معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

«مردم عزیز کشورم، من برای شما همیشه همان عزتم، بچه‌ای از سنگلج ... همانی که از 13 سالگی در تماشاخانه‌های لاله‌زار با تشویق‌های شما بزرگ شده‌ام .... همانی که همراه شما با دردهای ایران بسیار گریسته‌ام و با شادی‌هایش لبخندها زده‌ام. برای شما من همیشه همان عزتم، بچه‌ای از سنگلج». این نامه و پیام محبت‌آمیز کسی است که نه‌تنها در شرایط خاس بلکه در تمام عمر باعزتش، دغدغۀ دشواری وظیفه داشت و آگاهانه و از سر فروتنی و اخلاص، انسان را و مردمانش را ارج می‌گذاشت. به همین دلیل گفتن و نوشتن از عزت‌الله انتظامی، هم سخت است و هم آسان، سهل است و ممتنع. سهل است؛ چراکه می‌شود به‌آسانی و بدون هیچ ترتیب و آدابی، از کسی گفت که یک عمر باعزت بین دوست‌داران و علاقمندانش زیسته، در غم‌ها و شادی‌ها، دلش به هوای آنها تپیده، و در هر شرایطی خود را از مردمانش دو و جدا ندیده. سخت است و ممتنع؛ چراکه نمی‌شود زندگی هنری کسی که هشتادسال از عمرش را در این راه گذاشته و به بالاترین جایگاه‌ها و القاب سینمای ایران هم رسیده است، در چند سطر خلاصه کرد.

«گاو»، «آقای هالو»، «بی‌تا»، «پستچی»، «صادق کرده»، «دایرۀ مینا»، «حاجی‌واشنگتن»، «کمال‌الملک»، «اجاره‌نشین‌ها»، «کشتی آنجلیکا»، سریال «هزاردستان»، «گراندسینما»، «هامون»، «بانو»، «خانۀ خلوت»، «ناصرالدین شاه آکتور سینما»، «روز فرشته»، «روسری آبی»، «خانه‌ای روی آب»، «گاوخونی»، «دیوانه‌ای از قفس پرید»، «جایی برای زندگی»، «حکم»، «ستاره می‌شود»، «مینای شهر خاموش»، «شب» و خیلی فیلم‌های دیگر! چه نقش‌ها ماندگاری که خاطراتی فراموش‌نشدنی را با خودش نمی‌آورد.

این کتاب در هشت فصل گردآوری شده است. فصل اول شرحی از زندگی و کارنامۀ هنری استاد نیست؛ چراکه امروزه دسترسی به چنین اطلاعاتی، در زمانی بسیار اندک شدنی است. این بخش، دو نوشته و خاطره از استاد و متن تله‌تئاتر «کنار جاده» نوشتۀ مهین تجدد (جهان‌بگلو) را شامل می‌شود که توسط استاد علی نصیریان بازنویسی شده و با تحشیه‌نویسی و کارگردانی استاد انتظامی در اسفندماه سال 1342 از تلویزیون پخش شده است.

فصل دوم با عنوان «عزت‌الله انتظامی به روایت نزدیکان» دربرگیرندۀ سه گفتگوست با استاد مجید انتظامی (فرزند استاد عزت‌الله انتظامی) و گلنوش و سروش انتظامی، نوه‌های او. «عزت‌الله انتظامی در گفتگو با دیگران»، پنج گفتگوی کمتر دیده‌شده با استاد است در سال‌های مختلف و به مناسبت‌های خاص.

فصل چهارم این کتاب، مروری است کوتاه بر نه فیلم برگزیدۀ استاد شامل: گاو، آقای هالو، گراندسینما، اجاره‌نشین‌ها، هامون، خانۀ خلوت، ناصرالدین شاه آکتور سینما، روسری آبی، و شب.

«عزت‌الله انتظامی به روایت اهالی تئاتر» شامل یادداشت‌ها و گفتگوهایی است با هم‌نسلان و همکاران استاد که همگی از خاطرات و ویژگی‌های زندگی تئاتری استاد انتظامی گفته‌اند. «عزت‌الله انتظامی به روایت اهالی سینما» هم یادداشت‌ها و گفتاری از اهالی سینماست که در سال‌های مختلف با استاد همکاری داشته‌اند و در میان این گفتگوها و یادداشت‌ها، به ذکر خاطرات و ویژگی‌های بازیگری استاد در فیلم‌های مختلف پرداخته‌اند.

