معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

بعد از آنکه کامیار شاپور در 25 تیرماه 1397 زندگی را ترک کرد، در اغلب یادداشت‌ها و خبرها بر این نکته تأکید شد که او فرزند فروغ فرخزاد بود، عمری را به رنج و اندوه و نومیدی گذراند و حدود دهۀ پایانی زندگی‌اش را به گیتارنوازی در بوستان/ پارک‌هالی تهران سپری کرد. این کتاب می‌کوشد تا صرف‌نظر از این دیدگاه، افزون بر پیوندهای کامیار با پدر و مادرش، از زندگی شخصی، ادبی و هنری او آگاهی‌های دقیق یا به‌نسبت دقیقی در اختیار خواننده قرار دهد.

کامیار شاپور (1331 ـ 1397) فرزند فروغ فرخزاد و پرویز شاپور (قصارنویس و مبدع کاریکلماتور؛ نیمه‌فیلسوف ـ نیمه‌ادیبی که با طنز و استهزایی مخصوص به جهان می‌نگریست) است. الهۀ شعر اغلب تاب دیدن زندگی خانوادگی شاعران را ندارد؛ از این‌رو فرخزاد و شاپور هم پس از مدت کوتاهی از یکدیگر جدا شدند. فرزند از مادر به‌کلی گسلانده و با پدر و خانوادۀ پدری بزرگ شد؛ از این‌رو وی بعدها همواره از مادر با فاصله سخن می‌گفت و در مقابل، همیشه با شیفتگی به پدر می‌نگرست و او را «پیر ربانی سرمست» خود و حواریون پدر می‌دانست.

کامیار شاپور پس از اتمام دورۀ دبیرستان در اواخر دهۀ چهل، برای ادامۀ تحصیل به انگلستان فرستاده شد. در ابتدا در رشتۀ مهندسی برق و سپس در رشتۀ جامعه‌شناسی در دانشگاه‌های استراتفورد و لافبورو درس خواند. هر دو را نیمه‌کاره رها کرد. سرانجام دلبستگی خود را در نقاشی یافت. تحصیلات خود را در این زمینه در سال‌های 1353 ـ 1357 در مدرسۀ هنری سیتی‌اند گیلدز و کالج هنر ویمبلدون به پایان برد. اما او مانند مادرش دلبستۀ شعرگویی نیز بود. حاصل شعرگویی‌اش که با وقفه‌هایی چند مربوط است به اواخر دهۀ 1340 تا نیمۀ دهۀ 1390 در سه دفتر گردآوری و منتشر شده است. پایان زندگی‌اش به سبب بیماری‌های ریوی، قلبی یا ضایعۀ مغزی حاصل از افتادن از تخت بیمارستان در 25 تیرماه 1397 اتفاق افتاد.

در کارنامۀ ادبی و هنری شاپور با شمار درخور توجهی شعر روبرو هستیم. بخش عمده‌ای از شعرهای او در وصال و فراق عاشقانه شکل گرفته است. هم سخن از «قدم نرم و کشیده»، «ابر معطر گیسوان» و «سحرگاه آغوش» معشوق است و هم یاد لبریز و مکرر «پژمردگی روزهای بی او». از نظر راوی، عشق راهی است برای افکار پوچی. تشریح «جنون زیبا» و غلبه بر مرگ؛ اما در همان حال، در شماری از شعرهای او اتحاد دو نیروی عشق و مرگ نیز جلب توجه می‌کند. به نظر می‌رسد بازتاب انسان به مثابۀ عاشق در تصویرهایی از زندگی مدرن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، بر زیست این شاعر تأثیر زیادی گذاشته باشد.

به نظر می‌رسد در بازگشت او به ایران، نقاشی برایش بسیار اهمیت داشت. از این‌رو در چند نمایشگاه فردی و گروهی شرکت کرد. البته در سال 1395 نیز نمایشگاهی از نقاشی‌هایش برگزار کرد؛ اما به نظر می‌رسد به سبب بیماری، آشفتگی و رنجوری، تمرکز خود را بر نقاشی از دست داده بود.

فصل نخست مقاله‌ای تحقیقی ـ تحلیلی از زندگی و آثار کامیار شاپور را به خواننده عرضه داشته است. در فصل دوم نویسنده از نمای نزدیک به زندگی کامیار در دو دهۀ پایانی نگریسته است. در فصل سوم مهم‌ترین خاطره‌ها و آرای او دربارۀ پدر و مادرش گردآوری، انتخاب و عنوان‌بندی شده است. در فصل چهارم متن کامل نامه‌های کامیار به پدرش در دورۀ دانشجویی نقل شده است. فصل پنجم اختصاص به گردآوری متن نامۀ چند تن از دوستان و خویشاوندان به شاپور دارد. در فصل‌های شش، هفت و هشت تحلیل‌های سه تن از کارشناسان و نقاشان و البته از دوستان کامیار، دربارۀ نقاشی‌هایش آمده است. در فصل‌های نهم و دهم، منتخبی از شعرها و نقاشی‌های کامیار در دسترس قرار گرفته است. دسترسی به اغلب نقاشی‌ها و طرح‌های حاصل مهربانی خانم گلشنی از راه دور است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌سخن

1. کامیار شاپور: شاعر، نقاش و نوازندۀ گیتار/ کامیار عابدی

2. یک عمر در رکاب شاپورخان/ فرناز تبریزی

3. نگاه شاپور به پرویز شاپور و فروغ فرخزاد/ تدوین: ک.ع

4. از لندن به تهران: نامه‌های کامیار شاپور به پدرش/ تدوین: ف.ت

5. نامه‌هایی به کامیار شاپور/ تدوین: ف.ت

6. نقاشی‌های کامیار شاپور/ نیما پتگر

7. منظره‌هایی شاعرانه در نقاشی‌های کامیار شاپور/ ایراندخت محصص

8. کامیار شاپور: نقاش شاعر: یاسمین گلشنی

9. شعرهایی از کامیار شاپور/ تدوین: ک.ع

10. نقاشی‌ها و طرح‌هایی از کامیار شاپور