معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

منوچهر بزرگمهر (1289 تهران ـ 1365 آمریکا) مدرس، مؤلف و مترجم بود. او فرزند میرزا یوسف‌خان ملقب به علیم‌السلطنه از پزشکانی بود که طب را در فرانسه گذرانده بود. بزرگمهر تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسۀ آمریکایی تهران به پایان رسانید و بعد از آنکه دو سال در مدرسۀ حقوق به تحصیل پرداخت، به سال 1311 برای ادامۀ تحصیل به انگلستان رفت و پس از اخذ درجۀ لیسانس حقوق از دانشگاه بیرمنگام به ایران بازگشت. ابتدا در وزارت معارف مشغول به کار شد و پس از خدمت نظام وظیفه، در وزارت امور خارجه مشغول به خدمت شد. او از سال 1341 تا 1345 در دانشگاه تدریس می‌کرد. وی از ابتدای جوانی به ادبیات فارسی و عربی و انگلیسی علاقمند بود. پیش از سفر به اروپا، گلستان و کلیله و دمنه را نزد علی‌محمدخان عامری و مرزبان‌نامه را به فارسی و مدارج القرائة و مبادی العربیة را به عربی و جواهر الادب را به انگلیسی نزد شاهزاده فرهی آموخت.

در مقدمات علوم اسلامی از قبیل منطق، معانی، بیان و مختصری از فقه و اصول نیز از استادانی مانند شیخ محمد سنگلجی، آقا میرزا محمود شهابی، بدیع‌الزمان فروزانفر و شیخ علی‌بابا فیروزکوهی استفاده کرد.

او پس از مراجعت از خوزستان در سال 1335 شرح هدایۀ میبدی و قدری از شرح منظومه را از عرفان آموخت و در همان سال‌ها در کلاس درس استاد جلال‌الدین همایی در دانشگاه شرکت کرد. بزرگمهر با آنکه در فلسفۀ غربی تحصیل نکرده بود، به مطالعۀ کتاب‌های فلسفی غربی و ترجمۀ آنها پرداخت. تحصیل در انگلستان و آشنایی به زبان انگلیسی، او را به مطالعه و ترجمۀ آثار فیلسوفان تجربی‌مذهب انگلیسی و فلاسفۀ جدید غرب سوق داد و از این رهگذر تعدادی کتاب فلسفی به قلم او به زبان فارسی درآمد. این کتاب‌ها و آثار دیگر که فلسفه محور اصلی آنها را تشکیل می‌دهد، عبارتند از: پوپر (بریان مگی) تحلیل ذهن (برتراند راسل)، رساله در اصول علم انسانی (جرج برکلی)، رساله دربارۀ فهم انسانی (جان لاک)، زبان، حقیقت، منطق (ا.اچ. آیر)، ژان پل سارتر (موریس کریستن) سه گفت‌وشنود (جرج برکلی)، فلسفه چیست (مجموعه مقالات منتشرشده در مجلۀ «سخن» و بعضی نشریات دیگر)، فلسفۀ تحلیلی منطقی (مجموعه مقالات)، فلسفۀ نظری (منتخباتی از فلسفۀ اروپایی) کارناپ (آرن نائیس) و ..... .

بزرگمهر به عنوان مترجم آثار فلسفی در زمرۀ پیشگامان و مشعل‌دارانی به شمار می‌آید که در شناسایی فلسفۀ تحلیلی و فیلسوفان تجربه‌گرای غرب به زبان فارسی صاحب کرسی است. گسترش تفکر این مشرب فلسفی در ایران با آثار نوشتاری او صورت پذیرفته است. اهمیت کار بزرگمهر آنجا بیشتر نمایان می‌شود که پژوهشگران فلسفی طی چند دهه هنگامی که می‌خواستند دربارۀ فلسفۀ تحلیلی اطلاعاتی کسب کنند، معمولا به سراغ آثار ترجمه‌شدۀ او می‌رفتند.

از بزرگمهر در سال‌های جوانی و قبل از آنکه به ترجمه و تألیف کتب فلسفی روی آورد، چند کتاب دیگر نیز به نام‌های زیر برجای مانده است: از بیرون گود (1328)، دیگ جوش قلندر (1330)، عرفان نو (1322) و «مرقعات صاحبدل» که مجموعه مقاله‌های منتشره در روزنامۀ «پند» است. نام مستعار مطبوعاتی بزرگمهر، «صاحبدل» بود.

در این مقالات، موضوعات متنوعی از قبیل حکایات فارسی، داستان‌های کوتاه فارسی، داستان‌های طنز، مسائل مربوط به فلسفه و .... به نگارش درآمده است. این کتاب با مقدمه‌ای کوتاه در زندگی و آثار نویسنده و همچنین نمایه‌ای موضوعی در پایان کتاب، منتشر شده است.