معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

زبان ساخته‌شده از خرد آدمیان است و مردم هر کشور بسته به دانش و خرد خود برای گزارش نیازهای درونی و بیرونی خود، گویش یا زبانگونه و سپس زبانی را برای خود ساخته‌اند. زبانی که بتوانند با آن خرد و دانش، آگاهی و نوآوری و هنر خود را گزارش کنند یا می‌توان گفت که خرد و دانش، آگاهی و هنر و نوآوری مردم یک کشور از آغاز تاکنون فرهنگ مردم آن کشور نامیده می‌شود و زبان گزارشگر آن فرهنگ است. از سوی دیگر همۀ کشورهای جهان دارای یک فرهنگ برابر نیستند. کشوری مانند ایران نزدیک به ده هزار سال فرهنگ و شهرسانی دارد و روزگاری گسترده‌ترین کشور جهان بوده است و کشورهای کوچک و نوپایی هم بوده‌اند که سال‌های بعد از ایران به شهرسانی رسیده‌اند؛ بنابراین برای همۀ این کشورها نمی‌توان یک دستور زبان‌شناسی یکسان نوشت؛ ضمن آنکه هر کشور ویژگی‌های خود را دارا می‌باشد. از سوی دیگر هنگامی که گفته می‌شود، پارسی زبانی پنج‌هزارساله است، بی‌گمان هر گویشور پارسی‌زبانی که بشنود، شگفت‌زده شده و ده‌ها پرسش به ذهن آن گویشور راه خواهد یافت؛ از جمله:

1. چه سندهایی مانند سنگ‌نوشته یا کته و کتیبه این پنج‌هزارسال دیرینگی را گواهی می‌کند؟

2. گویشوران آغازین زبان پاسی در پنج‌هزارسال پیش چه کسانی بوده و چه نام داشته‌اند؟

3. سرزمین آنان چه نام داشته و در کدام شهر یا روستا یا سرزمین زندگی می‌کرده‌اند؟

4. آیا زبان پارسی در پنج‌هزارسال پیش هم دارای دستور زبان یا دستگاه نگارش بوده است؟

5. پارسی‌زبانان پنج‌هزارسال پیش چه آیینی داشته‌اند؟

6. آیا زبان پارسی در پنج‌هزارسال دچار سایش زبانی و زمانی نشده است؟

7. چه واژگانی از زبان پارسی پنج‌هزارسال پیش در زبان پارسی کنونی کاربرد دارد تا نشانگر آن باشد آن زبان پارسی بوده است و ده‌ها پرسش دیگر.

پاسخ‌دادن به هر کدام از این سؤالات نیازمند یک زمینۀ روشن است و نمی‌توان با گمان و گمانه‌ها پاسخی زبان‌شناسانه داد. از سوی دیگر زبان پدیدۀ دست آدمیان است؛ اما در جهان امروز آدمیان نمی‌توانند بدون زبان باشند و نمی‌توانند بدون زبان به اندیشه بنشینند. زیرا بنیاد زبان خردمندانه است و نمی‌توان گفت همۀ زبان را گویشوران یک زبان ساخته‌اند. زبان را اندیشمندان آن گویشوران ساخته‌اند؛ زیرا یک اندیشمند برای هر پدید نام‌گذاری می‌کند. همچنین یک زبان نمی‌توان بدون نام باشد. نمی‌توان در گفتار، سخنرانی یا نوشتن در هر زمینه‌ای هر چیزی بدون نام نوشت؛ به‌ویژه زبان پارسی که بنیادش (نوا + خرد) است و با نام‌ها آغاز شده است.

بنیاد زبان پارسی با نام‌ها ساخته شده است؛ اما در زبان فارسی نام‌ها شایستۀ ریشه‌یابی و بررسی نیستند. زبان پارسی دارای دو بخش است؛ یکم: ژرف‌ساخت یا زبان فرهنگ؛ دوم: روساخت یا زبان در زمان. بزرگ‌ترین گنجینۀ زبان پارسی، نام‌های کهن و باستانی شهرها، روستاها، کوه‌ها، رودخانه‌ها و سرزمین‌هاست که از دوران کهن و باستان از تیرگی زمانه گذر کرده و اکنون مردم ایران به زبان می‌رانند. کلید شناخت زبان پارسی، در ژرف‌ساخت همین نام‌های کهن و باستانی ایران نهفته است. اگر نام‌ها از گفتار و نوشتار کنار گذاشته شوند، نه گوینده می‌تواند دیدگاه یا خواسته‌های خود را گزارش کند و نه شنونده گفتار بی‌نام را درمی‌یابد. در این کتاب به زبان پارسی به عنوان زبانی پنج‌هزارساله پرداخته شده و تاریخ، ساختمان، چگونگی، زمینه‌های آموزش، دیرینگی و .... آن بررسی شده است.  

فهرست مطالب کتاب:

بخش یکم: زبانی پنج‌هزارساله

بخش دوم: پیوند

بخش سوم: پژوهش‌های میدانی

بخش چهارم: آیین مهر

بخش پنجم: نمادهای دوازده‌گانۀ آیین مهر

بخش ششم: ساختمان زبان پارسی

بخش هفتم: چگونگی زبان پارسی

بخش هشتم: زمینه‌های آموزش

بخش نهم: اندیشه و زبان پارسی

بخش دهم: آموزش همگانی زبان پارسی نه زبان فارسی

بخش یازدهم: دیرینگی

بخش دوازدهم: زبان گزارشگر زمان

بخش سیزدهم: ایران

بخش چهاردهم: پادشاهان بالنده ایرام کهن

بخش پانزدهم: ساختمان زبان پارسی

بخش شانزدهم: 24 واک و سه نوا

بخش هفدهم: زبان

بخش هجدهم: کاسی‌ها

بخش نوزدهم: زبان، زبانگونه، گویش

بخش بیستم: آموزش زبان پارسی در دوران کهن و باستان

بخش بیست‌ویکم: پارسی؛ زبانی پیوندی

بخش بیست‌ودوم: نگاهی زبان‌شناسانه به زبان پارسی و زبان فارسی

بخش بیست‌وسوم: بن‌بست زمانی

کتابنامه‌ها