معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

پس از گذشت حدود هفت دهه از بنیادگذاری دانشگاه شهید چمران اهواز (جندی شاپور پیشین)، گروه زبان و ادبیات فارسی این دانشگاه، در نوع خود باسابقه‌ترین گروه آموزشی دانشگاهی در جنوب غرب کشور است. تاریخچۀ این گروه آموزشی به نام و نشان استادان نام‌آوری همچون دکتر تقی وحیدیان کامیار، دکتر محمدتقی راشدمحصل، دکتر سعید حمیدیان، دکتر ابراهیم قیصری، دکتر مهدی تدین، دکتر ولی‌الله ظفری، دکتر عباس سلمی و دکتر جعفر ثامنی آراسته است و دانش‌آموختگان بسیاری از خرمن دانش و چشمۀ اندیشۀ این بزرگان بهره‌ور شده‌اند.

در کوران انقلاب و التهابات سیاسی دهۀ شصت بسیاری از استادان گروه زبان و ادبیات فارسی به دیگر دانشگاه‌ها رفتند یا بازنشسته و بازنشانده شدند. استادیار جوان گروه، نصرالله امامی (1328) که زادۀ آبادان بود، میان این التهابات سیاسی و بوی باروت و گردوخاک جنگ هشت‌ساله ماند و دانشگاه شهید چمران اهواز را که زیر باران موشک و بمب بود، رها نکرد. او و چند استاد دیگر با صبوری و رادمردی، حضرت عشق را میان خون و آتش خطۀ سرخ خوزستان در آغوش گرفتند و در آن روزهای تلخ خون‌آلود، کام شیفتگان را با شعر و ادب شیرین نگاه می‌داشتند. برخی دیگر از استادان این دانشگاه نیز در دهۀ هفتاد بازنشسته شدند و در دهۀ هشتاد تنها استاد باقی‌ماندۀ گروه، کسی نبود جز دکتر نصرالله امامی که جز تدریس درس حافظ در دورۀ کارشناسی، همت خود را صرف حفظ دوره‌های تحصیلات تکمیلی رشتۀ زبان و ادبیات فارسی و تربیت دانشجویان این دوره‌ها کرد. از این‌رو تلاش خستگی‌ناپذیر وی برای استمرار دوره‌های تحصیلات تکمیلی به‌ویژه حفظ دورۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه شهید چمران اهواز که جز با دعوت از استادان مبرز دیگر دانشگاه‌ها میسر نبود، شایان حق‌گزاری است.

استاد نصرالله امامی همان جوان نوزده‌ساله‌ای است که در سال 1347 کنار قفسه‌های مخزن نفیس کتابخانه‌های ملی، مجلس شورا و دانشگاه تهران ساعت‌ها می‌نشست و از روی نسخه‌های خطی کهن برای پژوهش‌های تاریخ ادبی دکتر صفا کلمه به کلمه و سطر به سطر با دقت استنساخ می‌کرد و چهار دهه بعد، پرچمدار زبان و ادبیات فارسی در جنوب غرب کشور شد. او بیش از چهار دهه از عمر گران‌بهای خویش را در پژوهش و آموزش در زبان و ادبیات فارسی و پژوهش دانشجویان علاقمند به این رشته مصروف کرد. نام او پس از چند دهه تحقیق در ادبیات روزگار سامانی و غزنوی و سلجوقی و کندوکاو در چندوچون شعر خاقانی و ظرافت‌ها و ظرفیت‌های شعر حافظ و انتشار درس‌نامه‌هایی سودمند در این زمینه‌ها به نیکی بر سر زبان‌هاست.

احاطۀ علمی بر جوانب ادب فارسی و آشنایی عمیق با آفاق گونه‌گون آن، تسلط بر زبان‌های عربی و انگلیسی در کنار عشق به پژوهش، شوق آموختن و آموزاندن و فروتنی ذاتی از او استادی ممتاز ساخته است و دستاورد علمی و فرهنگی این دانشی‌مرد او را در شمار بهترین استادان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه‌های کشور قرار داده است. اوصاف والایی چون امانت و صداقت در تحقیق، مدارا، شاگردپروری، عشق به زبان پارسی و ادبیات ایران، همگی گواه آن است که از پرورش‌یافتگان موفق استادان بزرگ خود ذبیح‌الله صفا، عبدالحسین زرین‌کوب، ناتل خانلری، منوچهر مرتضوی و دیگر نامداران ادبیات فارسی است. پژوهش‌های ادبی موفق دکتر امامی در شعر کلاسیک پارسی‌ به‌ویژه شاعران دورۀ نخست ادب فارسی (رودکی، کسایی، فرخی، منوچهری) و نیز غور و تعمق در شعر خاقانی و حافظ نشان از حرکت گام‌به‌گام در راه استادان فصاحت‌شعارشان در دانشگاه تهران دارد. نمود اعلای این وفاداری در کتاب «از رودکی تا حافظ» در دهۀ هفتم زندگی دکتر امامی تبلور یافت.

