صرف: رویکردهای نظری و کاربرد آنها در تحلیل زبان فارسی
خلاصه
در مطالعات صرفی زبان فارسی از گذشته تاکنون، مسائل مختلفی در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته که به روشنشدن جنبههایی از صرف این زبان کمک کرده است. بدین منظور در این کتاب نیز موضوعات اصلی صرف زبان فارسی از منظر چند رویکرد نظری توصیف و تحلیل شده تا گامی کوچک برای بومیسازی مطالعات زبانی در حوزۀ صرف برداشته شود.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
صرف یکی از حوزههای نظام زبان است که در آن به مطالعۀ ساختار کلمه، روابط بین کلمات و واژهسازی در زبان پرداخته میشود. مطالعۀ صرف از آنرو اهمیت دارد که موضوع اصلی آن «کلمه» نقش محوری در تحلیل ساختار زبانها دارد؛ به طوری که در سیر مطالعات زبانی، توصیف «کلمه» مبنای تدوین دستور در شماری از زبانها بوده است. افزون بر این، واژهسازی موضوع دیگری در این حوزه است که مورد توجه زبانشناسان در همۀ مکاتب زبانشناختی بوده است، بدین علت که به روشن شدن جنبههای دیگر زبان کمک میکند. همچنین این حوزه از زبان به دنبال تدوین نظریهای جامع دربارۀ ساختار کلمه در همۀ زبانهاست.
موضوع مطالعات صرفی یک زبان، بررسی و توصیف ساختار درونی کلمات، واحد تحلیل ساخت صرفی ـ واژه یا تکواژ ـ در آن زبان، فرایندهای واژهسازی، زایش کلمات جدید، روابط بین کلمات در خانوادههای اشتقاقی و نیز روابط بین صورتهای کلمه در صیغگان تصریفی آن زبان است. افزون بر این، حوزۀ صرف یک زبان با حوزههای دیگر زبان یعنی واجشناسی، نحو و معناشناسی نیز تعامل دارد؛ به این دلیل که زبان همچون شبکۀ بههمبافتهای است که زیرنظامهای آن با وجود استقلال، از جهاتی به یکدیگر وابسته هستند. البته میزان این وابستگیها در رویکردهای نظری صرفی متفاوت بوده که ضروری است در مطالعات صرفی مورد توجه قرار گیرند.
در مطالعات صرفی زبان فارسی از گذشته تاکنون، مسائل مختلفی در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته که به روشنشدن جنبههایی از صرف این زبان کمک کرده است. بدین منظور در این کتاب نیز موضوعات اصلی صرف زبان فارسی از منظر چند رویکرد نظری توصیف و تحلیل شده تا گامی کوچک برای بومیسازی مطالعات زبانی در حوزۀ صرف برداشته شود.
این کتاب از دو بخش با ده فصل شکل یافته است. در فصلهای اول تا سوم، مقدمهای کوتاه دربارۀ حوزۀ صرف و جایگاه آن در زبانشناسی معاصر، مفاهیم بنیادی در این حوزه و سپس پیشینهای دربارۀ مطالعات صرفی پیشزایشی تا پایان ساختگرایی و مراحل آغازین دستور زایشی تا دهۀ هفتاد میلادی در قرن بیستم آورده شده است.
در بخش دوم و فصلهای چهارم تا هفتم کتاب، مبانی نظریههای صرفی معاصر تأثیرگذار معرفی و توضیح داده شدهاند؛ از جمله صرف تکواژبنیاد، صرف واژهبنیاد، صرف توزیعی و نیز رویکردهای صرفی غیرخطی (مانند صرف بهینگی) که در نیمۀ دوم قرن بیستم در راستای دستور زایشی شکل گرفتهاند و مهمتر آنکه پس از معرفی این نظریهها در هر فصل، صرف زبان فارسی به شکل عملی تا حد امکان، در چارچوب این نظریهها و رویکردهای نظری تحلیل شده است. در فصل هشتم در چارچوبی غیرزایشی، صرف ساختی و کاربرد آن در تحلیل صرف زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. فصل نهم به رویکرد تاریخی در تحلیل صرفی اختصاص یافته و در فصل دهم به تعامل صرف با دیگر حوزههای زبان و در نهایت به یافتههای بررسیهای صرفی در این کتاب پرداخته شده است. در پایان هر فصل پرسشها و تمریناتی آورده شده تا دانشجو و خواننده با بحث و بررسی به آنها پاسخ بدهد.
فهرست مطالب کتاب:
پیشگفتار
بخش اول:
فصل اول: صرف در زبانشناسی معاصر
فصل دوم: مفاهیم بنیادی صرف
فصل سوم: سیری در مطالعات صرفی: پیدایش رویکردهای ساختگرایی و زایشی
بخش دوم:
فصل چهارم: صرف تکواژبنیاد
فصل پنجم: صرف واژهبنیاد
فصل ششم: رویکردهای صرفی غیرخطی
فصل هفتم: صرف توزیعی
فصل هشتم: صرف ساختی
فصل نهم: رویکرد تاریخی در تحلیل صرفی
فصل دهم: تعاملها و یافتهها
منابع
واژهنامۀ فارسی ـ انگلیسی
واژهنامۀ انگلیسی ـ فارسی
نمایۀ موضوعی
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ماهنامۀ خبری، آموزشی و اطلاعرسانی «جهان کتاب»، سال بیستودوم، فروردین و اردیبهشت 1396، شماره 1و 2
جمعی از نویسندگان به مدیرمسئولی طلیعه خادمیانشمارۀ اول و دوم ماهنامۀ جهان کتاب (پیاپی 335 و 336) ویژۀ فروردین و اردیبهشت 1396 منتشر شده است.
منابع مشابه بیشتر ...
شناخت نامۀ دکتر محمدرضا باطنی
به کوشش مجتبا نریماندکتر باطنی در سطح مقولهبندی یا قالببندی مفاهیم به کمک واژههای زبان نیز پیشتاز و اثرگذار بوده است.
پیکره های زبانی و ترجمه: شیوهها، مفاهیم و کاربردها
مهرداد واشقانی فراهانی، مهسا پهلوانزاده فینیبا توجه به نقش پیکرهها در مطالعات زبانی به طور عام و مطالعات ترجمه به طور خاص، این کتاب با رویکردی