او و نه او: نگاهی به نظام فکری ابن عربی و شارحان او؛ آرای موافقان و مخالفان
خلاصه
در این کتاب، فهمتازۀ ابن عربی از جهان هستی و رویکردهای موافق و مخالف به او برای خواننده به تصویر کشیده شده است تا از این طریق آشنایی بیشتری با دستاوردهای عرفانی او حاصل شود.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
ابن عربی اندیشمندی بود که توانست به مدت هشت قرن، بر قدرت تأثیر، حیطه و قلمرو نفوذ خود در بین مکاتب مهم عرفانی شرق بیفزاید و روز به روز دامنۀ شعاع اندیشهاش را گسترش دهد. در تأثیرات برجایمانده از او، قطعاً باید حرف و حدیثهای مهمی نهفته باشد؛ اما با این وجود نباید تصور کرد همۀ حرفهایی که او زده، پراهمیت و دارای تأثیرات ویژه و منطقی است. کار مهم و ارزشمند ابن عربی، فروزان کردن حوزۀ نقد و نظر و خردورزی است که کاری است مهم و کارستان در عرصۀ عرفان اسلامی؛ در حالی که پیش از او چنین چیزی در کانون اندیشههای عرفانی بیسابقه بوده است. در این کتاب، فهمتازۀ ابن عربی از جهان هستی و رویکردهای موافق و مخالف به او برای خواننده به تصویر کشیده شده است تا از این طریق آشنایی بیشتری با دستاوردهای عرفانی او حاصل شود.
در نظام فکری ابن عربی، مفهوم نظم ساختار اساسی خلقت است. نگاه او از سایه تا شاخه و از جویبار تا شتیغ کوه و پهنۀ دشتهای ناهموار و امواج پرنوسان و پریشان دریا و آرامش و متانت اقیانوس، همه و همه نشان از غلبۀ یک قدرت بالغه بیچون است که طرح انداموار خلقت خود را در برنامهای به نام مشیت الهی ریخته، جلوهگر است، گرچه خداوند به تعبیر حکمای الهی از داشتن هر برنامه و الگویی در خلقت جهان بینیاز بوده است. بخش اول کتاب، ابتدا تحلیلی است از نظام و گفتمان فکری ابن عربی که در راستای مفاهیم هستیشناسی و معرفتشناسی، دستاوردهایی داشته و جهان اندیشه را به خود مشغول کرده است و همچنین بررسی گذرا به شارحان و مفسران اندیشۀ ابن عربی و وارسی نگاه مخالف و موافق به او و عرفانش.
بخش دوم کتاب اختصاص به بررسی آراء دو شارح و منتقد ابن عربی دارد؛ یعنی سیدحیدر آملی و شیخ عبدالکریم جیلی. کتاب «نص النصوص» سیدحیدر آملی در واقع شرحی است که در سال 782 قمری در نجف اشرف بر کتاب «فصوص الحکم» ابن عربی نوشته است. بین شارحان و پیروان ابن عربی، این دو نفر جسارت نقد بیشتری از خود نشان دادهاند؛ جیلی در موضوع اسماء و علم الهی و سیدحیدر دربارۀ تعیین و مصداق ولایت. البته مفهوماً مناقشهای بین آنها نیست، بلکه بر مصداق ظهور و تحقق خارجی آن سیدحیدر گفتگو دارد.
اینگونه نبود که بعد از ابن عربی، همواره موافقان فراوانی به آراء و افکار او رجوع کنند و شرح و تحشیه و تعلیقه بر متون و کتابهای عرفانی او بنویسند، بلکه مخالفان ابن عربی نیز همواره در دو سطح حرکت کردهاند؛ سطح مخالفت همراه با دشمنی و معاندت و سطح موافقت همراه با انتقاد بیچون و چرا. در بخش سوم کتاب، نویسنده به بررسی معاندان و مخالفان ابن عربی از گونۀ نخست پرداخته که از این بین به تبیین و ذکر آراء ابن تیمیه، علاءالدوله سمنانی، برهانالدین بقاعی، مقدس اردبیلی، علامۀ مجلسی و شیخ احمد احسایی پرداخته است.
بخش چهارم کتاب، اختصاص به معرفی منابعی دارد که نسبت به اندیشه و زندگی ابن عربی پرداختهاند. در این بخش منظور از پژوهشها، پژوهشهای صورتگرفته توسط نویسندگان خارجی میباشد که به ترتیب آراء و آثار آسین پالاسیوس، کلود آداس، ابوالعلاء عفیفی، ویلیام چیتیک، هانری کربن، نصر حامد ابوزید، سعاد الحکیم و محمد مکی بررسی شدهاند.
در پیوست کتاب، دیدار ابن عربی و ابن رشد به عنوان ملاحت مزۀ تاریخی بر تلخی مباحث فلسفی، به این کتاب افزوده شده تا ابن عربی از این دیدگاه نیز مورد توجه دقیقتری قرار گیرد.
فهرست مطالب کتاب:
سرسخن
نظام فکری ابن عربی
بخش اول: نگاهی اجمالی به شارحان ابن عربی
بخش دوم: دو شارح و منتقد ابن عربی
بخش سوم: مخالفان ابن عربی
بخش چهارم: ورق بر ورق؛ دربارۀ پژوهشهای مربوط به ابن عربی
ابن عربی و ابن رشد
نمایه
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قصۀ ما به خر رسید: خر و خرپژوهی در شعر فارسی
غلامعلی گرایی، زهراسادات حسینیخرپژوهی در شعر طنز فارسی یکی از زمینههای طنز بوده که باید بهجد مورد تحقیق و پژوهش قرار میگرفت. نو
منابع مشابه بیشتر ...
نمادهای شاهنامه
احمد رناسیفردوسی از متون تاریخی آن دوران بهره برده و در جایجای سرایشهای افسانه، حماسه و تاریخ، همۀ شخصیتها
سودگرنامه: سودگرنسک از کتاب نهم دینکرد
پورچیستا گشتاسبی اردکانیدر این کتاب برای نخستین بار، آوانویسی سودگرنسک به طور کامل و بر اساس شیوۀ مکنزی انجام شده و متن سودگ
نظری یافت نشد.