معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

اولین کاربرد و فایدۀ مهارت فرهنگ لغت خودمانی این است که با اجرای این تمرین، نخستین گام در قلمرو درست نگاه کردن برداشته می‌شود؛ ما فکر می‌کنیم که نگاه کردن و نفس کشیدن و غذاخوردن و دیگر رفتارهای غریزی و عادی، احتیاج به آموزش و تربیت ندارد؛ خدای بزرگ، انجام این فعالیت‌های روزمره را در وجود ما نهادینه کرده و نیازی نیست که به تربیت و پرورش آنها بپردازیم.

این کتاب، یکی از راه‌های کشف خلاقیت و ارتباط برقرار کردن بین دانش (گردآوری اطلاعات) و بینش (پردازش اطلاعات) است؛ دانش‌آموزان برای لغت یا مفهوم موردنظر، معنا و ترکیب تولیدی خود را در قالب یک ترکیب ادبی ارائه می‌کنند. آنها ذوق ادبی و اطلاعات علمی خود را با هم تلفیق کرده، ترکیب‌های ادبی جالب و جدید می‌سازند و شور و نشاط خاصی را در کلاس نگارش تجربه می‌کنند.

دومین کاربرد و فایدۀ مهارت فرهنگ لغت خودمانی این است که با اجرای این تمرین، نخستین گام در قلمرو نویسندگی برداشته می‌شود؛ برای اجرای این فن در مرحلۀ اول نیازی به دانستن دانش‌های ادبی و اطلاعات علمی گسترده نیست. دانش‌آموزان با انجام این تمرین ادبی با گنجینۀ فرهنگ‌ها و لغتنامه‌های زبان و ادبیات فارسی از آغاز تا امروز آشنا می‌شوند و سختی کار این نویسندگان را به‌خوبی لمس می‌کنند.

مراحل اجرای این مهارت ادبی به این شرح است: ابتدا معلم به دانش‌آموزان گفته است که: اندیشمندان و لغت‌شناسان بزرگ برای هر واژه، معنایی نوشته‌اند و در کتاب فرهنگ لغت ثبت کرده‌اند؛ شاعران و ادیبان هم بر اساس این زیرساخت علمی، دایرۀ معنایی لغات را گسترش داده و معانی جدیدی را با کمک آرایه‌های ادبی همچون استعاره و کنایه به فرهنگ لغات افزوده‌اند؛ هر اثر ادبی را می‌توان یک فرهنگ لغت جدید و شرح اصطلاحات نو دانست که محصوص فکر و زبان آن نویسنده است؛ شاعران بزرگی چون فردوسی، نظامی، خاقانی و مولوی توانسته‌اند افزون بر تولید فکر و اندیشۀ جدید جدید در قلمرو فکر و فرهنگ به نهضت فرهنگ لغت‌نویسی هم خدمت کنند.

این کتاب خلاصۀ دیدگاه‌های نوجوانان و جوانان این سرزمین (از دانش‌آموز سیزده سالۀ کلاس هفتم تا دانشجوی 25 سالۀ دانشگاه فرهنگیان قم) دربارۀ دنیا و مافیها است؛ چه خوب یا بد، قوی یا ضعیف، نوجوانان و جوانان اینگونه اندیشیده‌اند و کار عاقلانه این است که آنها خوب شناخته شوند و دیدگاه‌هایشان شنیده شود، بعد برایشان تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی شود. بنابراین نویسندگان این فرهنگ لغت در حدود 500 دانشجو و دانش‌آموز قمی در سال تحصیلی 1398 ـ 1399 هستند؛ از آنجا قم شهری مهاجرپذیر و غریب‌پسند است و در مدارسش رنگین‌کمانی از اقوام و لهجه‌ها و فرهنگ‌ها از شمال تا جنوب ایران به همراه مهاجرانی از کشورهای همسایه درس می‌خوانند، بنابراین در کتاب تنوع دیدگاه‌ها بسیار زیاد است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

کابردهای فرهنگ لغت خودمانی

برگزیدۀ چند کتاب

فرهنگ لغت خودمانی

مدارس دخترانه