«عزت‌الله انتظامی به روایت اهالی ادبیات» نیز شامل چند نوشته و شعر است از شاعران و داستان‌نویسان نسل امروز در خصوص استاد عزت‌الله انتظامی. پایان‌بخش این یادنامه نیز عکس‌هایی است که از سال‌های مختلف زندگی استاد را دربر می‌گیرد.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: عزت‌الله انتظامی به روایت عزت‌الله انتظامی

هر نقش، یک کنکور است

یک خاطره از تالار 25 شهریور

کنار جاده

فصل دوم: عزت‌الله انتظامی به روایت نزدیکان

بازیگری، همۀ زندگی‌اش بود/ مجید انتظامی

پدربزرگ قصه‌ها بود/ گلنوش انتظامی

برای آقای بازیگر موسیقی می‌سازم/ سروش انتظامی

فصل سوم: عزت‌الله انتظامی در گفتگو با دیگران

در کار هنری پایانی وجود ندارد/ احمد طالبی‌نژاد

من تشنۀ این عشقم/ مجلۀ «گزارش فیلم»

سلام، آقای بازیگر!/ محمد برومند

سال‌ها بود که می‌خواستم در یک فیلم جنگی بازی کنم/ احمدمحمد اسماعیلی

تئاتر، آینه زندگی است/ مریم آرامی

فصل چهارم: عزت‌الله انتظامی بازیگر (مروری بر نه فیلم برگزیدۀ عزت‌الله انتظامی)

گاو: «گاو» عاشق بود/ علی دهقان

آقای هالو: برهوت ..../ احمد طالبی‌نژاد

گراندسینما: شارلاتان دوست‌داشتنی/ حسن لطفی

اجاره‌نشین‌ها ـ هامون: تجسد روح زمانه/ احمد میراحسان

خانه خلوت: خلوت با حضور او خلوت نبود/ امیر صدری

ناصرالدین شاه آکتور سینما: تاریخ‌هایی به موازات تاریخ/ احمد اکبرپور

روسری آبی: نمایش دوست‌داشتنی یک عاشق کهنسال/ شاهین امین

شب: «شب» یادگاری در 83 سالگی/ رامک صبحی

فصل پنجم: عزت‌الله انتظامی به روایت اهالی تئاتر

ریشه‌دار و ماندگار/ رضا آشفته

انتظامی دیده نمی‌شد اما حضورش را می‌توان حس کرد/ سیروس ابراهیم‌زاده

بهترین بازی‌اش را در خود زندگی کرد/ محبوبه بیات

ادای دین عزت‌الله انتظامی به ایران/ حسین پارسایی

که من راستی آغاز کردم ..../ روزبه حسینی

درسی که انتظامی از نوشین آموخت/ غلامحسین دولت‌آبادی

انتظامی، یکی از شانس‌های بزرگ من/ ایرج راد

یک نامه/ غلامحسین ساعدی

از خاک صحنه تا قاب سینما/ سپیده شمس

تشخص و فضیلت عزت‌الله انتظامی/ قطب‌الدین صادقی

آقای بازیگر و پیش‌پرده‌هایش/ اردشیر صالح‌پور

ققنوسی سربرداشته از خاکستر سنت/ همایون علی‌آبادی

پیش‌پرده‌هایی که مرا با انتظامی آشنا کرد/ بهزاد فراهانی

نقش و حضور عزت‌الله انتظامی در رشد خانۀ تئاتر و ..../ فاطمه فلاح

عزت‌الله انتظامی؛ نقطه، سرخط/ اعظم کیان‌افراز

ستون‌های عظیم تئاتر نوین/ هادی مرزبان

هر کارش خاطره‌انگیز بوده است/ حمید مظفری

خودم را وامدار بزرگان تئاتر می‌دانم/ داریوش مؤدبیان

انتظامی بازیگری منحصربه‌فرد تکرارنشدنی و خودجوش بود/ علی نصیریان

فصل ششم: عزت‌الله انتظامی به روایت اهالی سینما

«آقای بازیگر» رشک‌برانگیز!/ رضا نامجو

وقتی بهشتمان سوخت/ مسعود جعفری جوزانی

گاهی از انتظامی خجالت می‌کشیدم/ علیرضا داوودنژاد

وسواس آقای کاریزماتیک/ ابوالحسن داوودی

تولد دوبارۀ یک انتظامی، یک قرن زمان می‌برد/ سعید راد

تصویر زیبای برجای‌مانده/ امیرشهاب رضویان

انتظامی با نقش‌هایی که بازی نکرد، انتظامی شد/ علیرضا رئیسیان

انتظامی؛ هنرمند طناز جدی/ علیرضا زرین‌دست

بازیگری با عقل سرخ/ اکبر زنجان‌پور

نقش‌های انتظامی را باور می‌کردیم/ مهدی سلطانی سروستانی

آقای بازیگر برای انتظامی کم است/ علیرضا شجاع‌نوری

عزت‌الله انتظامی، مردی ورای بازیگری/ پرویز صمدی مقدم

آموزگار رفتار حرفه‌ای/ مجید مظفری

می‌خواست بهترین باشد/ تورج منصوری

یک بازیگر مؤلف/ احمد میراحسان

می‌دانست جایگاهش کجاست/ احمد نجفی

وزین بود و بزرگ/ مهدی هاشمی

فصل هفتم: عزت‌الله انتظامی به روایت اهالی ادبیات

ترس من و قدرت انتظامی/ رسول آبادیان

بازیگری بر حسب روایت ادبی/ احمد آرام

تو عزتی، بچۀ ایران/ کیوان ازرقی

چند شعر فرانو/ اکبر اکسیر

مرد دشوارترین دشواری‌ها/ بهاءالدین مرشدی

آقای بازیگر/ امیرحسین خوش‌‌حال

گریۀ طوبی ..../ عزیز شبانی

فصل هشتم: عزت‌الله انتظامی به روایت تصویر