درآمدی بر فهم ایدئالیسم آلمانی
خلاصه
این کتاب شرحی مقدماتی برای درک مکتب ایدئالیسم آلمانی است که به سیر تکوین و تطور این جنبش به نمایندگیِ کانت، فیشته، شلینگ و هگل میپردازد و نویسندهاش نشان میدهد ایدئالیسم استعلایی کانت چگونه شکل گرفت و چگونه فیلسوفان متعاقب کانت پروژه او را حتی خودآگاهانهتر از خودش بسط دادند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
بر اساس سنتی مرسوم در تواریخ فلسفه، ایدئالیسم آلمانی را دورهای لحاظ کردهاند که مابین انتشار «نقد عقل محض کانت» (1781) و مرگ هگل (1831) ظهور و بروز داشت. در این دوره بود که ایدههای انقلابی عصر جدید از جمله عقلانیت، آزادی و پیشرفت، نضج کاملی یافتند و دلالتهای ضمنی خود را به طور کامل و تمام آشکار کردند. این نیم قرن شاهد رخبرآوردن چهار فیلسوف پراهمیت (کانت، فیشته، شلینگ و هگل) بود که تأملات و آثارشان انقلابی در فلسفه پدید آوردند و اندیشۀ فلسفی پس از خود (منطق، معرفتشناسی، متافیزیک، فلسفۀ طبیعت، اخلاق و سیاست) را به مسیر کاملاً متفاوتی سوق دادند. البته هستند مورخان فلسفهای که دربارۀ این تفسیر سنتی چونوچرا کرده و مدعی شدهاند که سنت ایدئالیسم آلمانی با مرگ هگل پایان نیافت و تطور این سنت را باید تا پایان قرن نوزدهم ادامهدار دانست.
در این کتاب ویل دادلی ـ استاد فلسفۀ کالج ویلیامز ـ کوشیده تا در حد امکان شرحی دقیق و نظاممند و در عین حال روان و قابل فهم از روند تکوین و بسط ایدئالیسم آلمانی به دست دهد و در این کار تا حد زیادی نیز توفیق یافته است. از اینرو این کتاب میتواند یکی از بهترین مراجع اساسی برای دانشجویان فلسفه و نیز علاقمندان ایدئالیسم آلمانی باشد. در پایان هر فصل بخشی با عنوان «خلاصۀ نکات کلیدی» و در پایان کتاب نیز بخشی با عنوان «پرسشهایی برای بحث و بازنگری» وجود دارد که خوانندگان میتوانند مفاد اصلی مباحث را مرور کنند و فهم خود را از آنها بسنجند.
ایدئالیسم آلمانی سیطرهای تمامعیار بر فلسفه آلمانی داشت و انقلابی در متافیزیک، معرفتشناسی، منطق، فلسفه طبیعت، اخلاق و سیاست زمانه خود به پا کرد که تأثیرش هنوز در نحلههای فلسفی کاملاً محسوس است. اینجنبش فکریِ ملهم از آرمانهای روشنگری که بزرگترین دستاورد عینیِ روشنگری یعنی انقلاب فرانسه، را به منزله سپیدهدم عصری جدید میستود، چناناهمیتی برای تاریخ فلسفه دارد که آن را با دوره طلایی فلسفه در یونان باستان مقایسه کردهاند.
ایدئالیسم آلمانی را به بهترین نحو میتوان به منزلۀ تجلی فلسفی خواست مدرنیته برای عقلانیت و آزادی دریافت. این مکتب از دل کوشش کانت برای شکست دادن تهدید واردشده به این خواست به دست شکاکیت و تعینگرایی هیوم برآمد. فیشته، شلینگ و هگل همگی با آرمان کانت برای پروراندن دانشی فلسفی همدل بودند که بتواند در برابر دقیقترین بررسی شکاکانه تاب آورد و از این طریق شرایط حیاتی آزاد و عقلانی را تعیین کند. با این حال، این دانشمندان با وجود این آرمان مشترک، دربارۀ نحوۀ شکست دادن شکاکیت، با کانت و نیز با یکدیگر مخالفت داشتند. واکنشهای متفاوت آنها به شکاکیت به نتیجهگیریهای متفاوتی دربارۀ معنای عقلانیت و آزادی و از اینرو دریافتهای مدرنیته انجامید. این مخالفتهای روششناختی و ماهوی میان ایدئالیستهای آلمانی نیروی محرک استحالۀ پیشروندۀ پاسخ ابتدایی کانت به هیوم به یک جنبش فلسفی متمایز را فراهم کردند.
ایدئالیسم آلمانی با هگل روی در نقاب کشید؛ زیرا او واپسین فیلسوفی بود که کوشید از طریق پروراندن فلسفۀ پیشینی و نظاممندی که میتوانست در برابر نیرومندترین چالشهای شکاکانه تاب آورد، وعدۀ پروژۀ نقادانۀ کانت را تحقق بخشد. از آنجا که هستیشناسی بیبنیاد هگل به طور گسترده به منزلۀ نقطۀ اوج منطقی سنت کانتی لحاظ میشد، خطوط سیر فلسفۀ آلمانی پس از مرگ وی را عمدتاً انتقاداتی تعیین کردند که در برابر پروژۀ او طرح شدند و به تعریف پروژههای بدیلی یاری رساندند که عملی و مهم تلقی میشدند.
این کتاب شرحی مقدماتی برای درک مکتب ایدئالیسم آلمانی است که به سیر تکوین و تطور این جنبش به نمایندگیِ کانت، فیشته، شلینگ و هگل میپردازد و نویسندهاش نشان میدهد ایدئالیسم استعلایی کانت چگونه شکل گرفت و چگونه فیلسوفان متعاقب کانت پروژه او را حتی خودآگاهانهتر از خودش بسط دادند.
فهرست مطالب کتاب:
پیشگفتار مترجم
سپاسگزاری
فهرست اختصارات
سالشمار ایدئالیسم آلمانی
1. مقدمه: مدرنیته، عقلانیت و آزادی
2. کانت: ایدئالیسم استعلایی
3. چالشهای شکاکانه و بسط ایدئالیسم استعلایی
4. فیشته: به سوی ایدئالیسمی علمی و نظاممند
5. شلینگ: ایدئالیسم و مطلق
6. هگل: فلسفۀ نظاممند بدون بنیاد
7. نتیجهگیری: عقلانیت، آزادی و مدرنیته؟
پرسشهایی برای بحث و بازنگری
برای مطالعۀ بیشتر
منابع
واژهنامۀ انگلیسی به فارسی
نمایه
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
نظری یافت نشد.