معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

روزنامه‌نگار با وسواس و بلوغ، خیابان خبر و پس‌کوچه‌های نظر را می‌شناسد؛ اما در میدان عمل/ کاربرد با جریان‌های اداری مواجه می‌شود که هیچ درک و دریافتی از پرهیزهای این حرفه ندارند. نه مرز تخیل و تحریک و اقناع را می‌فهمند نه به هویت، وثوق و اعتبار منبع می‌اندیشند. وانگهی به محتوا و گیرنده هم بی‌توجه‌اند. برداشت خودشان را بر استنباط روزنامه‌نگارانه مرجح می‌دانند. انتقاد را که ابداً حتی نقد را هم برنمی‌تابند و می‌خواهند روزنامه‌نگار به جای همنشینی با اجتماع هم‌خانۀ سیاست‌هایشان شود. این خودکامه‌های خودخواه چشم‌‌انداز ناداشتۀ خود را به دورنما و افق روزنامه‌نویس‌ها چیرگی می‌دهند و با ناسزانویسی آتشی برپا می‌کنند تا به پیشۀ خودسوزی و دیگرسوزی برسند و عمری را با فرافکنی روزگار بگذرانند.

این کتاب دربارۀ نمونه‌ای است از یک «مانور ناشیانه» که «آغاز شمارش معکوس» شماری قدرت‌مدار را رقم زد. کسانی که حرف روزنامه‌نگارها را برای عدم چاپ نوشته‌های هتاکانه نشنیدند و چهارصد روز بعد طومارشان در هم پیچیده شد. از مشهورترین مقالۀ تحمیلی/ «ایران و استعمار سرخ و سیاه» با عنوان‌های «مقالۀ انقلاب‌آفرین»، «اخگر»، «شراره» و «جرقۀ شعله»، «آتش به انبار باروت»، «گاف گنده»، «ریسک بزرگ»، «خطا»، «انتحار سیاسی»، «حماقت باورناپذیر» و .... یاد می‌کنند. خواننده با خواندن این کتاب درخواهد یافت ماجرا به یک تک‌مقاله ختم نمی‌شود. در آن روزها زنجیره‌ای از نگارش‌ها را به روزنامه‌ها تحمیل کرده‌اند و با وجود ایستادگی شماری از مطبوعاتی به چاپ سپرده‌اند. از این‌رو کتاب مقابل شما نقیض/ باژگونۀ روایت‌هایی است که تاکنون انتشار داده‌اند.

«ایران و استعمار سرخ و سیاه» عنوان مقاله‌ای بود که در تاریخ ۱۷ دی ۱۳۵۶ (۷ ژانویه ۱۹۷۸م) در روزنامۀ اطلاعات با نام مستعار احمد رشیدی مطلق منتشر شد. محتوای این مقاله‏ همکاری نیروهای مذهبی و چپ برای مقابله با اهداف انقلاب سفید و انتقاد به این مسئله بود. عده‌ای این مقاله را یکی از دلایل اصلی اوج گرفتن اعتراض‌هایی می‌دانند که در کمتر از چهارصد روز بعد منجر به فروپاشی حکومت پهلوی در ایران شد.

این کتاب پژوهشی است دربارۀ این مقاله و پاسخی است به پرسش‌های بسیاری که همواره مطرح می‌شود. از جمله اینکه نویسنده واقعی این مقاله که بود؟ آیا تنها یک مقاله با این مضمون در روزنامۀ «اطلاعات» منتشر شد یا چند مقاله مشابه در چند روزنامه؟ تصمیم‌گیرندگان پشت پرده و دستوردهندۀ اصلی چه کسانی بودند و چه هدفی را دنبال می‌کردند؟ از مجریان و عوامل اجرایی این برنامه چه می‌دانیم؟ واکنش مدیران جراید و روزنامه‌نگاران در برابر این مطالب تحمیلی چه بود؟ و سوال‌هایی از این دست.

فهرست مطالب کتاب:

* سرآغاز

* پیش‌زمینه

* روایت‌های نگارش

* سیر محتوا

* مقاله‌رسانی

* واکنش درونی روزنامه‌ها:

آیندگان

اطلاعات

رستاخیز

کیهان

* پی‌آمد

* پی‌نوشت