این کتاب، مهر‌نامه‌ای برای استاد دکتر نصرالله امامی است.  در ابتدای کتاب سال‌شمار زندگی و کتاب‌شناسی ایشان آورده شده است. بعد از آن زندگی‌نامۀ خودنوشت ایشان بیان شده است. در بخش بعدی مجموعۀ مقالاتی که به ایشان اهدا شده در دو بخش تألیف و ترجمه و در 23 نوشتار آمده است. بخش بعدی کتاب، خاطره‌نگاری‌های دوستان و شاگردان استاد امامی است که در 11 نوشتار آورده شده است. پایان‌بخش تاب نیز تصاویری از دوران زندگی استاد را دربر می‌گیرد.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه/ محمود فتوحی رودمعجنی

سال‌شمار زندگی و کتاب‌شناسی استاد دکتر نصرالله امامی/ بهمن ساکی

* حسب حالی ننوشتیم و شد ایامی چند

یادوارۀ سال‌هایی که گذشت/ نصرالله امامی

* تا کس نپندارد که تو بی‌ارمغان می‌روی (مقاله‌های اهدایی/ تألیف)

مذهب فقهی خاقانی شروانی/ محمدرضا ترکی

خلفای راشدین در دیوان خاقانی/ سعید مهدوی‌فر

چند انگارۀ مزدیسنایی در دیوان خاقانی/ علی یاری

دگردیسی بن‌مایه‌ها در انقلاب شعری حافظ/ مختار ابراهیمی

چند یادداشت کوتاه دربارۀ شعر حافظ/ اسد آبشیرینی

رستم بزه‌کار در بوتۀ بوطیقای ژرژ دومزیل/ محمود رضایی دشت ارژنه

ملاحظاتی در باب سبک شعر ناصرخسرو/ محمد غلامرضایی

سعدی دوست داشت کجا بایستد؟/ کاووس حسن‌لی

منشأ شعر: خوانش صدرایی نظریۀ صائب تبریزی/ محمود فتوحی رودمعجنی

بررسی تطبیقی منظومۀ عرفانی لسان‌الطیر نوایی با منطق‌الطیر عطار/ ابراهیم خدایار

تلفیق داستان شدید و شداد با داستان‌های سام/ علی‌اصغر بشیری

بررسی سبک‌شناختی مجالس سبعه و فیه‌مافیه از منظر نگرش خاص و گزینش/ منوچهر جوکار

نثر ترکیبی در دورۀ مغول/ قهرمان شیری

چشم‌انداز تایخ و فرهنگ ساسانیان در نوشته‌های تورج دریایی/ شهرام جلیلیان

شش یادداشت کوتاه/ سهیل یاری گلدره

پژوهشی در چیستی و هستی ادبیات کودک/ عادل سواعدی

خوزستان در سه چشم‌انداز/ محمدجعفر یاحقی

* مقاله‌های اهدایی (ترجمه)

رستم دستان/ دیک دیویس، ترجمۀ عباس امام

نظریۀ ژانر در عصر کلاسیک/ ژوزف فارل، ترجمۀ قدرت قاسمی‌پور

بهره‌برداری از مرز: سیاست قفقازی شاه عباس اول/ هیروتک مائدا، ترجمۀ علی قاسمی

روایت و روایت‌گری/ مونیکا فلودرنیک، ترجمۀ کریم لویمی مطلق

متن‌واره‌سازی/ بالز انگلر، ترجمۀ داوود عمارتی

مؤلف‌یابی: روش‌های آماری و رایانه‌ای/ جوزف رادمن، ترجمۀ داوود پورمظفری

* مست احسان تو و خوان تواند اخوان تو: خاطره‌انگاری

یاد باد آن روزگاران یاد باد/ سیدمحمد ترابی

برسان عرض ارادت به امامی عزیز/ مهرداد دبستانی کرمانی

نیک‌یادی از استاد دکتر نصرالله امامی/ محمدرضا صالحی مازندرانی

در ستایش استاد نصرالله امامی؛ از مصادیق صلح کل/ عباس امام

نفس مسیحایی حضرت استاد/ سبزعلی قائد طاهری

دیر زیاد آن بزرگوار خداوند/ مهدی نیک‌منش

هزار نقش برآید ز کلک صنع و یکی/ زهرا نصیری شیراز

زبان ناطقه در وصف شوق نالان است/ منوچهر تشکری

به یاد و پاس وجود دکتر نصرالله امامی/ بهروز مهدی‌زاده

یادداشتی کوچک برای مردی بزرگ/ قدرت‌الله ضرونی

آیین استادی/ علی‌اصغر بشیری

* عکس رخسار تو و صورت جان هر دو یکی است: عکس‌ها و چهره‌ها