ادبیات ضد شکار: در نقد آهوکشی
خلاصه
پیش از بررسی نمودهای گوناگون ادبیات ضدشکار در گسترۀ فرهنگ، ابتدا به بازتاب جدال تاریخی موافقان و مخالفان شکار و کشتار حیوانات در برخی از منابع کهن اشاره شده و سپس نمودهای گوناگون ادبیات ضدشکار در گسترۀ فرهنگ فارسی تبیین شده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
انسان از دیرباز و در پاسخ به نیازهای درونی خویش تجربهها و ماجراهای روزمرۀ خود را باز میگفت و با نقالی این ماجراها، افسانه و قصه میآفرید و خاطر خویش را خوش میداشت. از آن زمان که رفتهرفته از توانایی شگفت نوشتن برخوردار شد و توان آفرینش به دست آورد، ماجراهای حیات خویش را مینویسد، میسراید، مینوازد، به تصویر میکشد و به هر روی باز میآفریند.
شکار یکی از کهنترین تجربههای آدمی است که میتوان رد آن را در نوشتهها، قصهها، سرودهها و نگارگریهای وی بازیافت. او یعنی انسان، در هر بوم و بر و کیش و آیین، از مضمون شکار بهره برده است و در کارگاه خیال خلاق خویش آن را دستمایۀ آفرینشهای هنری بهویژه آفرینش شعر کرده است.
دفاع از حقوق حیوانات و مخالفت با شکار و کشتار نخجیران اگرچه موضوعی است که در منطقه احساسات و عواطف بشری واقع شده است؛ اما امروزه ضرورتها و موجبهایی عقلانی و منطقی این بحث را از حوزه عواطف و احساسات انسانی به دلِ دانشگاهها و به کانون بحثها و جدالهای دقیق منطقی، حقوقی و فلسفی کشانده و رویش شاخهای از اخلاق را به نام «اخلاق زیستمحیطی» موجب شده است. البته بحث دفاع از حقوق حیوانات و اندیشه مخالفت با شکار و کشتار نخجیران در تاریخ فکر و فرهنگ بشری، و بهویژه در فرهنگ ما، اندیشهای بی ریشه و بدون پشتوانه نیست. این اندیشه که در ساحتهای گوناگون فرهنگ ما بازتاب یافته هیچگاه یک بحث احساسیِ صرف وبی بهره از پشتوانههای فکری و فلسفی نبوده است. در این دفتر بازتابهای رنگارنگ و چشمنواز این اندیشه در ساحتهای مختلف فرهنگ ایرانی آورده شده است.
در «آهوکشی» همۀ قساوت آدمی برانگیخته میشود تا همۀ معصومیت را سلاخی کند و همۀ زیبایی و ظرافت و ذوق به دست همۀ خشونت پرپر شود و به تاراج درندهخویی رود. بزرگننگی است این ننگ آهوکشی. همان که مجنون نظامی گفت: «آهوکشی آهویی بزرگ است». در این کتاب آهوکشی به معنای عام آن، مطلق شکارافکنی و نخجیرکشی، به کار رفته است. آهو نمودار معصومیت و زیبایی همۀ نخجیران است. به همین سبب نخجیرکشی و شکارافکنی از همان مایه ننگ و نحوست آکنده است که آهوکشی. از نخجیر هممعنی فراگیرتر آن در نظر است: هر جانور شکاری، هر پرنده و چرنده و هر حیوان صحرایی و دریایی که در معرض تهدید آز و هوس آدمی باشد. نویسنده در این کتاب به هوای یافتن نمونههایی از ادبیات ضد شکار و نقد آهوکشی و شکارافکنی، کتاب پربرگ آیین و فرهنگ و ادب فارسی را ورق زده است.
در ابتدا بعد از چند بحث مقدماتی، جلوهها و گوشههای گوناگون «ادبیات ضدشکار» مورد بررسی قرار گرفته است. اندیشۀ مخالفت با شکارافکنی یا اعتراض به زبونگیری و انبوهکشی نخجیران، در ساحتهای گوناگون فرهنگ فارسی درخور پیگیری و پژوهش است. آوای اعتراض علیه خشونت بر نخجیران و حمایت از ایشان که از مقامها و گوشههای گوناگون فرهنگ فارسی برمیخیزد، یکی از گوشنوازترین نغمههاست. این نغمۀ مهرآمیز در ساحتهای گوناگون فرهنگی همچون قرآن و فقه، روایتها و حکایتهای مذهبی، اندیشۀ عرفانی، آیینهای کهن ایرانی، فرهنگ عامه و بهویژه در ساحت مصفای ادب فارسی هویداست. در این ساحتهای فرهنگی طیفی گوناگون از اندیشههای مخالف شکار مشاهده میشود با درجههایی متفاوت از مخالفت. از مجاز دانستن مشروط شکار و در عین حال تحریم صریح انبوهکشی و زبونگیری نخجیران تا پرهیز و تحذیر مطلق از هر نوع شکارافکنی و نخجیرگری. پیش از بررسی نمودهای گوناگون ادبیات ضدشکار در گسترۀ فرهنگ، ابتدا به بازتاب جدال تاریخی موافقان و مخالفان شکار و کشتار حیوانات در برخی از منابع کهن اشاره شده و سپس نمودهای گوناگون ادبیات ضدشکار در گسترۀ فرهنگ فارسی تبیین شده است.
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
منابع مشابه بیشتر ...
صدای پای آب: نگاهی بر بلندترین شعر سهراب سپهری (خوشنویسی قطعات: غلامحسین امیرخانی): بر اساس درسگفتارهای شعر معاصر
سوگل مشایخیاین کتاب افزون بر مقدمۀ نویسنده، از دو بخش سامان یافته است؛ بخش نخست کتاب شرح شعر «صدای پای آب» سپهر
تحفۀ فاطمیه: جنگنامۀ سردار فاتح در یزد
میرزا مهدی جلالی یزدی«تحفۀ فاطمیه» اثر شادروان میرزا مهدی جلالی یزدی است که در ستایش و گزارش جنگ محمدرضا خان سردار فاتح ب
نظری یافت نشد.