معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

ایبسن نروژی بود و در نروژ زاده و بزرگ شد، تلخ و شیرین زندگی را آنجا چشید و آنجا به نوشتن و نمایش روی آورد و در این پهنه پروبال درآوردو سرانجام نام آب‌وخاکش نروژ را او با نمایشنامه‌هایش به جهانیان شناساند. از این‌رو جای شگفتی نیست که نروژی‌ها بسیار گرامی‌اش داشته و در درون و پیرامون کار و زندگی‌اش سخت کندوکاو و پژوهش کرده‌اند. مجموعۀ کارهای اییسن در بازۀ زمانی 57 ـ 1928 زیر نام «چاپ صدسالگی» در 21 جلد بیرون آمد.

ایبسن مرزبندی‌های اجتماعی‌ای را که پیرامون درام کشیده بودند، فروریخت و نشان داد که می‌توان با نثر عادی، تراژدی بزرگ دربارۀ آدم‌های عادی نوشت. او دوزوکلک‌های ساختگی مانند کسی را به جای دیگری گرفتن، گفتگویی را ناخواسته شنیدن، افتادن نامه به دست کسی جز گیرنده یا دارندۀ آن، تک‌گویی، گزارش‌های روشنگرانه و اینطور چیزها را از هنر نمایش زمانه به دور ریخت. توانست تنها با گفتگوی ظریف و دوپهلو، چهره‌هایی به پیچیدگی چهره‌های برجسته‌ترین داستان‌ها و نمایشنامه‌هایی به گیرایی گیراتریین داستان‌ها بیافریند. با این همه، اهمیت ماندگار ایبسن نمایشنامه‌نویس، نوآوری‌های فنی او نیست.

ره‌آورد دیگر او نگاه تیز و ژرف به درون جان آدم‌ها و پیوند آنهاست. او با چهره‌های مرد و از آن هم بیشتر، چهره‌های زن خود، در آفرینش آدم‌ها زنده و پرشور برای زمان خود و زمان ما، از پیشروترین داستان‌نویسان زمان خود هم پیشی گرفت.

دریافت همگانی این است که ایبسن تراژدی‌ای برای آدم‌های زمان خود آفرید و پدر درام مدرن شد. این دریافت، با وجود برداشت‌های فراوان و گوناگون از نوشته‌های او، چکیدۀ سال‌های دراز ایبسن‌پژوهی است. او آفرینندۀ تراژدی مدرن است. این کمترین چیزی است که ایبسن‌پژوهان درباره‌اش همدل‌اند. نمایشنامه‌های او دربرگیرندۀ هم اندوه‌ها و هم شادی‌های روزانه است؛ ولی بر روی هم، نمایشنامه‌هایی برای زمان ما، زندگی ما، گرفتاری‌های ما و واقعیت ما است.

کتاب حاضر، گذشته از بخش‌های کوچکی چون پی‌رنگ نمایشنامه‌ها که به خامۀ نویسنده و فشردۀ سه واکاوی به خامۀ آروید نرا، برگردان دیباچه‌هایی است که در چاپ صدسالگی و نوشته‌های هنریک ایبسن آمده است. دیباچه‌ها به دست فرانسیس بول، هالدان کهن، دیدریک آروپ‌سیپ، آسن‌بیرن ارست، ویگدیس ایستاد، ستله دینگستاد و مایکل مه‌یر که بسیاری از آنها زندگی بر ادبیات و به‌ویژه کارهای ایبسن نهاده‌اند و از بزرگان این پهنه در نروژ و جهان‌اند، نوشته شده‌اند.

این کتاب درنگی است در درون و پیرامون هنریک ایبسن، یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان و اندیشمندان جهان. در واقع این کتاب کوششی است برای گشایش روزنی به درون چیستان‌ها و پیچیدگی‌های نمایشنامه‌های مدرن ایبسن و روشنگری آنها در پرتو دانسته‌هایی که از زندگی درونی و بیرونی او در دست است. رویکرد نویسندگان به ایبسن و نمایشنامه‌های مدرنش در این کتاب، بیشتر رویکردی تاریخی ـ زیست‌نگارانه است. از این‌رو کتاب دربردارندۀ انبوهی داده دربارۀ زندگی خود ایبسن، گرایش‌های اندیشه‌ای، ادبی و رویدادهای سیاسی و اجتماعی زمان اوست. آنچه این کتاب را برجسته‌تر می‌کند، آن است که دربردارندۀ بخشی از پژوهش‌های نام‌آورترین ایبسن‌پژوهان نروژی است.

در این کتاب ابتدا چهره‌های نمایشنامۀ مدنظر معرفی شده‌اند. در ادامه پی‌رنگ نمایشنامه بررسی شده و در پایان هر بخش به بررسی هر نمایشنامه پرداخته شده است. در این کتاب دوازده نمایشنامه از ایبسن بررسی گردیده است.

فهرست مطالب کتاب:

دیباچه

1. پایه‌های جامعه

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

2. عروسک‌خانه

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

3. پرهیب‌ها

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

4. دشمن مردم

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

5. مرغابی وحشی

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

6. رسمرس‌هلم

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

7. بانوی دریایی

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

8. هددا گابلر

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

9. استاد بنا سول‌نس

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

10. ایلف کوچولو

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

11. یُن گابری‌یل برکمان

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی

12. زمانی که ما مرده‌ها بیدار می‌شویم

پی‌رنگ نمایشنامه

واکاوی