معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

نمایش و تئاتر در فرانسه، الهام‌گرفته از نمایش یونان ـ لاتین است. در یونان از سدۀ پنجم پیش از میلاد به هنگام برگزاری جشن‌های دیونیوس (خدای مستی و آفرینش) آیین‌های تئاتری برگزار می‌شد. این آیین‌ها نقشی مذهبی، اجتماعی و آموزشی داشتند. دو ژانر نمایشی بزرگ در این دوره وجود داشت:

الف) تراژدی: شخصیت‌ها و قهرمانان تراژدی در این زمان شاهان، شاهزادگان و شخصیت‌هایی منتسب به اسطوره‌های حماسی بودند. تراژدی یک درام و فاجعه بود. بازیگران بازی می‌کردند و یک گروه کُر نیز با آوازهایشان روی صحنه بودند. نویسندگان اینگونه تراژدی اشیل، سوفوکل و اوریپید بودند.

ب) کمدی: نوع دیگری از نمایش بود که به تنش‌های خانوادگی مربوط می‌شد و آریستوفان شاعر و کمدی‌نویس مشهور یونانی سدۀ پنجم پیش از میلاد و پلوت از مشهورترین نمایش‌نامه‌نویسان این ژانر تئاتری محسوب می‌شوند.

نمایش در فرانسه که از یونان عهد کهن الهام گرفته شده است، بیشتر ملهم از تاریخ و اسطوره است. از سدۀ پانزدهم نمایش با موضوع‌های اخلاقی، مذهبی و اجتماعی درهم می‌آمیزد و رواج بیشتری می‌گیرد؛ به گونه‌ای که در سراسر سدۀ پانزدهم، نمایش‌های مذهبی از جمله نمایش‌نامۀ «راز مصائب مسیح» و نیز نمایش فکاهی «پاتلن وکیل» به واسطۀ داشتن متن‌های ارزشمند و نمایش عالی با موفقیت همراه است. تأثر یا خنده به طور باورنکردنی در سراسر این نوع تئاتر وجود دارد.

«تئاتر» واژه‌ای یونانی است که از ریشۀ فعل «دیدن» می‌آید. تئاتر فرانسه الهام‌گرفته از تئاتر یونانی است و در آغاز جنبۀ آیینی و مذهبی دارد و به زبان لاتین است؛ اما به‌تدریج زبان فرانسه جایگزین زبان لاتین می‌شود و زندگی روزانۀ چوپانان، بازی‌ها، دعواها و مشاجره‌هایشان به نمایش راه می‌یابد.

تاریخ ادبیات و هنر فرانسه از سدۀ شانزدهم با واژۀ «رنسانس» درهم آمیخته است. از یک‌سو، رنسانس تغییرات عمیق اجتماعی و فرهنگی را سبب می‌شود و از سوی دیگر، فرانسه و بخشی از اروپا را وارد یک جنگ بی‌ترحم مذهبی می‌کند که اثرات خود را در سراسر این دوران حتی بر ادبیات و نمایش می‌‌گذارد. نویسندگان هر گروه نسبت به آن واکنش ویژه‌ای نشان می‌دهند و ادبیات متعهد به وجود می‌آید. دوره‌های بعد، عصر زایش سبک‌ها و نوع‌های گوناگون در نمایش و تئاتر است. هزلیات اسکارون و سیرانو دوبرژراک، تراژدی‌های پی‌یر کورنی، راسین و کمدی‌های مولیر، هر‌کدام یک حادثه‌ی مهم در هنر تئاتر است. اهمیت تئاتر تا جایی است که حتی فیلسوفان عصر روشنایی مانند ولتر‌، دیدرو، روسو و دیگران به صف نمایش‌نامه‌نویسان می‌پیوندند.

از سدۀ نوزدهم تئاتر «بولوار» مترادف تئاتری است عامه‌پسند، سرگرم‌کننده و متنوع. وجه تسمیۀ این نوع تئاتر ناشی از موقعیت جغرافیایی پاریس است؛ این تئاتر در بولوار دو تامپل پاریس واقع شده و تنها پس از تهیۀ فیلم مشهور «بچه‌های بهشت» از مارسل کارنه بر سر زبان‌ها افتاد. در روزگار انقلاب و نیز دوران امپراتوری، این تئاتر با «پانتومیم» و نمایش‌های عاشقانه یا پرخاشگرانه شمار زیادی از تماشاگران را به خود جلب می‌کرد.

با آغاز قرن بیستم و دو جنگ بزرگ جهانی، نگرش نویسندگان و نمایش‌نامه‌نویسان به تئاتر به‌کلی تغییر می‌کند. در فرانسه ده‌ها نمایش‌نامه‌نویس جوان ظهور می‌کنند که هدفشان این گفتۀ یونسکو است: «تئاتر عالی‌ترین هنری است که اجازه می‌دهد پیچیده‌ترین نیاز‌های عمیق ما را برای آفرینش جهان‌ها مادی کند».

در این کتاب تاریخ نمایش و نمایش‌نامه‌نویسی در فرانسه از آغاز تا کنون به صورت قرن به قرن بررسی شده و نویسندگان در هر مبحث، به بررسی نمایش‌نامه‌ها و نمایش‌نامه‌نویسان زمان پرداخته‌اند.