۶۷۹
۲۲۲
صد سال عکاسی مناظر شهری در تهران؛ 1300 تا 1400 شمسی

صد سال عکاسی مناظر شهری در تهران؛ 1300 تا 1400 شمسی

پدیدآور: مهدی وثوق نیا ناشر: علمی و فرهنگیتاریخ چاپ: ۱۳۹۹مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۵۰۰شابک: 6ـ026ـ277ـ622ـ978 تعداد صفحات: ۲۰۹

خلاصه

این کتاب مجموعۀ عکسی از چشم‌اندازهای شهری تهران در قرن اخیر است که از میان آثار صد عکاس ایرانی گردآوری شده است. پیگیری نگاه عینی و گاه بازنمایی‌های ذهنی عکاسان به منظرۀ شهر تهران بنیان این انتخاب بوده است.

معرفی کتاب

 

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

 

بیش از دو قرن است که تهران پایتخت ایران است و از منظرهای مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی نقطۀ هم‌گرایی ملی و وقایع بزرگ تاریخی کشور است. شهر تهران به واسطۀ همین مرکزیت، سه دورۀ تاریخی متفاوت با مظاهر و مضامین مختلف را از سر گذرانده است. این شهر به‌ویژه در صد سال گذشته بستر اصلی تحولات و وقایع تاریخی مهم سرزمین‌مان بوده است و به همین دلیل است که بررسی جایگاه و واکاوی ابعاد کمترشناخته یا دیده‌شدۀ این شهر و برجسته‌سازی آن ضرورت می‌یابد. باید توجه کرد که افزون بر اهمیت پرداختن به ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی تهران، ظرفیت‌ها و زمینه‌های ارزشمند هنری و فرهنگی شهر نباید زیر سایۀ ابعاد سیاسی شهر گم شود. داشته‌های این شهر ذیل تحولات پرسروصدای مناسبات پایتختی پنهان مانده است.

بخشی از آنچه در صد سال اخیر بر سر تهران رفته است را می‌توان در عکس‌های این شهر جستجو کرد. در این میان عکس‌های مناظر شهری تهران با تمرکز بر کالبد شهر می‌توانند افزون بر تغییرات شکلی آن، نمایان‌کنندۀ تغییرات جمعیتی، گرایش‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ساکنان آن باشند. این کتاب مجموعۀ عکسی از چشم‌اندازهای شهری تهران در قرن اخیر است که از میان آثار صد عکاس ایرانی گردآوری شده است. پیگیری نگاه عینی و گاه بازنمایی‌های ذهنی عکاسان به منظرۀ شهر تهران بنیان این انتخاب بوده است.

ایران در میانۀ قرن اخیر، انقلاب و چرخش گستردۀ دیدگاه‌های سیاسی را از سر گذرانده و اثر این تحول بیش از هر مکان در پایتخت بروز یافته است. نمودهای تصویری این تحول از دید عکاسان دور نمانده و آثار آنان را به آینه‌ای در برابر شرایط زمانه بدل کرده است. آنچه در نگاه کلی به عکس‌های مناظر شهری تهران در سدۀ اخیر مشهود استف حرکت از ثبت بی‌طرف و اسنادی به سوی نگاهی نظرمند و گاه معترض در این شهر است.

در ابتدای قرن اخیر بیشتر عکاسان با فاصله‌گذاری میان خود و شهر به ثبت آن از دیدگاه یک ناظر خارجی می‌پرداختند؛ چویی خود را بخشی از شهر و موضوعات آن نمی‌دانستند. در این دوره نگاه عکاسان بیشتر بر جلوه‌های مدرن شهر نظیر خیابان‌ها و ساختمان‌های نوساختۀ آن متمرکز بود. با نگاه دقیق‌تر به عکس‌های منظرۀ تهران در دورۀ پهلوی اول و دوم می‌توان رد الگوبرداری از عکاسان گردشگران غربی را دید.

تسریع تلاش‌ها در راستای تغییر چهرۀ تهران و ساختن ظاهری مدرن از آن در ابتدای دهۀ پنجاه، به‌تدریج عکاسان را به سوی نمایان‌سازی لایه‌های پنهان و مصائب زندگی در این شهر پیش برد. با آنکه این عکس‌ها بیشتر بر جنبه‌های انسانی و اجتماعی متمرکز بودند؛ اما سویه‌های این نگاه را می‌توان در عکس‌های مناظر شهری نیز مشاهده کرد. عکاسان در این آثار که با رشد نگاه انتقادی به حکومت پهلوی همگام شده بود، برای نخستین بار ناهمگونی‌های ساختاری تهران را ثبت کردند.

باید توجه داشت که بسیاری از عکاسانی که به ثبت مناظر شهری تهران در این کتاب پرداخته‌اند، صرفاً در این گرایش فعالیت نمی‌کنند؛ اما توجه به شهر در میان آثارشان مشهود است؛ بنابراین بیشتر عکس‌های این کتاب از میان همین آثار انتخاب شده‌اند. از سوی دیگر تلاش شده به جای یافتن تک‌عکس‌ها، تا حد امکان آثار از میان مجموعه‌های عکاسان انتخاب شود تا مخاطب بتواند با پیگیری زیرنویس و اطلاعات عکس‌ها، ضمن آشنایی با نگاه عکاس، به عکس‌های بیشتری دست یابد.

تاریخ پس‌روندۀ چیدمان عکس‌ها در این کتاب ابتدا روایتی دیداری از تهران امروز به بیننده می‌دهد و سپس قدم‌به‌قدم او را به سوی نقطۀ شروع این تحول پیش می‌برد. در انتهای کتاب به نقطه‌ای رسیده می‌شود که چیزی به نام تهران امروز وجود نداشته است. با توجه به انتخاب تاریخی چیدمان عکس‌ها گاه آثار عکاسان پیشرو در میان آثار عکاسان جوان‌تر در دهه‌های پایانی این سده دیده می‌شود که این موضوع صرفاً به دلیل تاریخ تولید عکس انتخابی گردآورنده بوده است.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

شکونتلا

شکونتلا

کالی داسه

جهانیان کالی داسه را به نام شاعر «شکونتلا» می‌شناسند. هندیان همواره خود شیفتۀ این اثر بوده‌اند؛ چه د