌نامۀ سردار فاتح در یزد

تحفۀ فاطمیه: جنگ‌نامۀ سردار فاتح در یزد

میرزا مهدی جلالی یزدی

«تحفۀ فاطمیه» اثر شادروان میرزا مهدی جلالی یزدی است که در ستایش و گزارش جنگ محمدرضا خان سردار فاتح ب