معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​
 

زاون قوکاسیان یکی از شخصیت‌های مهم سینمای اصفهان در دهه‌های اخیر بود. او افزون بر فعالیت در اصفهان، کتاب‌های بسیاری هم دربارۀ شخصیت‌های سینمایی کشور منتشر کرد. بهمن فرمان‌آرا، بهرام بیضایی، گلاب آدینه، مسعود کیمیایی، هوشنگ مرادی کرمانی، خسرو سینایی، عباس کیارستمی، فاطمه معتمدآریا، لرتا هایراپتیان، رضا ارحام‌صدر و .... از جمله کارگردانان و بازیگرانی بودند که در کتاب‌هایی با رویکرد تاریخ شفاهی سینما با او به گفتگو نشستند. به همین دلیل می‌توان قوکاسیان را یکی از نویسندگان و پژوهشگران تأثیرگذار بر تاریخ شفاهی سینمای ایران برشمرد.

زاون استاد دانشگاه سوره، پس از دوران انحلال این دانشگاه، مدیر گروه سینمای دانشگاه سپهر اصفهان و همچنین داور جشنواره‌هایی در داخل و خارج بود و به صورت هفتگی در موزۀ سینما، چند دهه تاریخ شفاهی سینمای ایران را بررسی می‌کرد. همۀ این کارهای مستمر و پرثمر از پسِ یک وزارتخانه و با یک گروه برمی‌آمد که زاون یک‌تنه با عشق همۀ این بار را به دوش می‌کشید. این کارها دستاوردهای کمی نبودند؛ اما چیزی که بیش از همۀ این کارها و آثار زاون را زاون کرد، احترام به نسل جوان و دانشجویان خودش بود. او به دنبال نسل‌سازی و استقلال جوانان شهر زادگاهش اصفهان بود.

در شکل‌گیری زاون قوکاسیان سه دورۀ بسیار شاخص وجود دارد؛ نخست دوران همراهی با مادر که او را با ادبیات و فرهنگ ایرانی آشنا می‌کند و نخستین سینما، نخستین مطالعات و نخستین پرسه‌زنی‌ها را با «آدا آتایان» مادر خود می‌آموزد. دوم دوران همراهی با محمد حقوقی، معلم انشای دبیرستان زاون که بچه‌های دبیرستان را به دیدن فیلم‌های خاص تشویق می‌کند و آگراندیسمان را نخستین بار محمد حقوقی برای نسل زاون تشریح و تفسیر می‌کند. سوم دیدن فیلم «چشمۀ» آربی آوانسیان. این فیلم به‌اندازه‌ای بر ذهن زاون تأثیر می‌گذارد که قوکاسیان 23 ساله نخستین کتاب را دربارۀ یک فیلم در تاریخ سینمای ایران می‌نویسد: کتابی با عنوان «چشمه» در بهمن سال 1351.

این کتاب در دو بخش گردآوری شده است. بخش اول گفتگوهایی است که زاون طی چهار دهۀ گذشته با هنرمندان، بازیگران و سینماگران ایرانی در مجلات مختلف از مجلۀ نگین تا مجلات دیگر داشت و به‌نوعی مهجور مانده بود، از دل تاریخ بیرون کشیده شده و تصحیح مجددی بر روی آن صورت گرفته است. بخش دوم دربرگیرنده پنج یادداشت و نوشتار از اوست که دربارۀ هنر ایران به نگارش درآمده‌اند.

فهرست مطالب کتاب:

* مقدمه: سینما؛ راهی تازه در زندگی

* گفتگوها:

آربی آوانسیان: ما اسطورۀ زمان حالمان را گم کرده‌ایم

فریدون معزی مقدم: فدریکو فلینی؛ مردی که منطق را معزول کرده است

حسن بنی‌هاشمی: نوشته‌های فیلم‌نشده‌ای دارم

ابراهیم مختاری: نزدیک‌بودن به طبیعت به معنای بهتربودن نیست

نادر مشایخی: فضای دراماتیک ملکوت برایم مهم بود

بهزاد رحیمیان: تاریخ سینما از ما شروع نمی‌شود

محمد تهامی‌نژاد: نگاه جدید به زوایای پنهان در سینمای ایران

بهمن فرمان‌آرا و مینو فرشچی: هراس من از مرگ نیست، هراس من از بیهوده‌زیستن است

فرخ غفاری: تأثیر سینمای اکسپرسیونیسم در بخشی از کارهای هدایت

مازیار اولیایی‌نیا: بسیاری از آثار ادبی را می‌توان رئالیستی برشمرد

منوچهر طیاب: دوربینشان سرگردان است

رضا کیانیان: در سینما آدم خودش را می‌بیند

هوشنگ مرادی کرمانی: هر نویسنده‌ای زندگی‌نامۀ خودش را می‌نویسد

سعید منافی: کیارستمی در خدمت هنر است

* یادداشت‌ها، مقالات:

نگاهی به «یک اتفاق ساده»؛ یک اتفاق ساده ما را دعوت به نگاه می‌کند

به یاد علی حاتمی: در مادر به دیدار مرگ دوست رفته بودیم

خاطرات و رؤیاهایم از تسالونیکی 27: بر بالش ابرها پرواز می‌کنم

نوشتن با نور: گزارشی از نمایشگاه آثار ویتوریو اسرارو در چهل‌وششمین جشنوارۀ تسالونیکی یونان

از فریدون رهنما غافل نشویم: سینمای روشنفکری، متفکری مانند رهنما دارد