معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

تاکنون صدها کتاب و مقاله دربارۀ ناشنوایان نوشته شده است که رویکرد غالب در تمام آنها، رویکرد «پزشکی ـ درمانی ـ پیشگیری» است؛ اما در این کتاب با اتخاذ رویکرد فرهنگی ـ انتقادی، نویسندگان ناشنوایی را یکی از تنوع‌های زیستی حیات اجتماعی انسان در نظر گرفته و حفظ این تنوع زیستی و احترام به آن را یک ارزش اجتماعی و مدنی به شمار آورده‌اند.

این کتاب، اولین کتاب در حوزۀ مطالعات ناشنوایی از منظر فرهنگی در ایران است. در مفهوم فرهنگی ناشنوایی کسانی که مشکلات شنوایی اعم از افت شنوایی یا سنگینی گوش در سنین بالا دارند، لزوماً عضو جامعۀ فرهنگ ناشنوا نیستند؛ زیرا لازمۀ عضویت در این فرهنگ، دانستن زبان اشاره و استفاده از این زبان به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی روزمره است.

نویسندگان این کتاب دو گروه مخاطب را مدنظر قرار داده‌اند: گروه اول زبان‌شناسانی که این کتاب را با هدف آشنایی با مفاهیم زبان‌شناختی زبان اشارۀ ایرانی مطالعه می‌کنند. گروه دوم افراد غیرزبان شناسی که با جامعۀ ناشنوا در تماس هستند و برای کسب آگاهی عمیق‌تری دربارۀ فرهنگ و زبان این جامعه به این کتاب رجوع می‌کنند. این کتاب می‌تواند برای معلمان مدارس ناشنوایان، مترجمان زبان اشاره، دانشجویان زبان‌شناسی و خانواده‌های ناشنوایان مفید واقع شود.

ورود به دنیای ناشنوا برای افراد شنوا اتفاقی کمیاب، هیجان‌انگیز و پرمعناست. پرمعنایی این آشنایی تا حدی دلیل آشناشدن با یک فرهنگ جدید است. از این‌رو مسافرت و مهاجرت به یک کشور دیگر هم تجربۀ مشابهی است؛ اما آشناشدن با زیست اجتماعی و زبان و فرهنگ ناشنوا افزون بر شباهت با دیگر تجربه‌های فرهنگی مشابه، گونۀ دیگری از شناخت، تجربه و زیستن در این دنیا را به ما نشان می‌دهد: درک امکان دیگری از زیست انسانی که اغلب افراد جامعۀ شنوا از آن بی‌اطلاع‌اند. برای آشنایی با این دنیا لازم است عینک ناشنوایی به چشم گذاشت. به این منظور لازم است از جنبه‌های مختلف تاریخی و اجتماعی زیست ناشنوایان در ایران آگاه شد که این دو جنبه ارتباط تنگاتنگی با جنبۀ زبانی و دنیای ناشنوا دارند. در فصل اول کتاب به طور خلاصه به جنبه‌های مختلف فرهنگ و جامعۀ ناشنوا پرداخته شده است.

در نیم قرن اخیر، مطالعات زبان‌شناسی به‌ویژه حوزه‌هایی که به ویژگی‌های ذهنی و روانی زبان می‌پردازند، باعث شده نگرش به زبان اشاره تا حد زیادی تغییر کند. امروزه زبان‌شناسان بیش از پیش به بررسی ویژگی‌های زبان‌های اشارۀ جهان علاقمند شده‌اند. یکی از اهداف این کتاب، جمع‌آوری و ارائۀ دانش زبانی موجود دربارۀ زبان اشارۀ ایرانی است. در فصل دوم کتاب به معرفی اجمالی زبان اشاره به طور کلی و سپس زبان‌شناسی زبان اشاره و زبان اشارۀ ایرانی پرداخته شده است.

آنچه در فصل سوم کتاب آمده، نگاهی فهرست‌وار به مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اجتماعی ناشنوایان ایران است. بعضی از رویدادهای مهم تأثیرات مثبت و سازنده و بعضی دیگر اثر منفی بر زیست اجتماعی ناشنوای ایرانی داشته‌اند. بیشتر رویدادهای جمع‌آوری شده در این فصل مربوط به تهران و شهرهای بزرگ هستند.

فهرست مطالب کتاب:

دربارۀ نویسندگان

پیش‌گفتار

فصل اول: فرهنگ ناشنوای ایران

فصل دوم: زبان اشارۀ ایرانی

فصل سوم: گاه‌‌شماری و تاریخچۀ جامعۀ ناشنوای ایران

ضمیمه: آلبوم تصاویر تاریخی مربوط به جامعۀ ناشنوای ایران

منابع

واژه‌نامه

نمایه