معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

این کتاب روایتگر فرایند کاوش تپه‌ای باستانی است توسط یک گروه آمریکایی که در چند فصل طی سال‌های دهۀ 1970 (1350 ش) در مرودشت فارس انجام شد. نویسنده که آن زمان تازه از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده بود، به دعوت استادش به گروه کاوشگر در ایران می‌پیوندد تا همراه دیگر اعضا روی آن محوطۀ باستانی کار کند.  

لیندا جاکوبز باستان‌شناس جوان آمریکایی، در سال 1974 برای شرکت در اکتشاف مهمی به ایران دعوت شد. او در این سفر نه‌تنها دفینه‌های کهنی را کشف کرد، بلکه کوشید از مرزهای فرهنگی عبور کند و رمزوراز زندگی روزمرۀ مردم را کشف کند. این کتاب شرح سفر عاطفی اوست برای درک فرهنگی که به نظرش غریب و در عین حال آشنا می‌رسد و او را به ریشه‌های قومی‌اش پیوند می‌دهد.  او با اهل محل و خانوادۀ آنها دوستی عمیقی برقرار می‌کند و رابطه‌ای را شکل می‌دهد که با وجود تفاوت‌ها و فاصلۀ فرهنگی و جغرافیایی و سیاسی، آزمون زمان را با موفقیت از سر می‌گذراند.

روایت فوق‌العادۀ جاکوبز آکنده است از اطلاعات جالبی دربارۀ روند اکتشاف و تاریخ منطقه و تمدن‌های کهن آن؛ اما شاید مهم‌ترین وجه کتاب توصیف روشنگری است که از اوضاع اجتماعی ایران پیش از انقلاب به دست می‌دهد و نیز حال و هوای جامعۀ ایران سه دهه بعد از انقلاب.

خواننده در این کتاب نه با کاوشی باستان‌شناختی که در حقیقت با ماجرای خواندنی سفر باستان‌شناس زن آمریکایی مواجه می‌شود که در عنفوان جوانی عازم یکی از دورترین و ناشناخته‌ترین سرزمین‌ها از دید خود می‌شود. البته این بدان معنا نیست که کتاب از جنبه‌های علمی و آموزشی در زمینۀ باستان‌شناسی خالی باشد. همراهی نویسنده در ناهمواری آشنایی با فرهنگ و مردم ایران، آموختن زبان فارسی و چالش تجربه‌های جدیدش بسیار جذاب و گیراست. این کتاب در حقیقت ترکیبی است از سفرنامه، گزارش باستان‌شناسی، تک‌نگاره‌ای انسان‌شناسانه، تحلیل‌های فردی و حتی دفتر خاطرات دختری جوان در آستانۀ یکی از شگفت‌انگیزترین تجارب زندگی‌اش.

آنچه این کتاب را از دیگر کتاب‌ها در زمینه‌های مشابه متمایز می‌کند، نگاه منحصربه‌فرد نویسندۀ آن است. در اینجا خواننده با نگاه توصیفی «از بیرون»، «بیگانه» و «خارجی» روبرو نیست؛ جاکوبز کوشیده فاصله‌های مرسوم را درنوردد و نه در مقابل که در کنار ایرانیانی که می‌بیند و می‌شناسد قرار بگیرد و ایشان را با معیارهای خودشان بسنجد؛ هرچند گاهی توفیق کامل نمی‌یابد.

این کتاب را می‌توان به دلیل نگاه خاص نویسنده‌اش اثری ویژه دانست؛ زندگی در جامعۀ روستایی و مواجهۀ نویسند هبا مردم ساده‌دل و گونه‌گون روستا در کنار دنیای جدیدی که به گفتۀ خودش از درون برخی شخصیت‌های محوری روستا (ممدلی و قزبس) درمی‌یابد، به او جهان‌بینی جدیدی می‌دهد دور از کلیشه‌های معمول نگاه غیرایرانیان به ایرانیان.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار نویسنده به مناسبت ترجمۀ فارسی کتاب

مقدمۀ مترجم

یادداشت نویسنده

معرفی مردم روستا

دیباچه

مقدمه

فصل اول: نون: آغاز کاوش

فصل دوم: نون/ انشان 1974: آشنایی با اصول کار

فصل سوم: ممدلی آموزشم را آغاز می‌کند

فصل چهارم: حیاتی منزوی در روستایی در حال زوال

فصل پنجم: نون / انشان 1976: هنر کلنگ‌زنی

فصل ششم: زنان

فصل هفتم: خورد و خوراک، روابط جنسی، خاله‌زنک‌بازی

فصل هشتم: کارکردن روی زمین

فصل نهم: قزبس

فصل دهم: چندهمسری و حجاب

فصل یازدهم: نون/ انشان 1978:  نسیم تحول

فصل سیزدهم: انقلاب

فصل چهاردهم: میان‌پرده

فصل پانزدهم: سی سال بعد

فصل شانزدهم: بازگشت

فصل هفدهم: خود قزبس

فصل هجدهم: نون، خانۀ من

نام‌نامه