معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

آغاز هر نوشتاری نقش اساسی در تعیین تکلیف آن متن برای ادامه یا توقف مطالعه را از سوی خواننده دارد. در اخبار رادیویی به ثانیه‌های اول، ثانیه‌های طلایی یا زمان طلایی می‌گویند. رانندگانی که اغلب در حال رانندگی هستند و به اخبار گوش می‌دهند، اگر در ده یا پانزده ثانیۀ اول از متن خوشش نیاید، طول موج رادیو را تغییر می‌دهند تا به فرستندۀ دیگری گوش دهند. این قدرت انتخاب، نقش جملات اول در هر متنی را برای میخکوب کردن مخاطب کاملاً واضح و آشکار می‌کند.

در این کتاب خوانندگان با توجه به ضرورت و اهمیت آشنایی خبرنگاران و نویسندگان با نوشتن لید آشنا خواهند شد. لید آغازگر یک مطلب خبری است. خبرنگار می‌خواهد با اولین جملات و در یک بند، دست خواننده را بگیرد و به درون متن خبر بکشاند. نویسندگان هم در داستان‌ها و نوشته‌هایشان به این نکته توجه داشته‌اند که اگر خواننده را نتوان در همان جملات اول به سوی متن جذب کرد، آن خواننده عطای داستان را به لقایش می‌بخشد.

فصل اول به تعریف لید می‌پردازد. لید چیست؟ پاسخ‌ها متفاوت است: لید، پاراگراف اول خبر است. اما اگر همین پاراگراف اول بدون توجه به عناصر خبر و ارزش‌های خبری نوشته شود، مقدمه خوانده می‌شود که در فصل سوم کاملاً به آن پرداخته شده است.

فصل دوم به تاریخچۀ شکل‌گیری و کاربرد گستردۀ لیدنویسی در مطبوعات ایران و جهان اختصاص دارد. در جنگ‌های داخلی آمریکا می‌بینیم چه رابطه‌ای بین قطع سیم‌های تلگراف و تولد لیدنویسی وجود دارد. همچنین در این فصل بررسی می‌شود چگونه مطبوعات ایران هم پس از دهۀ 1340 در تحولات نوینی که با آن روبرو شد، به لیدنویسی روی آوردند.

در فصل سوم تفاوت‌های لید و اینترو (مقدمه) بررسی می‌شود. این تفاوت، بی‌توجهی نویسندۀ مقدمه به دو عنصر مهم زمان و مکان و دوری‌گزینی از «عناصر شش‌گانۀ خبر» و حتی «ارزش‌های خبری» است. معرفی «عناصر شش‌گانۀ خبر» و ارزش‌های خبری در این فصل راهنمای مناسبی برای درک بهتر تفاوت‌ها است. «نرم‌خبر» و «سخت‌خبر» هم رابطۀ تنگاتنگی با مبحث «لید» و «مقدمه» دارند و به همین دلیل در این فصل به معرفی این دو ژانر خبرنویسی هم اشاره شده است.

فصل چهارم معرفی انواع لید را پی می‌گیرد. ابتدا انواع لید با توجه به تأکید بر «عناصر خبر» معرفی شده و سپس لیدها بر اساس «منطق و محتوا» دسته‌بندی گردیده و سرانجام لیدهایی که در دستۀ سوم می‌گنجند، معرفی شده‌اند.

کاربرد لید و مقدمه در آغازنویسی گونه‌های خبری و غیرخبری در فصل پنجم بررسی شده است؛ زیرا نویسنده معتقد است آشنایی نویسندگان و خبرنگاران با لید و مقدمه بدون شناخت آنها از کاربست‌های هر یک فایده‌ای را نصیب آنان نمی‌کند. پس در این فصل خوانندۀ این کتاب با کاربردهای لید و مقدمه در انواع نوشتارهای رسانه‌ای مانند خبر، مصاحبه، گزارش و مقاله‌نویسی آشنا می‌شود.

فصل ششم نوع دیگری از لیدنویسی را با درون‌مایۀ ادبی و با عنوان مقدمه‌نویسی معرفی می‌کند. فصل هفتم به تدارک نوشتن لید اختصاص دارد و مقدمه‌چینی را بررسی می‌کند. و بالاخره در فصل پایانی کتاب با اشاره به نسبت لیدنویسی با زبان‌شناسی، ظرفیت جانشینی و همنشینی در نوشتن لید یادآوری شده است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

1. لید چیست؟

2. لید و ارزش‌های خبری

3. پیدایش لید

4. لید و سبک‌های خبرنویسی

5. انواع لید

6. مقدمه‌نویسی

7. مقدمه‌چینی

8. لید و زبان‌شناسی

مؤخره

کتاب‌نامه