معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

تحقیق و بررسی در مورد زبان و جنسیت و تغییراتی که در بسیاری از جوامع درباره موضوع عدالت جنسیتی صورت گرفته، نیاز به یک بررسی و کندوکاو فراگیر دارد و مؤلف کتاب معتقد است می‌توانیم فرضیه‌های پنهان دربارۀ جنسیت و زبان را آشکار کنیم و بدین ترتیب در بهبود این جهان برای زندگی انسان‌ها شرکت کنیم.

نویسندۀ این کتاب آلیسون جولی است که آن را از منظر فمینیستی نوشته است. جولی به رابطۀ زبان و جنسیت پرداخته و آن را در موقعیت‌های مختلف از جمله مدرسه، خانواده، محل کار، رسانه و مذهب به بررسی و بحث می‌گذارد. نویسنده معتقد است نوع گفتار و لحن، اصطلاحات و کلمات و حتی حرکات سخنران در شنونده تأثیر می‌گذارد. وی باور دار که این تأثیرگذاری از اوان کودکی در خانواده آغاز شده و سپس در مدرسه و اجتماع و محل کار تقویت می‌شود؛ بنابراین مردانگی و زنانگی مفاهیمی هستند که در محیط شکل می‌گیرند و امری ذاتی نیستند. بدین ترتیب، افراد عموماً آنچه دیگران از آنان انتظار دارند می‌شوند تا مورد قبول خانواده و جامعه قرار گیرند. از این‌رو زنان و مردان در دوره‌های تاریخی و محیط‌های جغرافیایی مختلف متفاوت هستند و این دقیقاً به علت شرایط محیطی است؛ بنابراین مفاهیم زنانگی و مردانگی ساخته و پرداختۀ جامعه است و در واقع مفاهیمی یکسان برای همۀ دوره‌ها و همۀ شرایط اجتماعی نیستند.

این کتاب از سال انتشار آن، یعنی 2018 با استقبال بسیاری روبرو شده است. بخشی از این استقبال به دلیل علاقه و اشتیاق مردم به موضوعاتی حول محور جنس فیزیکی و جنسیت ساخته و پرداختۀ جامعه است. کیستی ما و چگونگی ارتباط کسانی که در اطراف ما هستند در مرکز زندگی ما قرار دارد. نزدیک‌ترین روابط ما عمیقاً با جنسیت گره خورده است: چگونه رفتار می‌کنیم، چگونه درک می‌کنیم و چگونه با دیگران به توافق می‌رسیم.

کتاب حاضر ـ بدون درنظر گرفتن سن، طبقۀ اجتماعی، پشتوانۀ مذهبی، قومی یا هویت‌های نژادی ـ به زمینه‌هایی پرداخته که در آن نقش جنسیت رفتار ما را تعیین می‌کند و با جهان خارج از خود ارتباط برقرار می‌کند. جنسیت محل تلاقی همۀ ابعاد ما است؛ از این‌رو ضرورتاً دربارۀ چگونگی تأثیر جنسیت بر زندگی و محیط اطراف‌مان کنجکاو هستیم.

اگرچه منابع و نمونه‌هایی که نویسنده برای اثبات نظرات خود مطرح می‌کند عموماً از کشورهای غربی گرفته شده؛ ولی شباهت‌های بسیاری با کشورهای غیرغربی ازجمله ایران دارند. ضمن خواندن این کتاب متوجه می‌شویم که بسیاری از مثال‌های کتاب را ما در زندگی خود، چه زن باشیم چه مرد، تجربه کرده‌ایم. درواقع می‌توان گفت این کتاب صرفاً یک نوشته پژوهشی نیست، بلکه در موارد بسیاری نقش آگاهی‌بخشی جنسیتی ایفا می‌کند. به‌عبارت دیگر هدف ترجمۀ این کتاب درک چارچوب فکری و نظری نویسنده بوده است، در حالی که برخی از مثال‌ها اشتراکات بین فرهنگ‌ها را نیز نشان می‌دهد.
اسامی ذکر شده در کتاب در متن به فارسی آورده شده اما در پاورقی به انگلیسی نگاشته شده‌اند. بخش کوچکی از کتاب بنا بر مقتضیاتی حذف ‌شده است. در ضمن چند جا ضرورت دیده شد که برخی از مفاهیم در پاورقی توضیح داده شود. منابع کتاب نیز در پایان عیناً آورده شده‌اند.

این کتاب مقدمه‌ای است ساده و قابل‌فهم برای پژوهش‌های دانشگاهی در این حوزۀ پویا. بسیاری از چیزهایی که ما از دیگران می‌شنویم یا در مجلات می‌خوانیم یا از گفتگوی‌های تلویزیونی می‌شنویم نظرات انسان‌های مختلف است و این پژوهش لزوماً منعکس‌کنندۀ این نظرات دربارۀ جنسیت و زبان نیست. زبان و جنسیت به‌عنوان عناصر اجتماعی در حیطه‌های اصلی که ما زندگی می‌کنیم – از جمله رسانه، مدارس، محل کار، اجتماعات مذهبی و زندگی خانوادگی - اشتراک دارند.
قدرت خاص قومی، مذهبی و هویت‌های طبقۀ اجتماعی چه در غرب و چه در ایران با جنسیت به صورت پیچیده‌ای گره خورده است. دو فصل اول این تاب جنسیت و زبان‌شناسی را مطرح می‌کند و چگونگی استفاده از زبان را آشکار می‌سازد و نشان می‌دهد چگونه زبان ما را به بسیاری از نقش‌های مختلف در طول زندگی سوق می‌دهد. فصل‌های دیگر به بررسی رسانه، مدرسه، مذهب، محل کار و روابط فردی می‌پردازد.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ نویسنده بر ترجمۀ فارسی

مقدمۀ مترجم

پیش‌گفتار

فصل اول: بنیان‌ها

فصل دوم: زبان جنسیت‌زده

فصل سوم: جنسیت، کاربرد زبانی در رسانه و فناوری

فصل چهارم: جنسیت و کاربرد زبان در آموزش

فصل پنجم: جنسیت و استفاده از زبان در محل کار

فصل ششم: جنسیت و کاربرد زبان در روابط اجتماعی