مطالعات فمینیستی فیلم؛ نوشتن زن در دل سینما
خلاصه
این کتاب به طرح و ترسیم تحولات نظریۀ فمینیستی فیلم و نظریهپردازی سینما در نسبت با مسائلی که تحقیقات فمینیستی از اوایل دهۀ 1970 تاکنون پدید آوردهاند، میپردازد.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
این کتاب به طرح و ترسیم تحولات نظریۀ فمینیستی فیلم و نظریهپردازی سینما در نسبت با مسائلی که تحقیقات فمینیستی از اوایل دهۀ 1970 تاکنون پدید آوردهاند، میپردازد. طیف وسیع دانشی که فمینیسم سینمایی بسته به مقاصد، اهداف و علایق فکری مختلف کرده است، بسیار شگفتآور است. هدف این مقدمه مستندکردن این عرصۀ انتقادی و پویای مطالعات فمینیستی فیلم است تا مداخلات پرشمار فمینیستی را نشان دهد و به شکلی انتقادی به اینکه چگونه زمینههای اجتماعی ـ تاریخی، سیاسی و فرهنگی، چیستی و طرز بیان آن را شکل دادهاند، بیندیشد.
پیکرۀ آثاری که نظریه و نقد فمینیستی فیلم نامیده میشوند، نقشی حیاتی و اغلب جدلی در ظهور مطالعات سینمایی به عنوان رشتهای دانشگاهی بازی کردهاند؛ در مقابل مطالعات سینمایی نیز دغدغههای فمینیستی را شکل داد و همچنین فضایی برای شکوفایی تحقیقات فمینیستی فراهم آورد. تشریح نوعی آگاهی مبتنی بر خاستگاهها و تأثیراتی که نظریۀ فمینیستی فیلم را شکل میدهند، میتواند به ما در بازاندیشی در ایدههایمان دربارۀ چگونگی تعیین حدود حوزهای از دانش کمک کند. ما با فهم نحوۀ شکلگیری فمینیسم سینمایی، هم در باب آنچه قرار است بدانیم، میآموزیم و هم در باب شیوۀ تطبیق متنهای نظری واحد در حوزۀ مطالعاتی بزرگتر. نظریۀ فمینیستی فیلم نوع بسیار خاصی از نظریه است که در عین اینکه از درون خود مطالعات سینمایی پدید آمد، وامدار رشتههایی فراتر از محدودههای خود همچون پساساختارگرایی، روانکاوی، پسااستعمارگرایی و نظریۀ کوئیر است. مطالعۀ حوزهای از دانش که با عنوان مطالعات فمینیستی فیلم شناخته شده است، به ما اجازه میدهد تا آن را به مثابۀ مجموعهای از گزارهها دربارۀ نهاد سینما و تولید فرهنگی، مقولات بازنمایانه و سوبژکتیویتۀ جنسیتیشده، رویههای همذاتپنداری و تماشاگری، اقتدار فرهنگی و پیدایی (ناپیدایی) تاریخی، میل و فانتزی و اثرات متقابل میان این عرصهها خوانش کنیم.
تصویرها صرفاً دنیای اجتماعی را باز نمیتابانند، بلکه دالهایی ایدئولوژیکاند. فصل اول کتاب، فعالیتهای فکری آن دسته از پژوهشگران، منتقدان و فیلمسازان سینمای فمینیستی را بررسی میکند که در بریتانیای دهۀ 1970 در پی تدوین نظریۀ فیلم با گرایشات فمینیستی بودند. نظریهپردازان برای پرداختن به فقدان نظری محسوس به پساساختارگرایی، فلسفۀ قارهای و روانکاوی و همچنین شناسایی روشهای انتقادی و ابزارهای مفهومیای روی آوردند که در تدوین نظریۀ فمینیستی فیلم قابل استفاده بودند. همان کسانی که این اصطلاحها و بحثها را مطرح کردند، بر نظریۀ فیلم نیز اثر گذاشتند تا نوعی روششناسی فمینیستی را بسط دهند و چارچوب ارجاعات و نظرگاه فکری آن را رسمیت دهند. این تلاشها آشکار کرد زنان نمیتوانند بهسادگی در نشانهشناسی و روانکاوی فالوسمحور صدای خودشان را به دست آورند؛ البته صاحبنظران و پژوهشگران در تلاش برای تدوین گفتمان نظری جدید سینمای فمینیستی کوشیدند زبان جدیدی برای نظریۀ خود بسازند که با آن همان روشهایی را که پیشتر تصرف یا اقتباس کرده بودند به پرسش گیرند.
فصل دوم به بررسی مداخلۀ مطالعات فرهنگی میپردازد که توانست بیتوجهی به بستر اجتماعی ـ فرهنگی تماشاگران زن را نشان دهد. این رویکرد از الگوهای نظریای که نشانهشناسی و روانکای را تعریف میکردند، دور شد و آنها را در مقام الگوهایی ذاتباور که فضای بسیار کمی برای «جدل متنی» به جای میگذاشتند، مردود دانست.
فصل سوم که پیرامون نژاد، قومیت و پسااستعمارگرایی است، تأثیر پستمدرنیته و همچنین نظریههای پسااستعماری و زیرمجموعههای آن را بر نظریۀ فمینیستی فیلم بررسی میکند. فصل چهارم نیز به مداخلاتی میپردازد که از سوبژکتیویته، تفاوت جنسی و فانتزی به شکلی متفاوت سخن میگویند. این فصل به طور ویژه بر دو دوره تمرکز میکند: دهۀ 1980 و بازنگری نظریۀ روانکاوانه؛ دهۀ 1990 با مداخلاتی از سوی نظریۀ کوئیر. پژوهشگران محدودیتهای نظریههای موجود را مجدداً بررسی کردند تا خوانشهای موشکافانهتری از سوبژکتیویته و تفاوت جنسی و فانتزی بسط دهند.
فصل نتیجهگیری به بررسی این موضوع میپردازد که چگونه مطالعات فمینیستی فیلم به مثابۀ یک گفتمان عمل میکند. به همان اندازه که نظریۀ فمینیستی فیلم برملاکردن رویههای ایدئولوژیک پدرسالاری حاضر در کنشهای متنی و نهادی را هدف میگیرد، حوزۀ مطالعات فمینیستی فیلم نیز از دشواریهای موجود در مفصلبندی آن مجادلات آگاه است. فرایندهایی دخیل در اعتبارزادیی و جداشدن از بحثهای فمینیستی گذشته و حتی بازیابی و بازبینی آنها، مخاطرات موجود در تدوین یک نظریۀ فمینیستی فیلم را آشکار میسازد.
فهرست مطالب کتاب:
قدردانی
مقدمه
فصل یکم: ساختن یک زبان نظری
فصل دوم: جدالهای متنی: تماشاگری زنانه و مطالعات فرهنگی
فصل سوم: نژاد، قومیت و پسااستعمارگرایی/ مدرنیسم
فصل چهارم: درکی متفاوت از سوبژکتیویته، تفاوت جنسی و نژادی: بازگشت دوباره به روانکاوی و نظریۀ خوانش کوئیر
نتیجهگیری
یادداشتها
کتابشناسی
نمایه
پربازدید ها بیشتر ...
ایران در آینۀ شعر روس
میخاییل سینلنیکوفاین کتاب برگرفته از کتاب «ایران و درونمایههای ایرانی در شعر شاعران روس» اثر میخاییل سینلنیکوف شاعر
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
نظری یافت نشد.