از تقابل گفتار و نوشتار تا نقابل نظم و نثر در سنت ادبی ما
خلاصه
گفتار و نوشتار بارزترین نمود و تحقق زبان به عنوان یکی از توانایی‌های ذهنی است. گفتار ریشه در ذات و طبیعت انسانی دارد، حال آنکه نوشتار خاستگاهی اجتماعی و فرهنگی دارد و از آن برای ثبت و ضبط گفتاری استفاده می‌شود.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
از منظری زبان‌شناسانه، زبان به مثابۀ یک نظام و توانایی ذهنی است که گفتار و نوشتار دو نمود عینی آن محسوب می‌شوند. زبان‌شناسان و فیلسوفان در گذشته و به‌ویژه در قرن بیستم در باب زبان، گفتار و نوشتار تأملات قابل ملاحظه‌ای داشته‌اند که در این میان افلاطون، سوسور، دریدا و .... از آن جمله‌اند.
گفتار و نوشتار بارزترین نمود و تحقق زبان به عنوان یکی از توانایی‌های ذهنی است. گفتار ریشه در ذات و طبیعت انسانی دارد، حال آنکه نوشتار خاستگاهی اجتماعی و فرهنگی دارد و از آن برای ثبت و ضبط گفتاری استفاده می‌شود. از این‌روی گفتار در مقایسه با نوشتار قدمت طولانی‌تری دارد و خط و نوشتار پدیده‌ای نسبتاً جدید محسوب می‌شود. فرضیه‌ای که غالب فلاسفه و زبان‌شناسان بر اصالت آن تأکید دارند.
بلاغت فارسی که شالودۀ اصلی آن با عنوان بلاغت اسلامی از آبشخور قرآنی ریشه گرفته است، تحت تأثیر ترجمۀ آثار فیلسوفان یونانی همچون افلاطون و ارسطو و سرانجام باوجود پاره‌ای از تحولات و دگرگونی‌ها، معیارهای خطابی و منطقی را در علوم بلاغی خود پذیرفت و بر این اساس، اصل معنی‌رسانی و وصول به نیت مؤلف در عرصۀ شعری نیز به دیدۀ اعتبار نگریسته شد؛ چنان‌که به طور خاص ناصر خسرو این مهم را سامان بخشیده است. وی با تمهید مقدمات نظری در قالب «قول و کتابت» از کلام‌‌محوری دفاع می‌کند و سرانجام به برتری گفتار بر نوشتار رأی می‌دهد.
اما اگر در تاریخ پیش از اسلام، گفتار در مقایسه با نوشتار و خط، جایگاه قدسی داشته و در این تقابل، گوی سبقت را از رقیب می‌ربوده، در بلاغت پس از اسلام، ثنویت گفتار و نوشتار، به صورت شعر و نثر بازتولید شده است؛ به طوری که موضوع سیادت شعر بر نثر و به تبع آن، شاعران بر نویسندگان، محل نزاع بلاغیون در کتب بلاغی بوده و هر یک بخش قابل توجهی از کتاب‌هایشان را به ذکر دلایل طرفداران برتری شعر بر نثر یا در مقابل، دلایل برتری نثر بر شعر اختصاص داده‌اند. در این میان همچنان تأکید بر رعایت عناصر گفتار در شعر، یکی از دلایل عمدۀ برتری شعر بر نثر به شمار می‌آمده است.
پیش از آنکه به بررسی گفتار و نوشتار در سنت ادبی خودمان در این کتاب پرداخته شود، ابتدا نگاهی کوتاه افکنده شده به تقابل گفتار و نوشتار در سنت غربی و تأثیر آن در بلاغت عربی و آنگاه در بخش اول به تبارشناسی جایگاه تقابل گفتار و نوشتار در سنت ادبی ما و نسبت آن با بلاغت اسلامی پرداخته شده است.
بخش دوم کتاب، به تبارشناسی تقابل نظم و نثر در سنت ادبی ما و ذکر دلایل هواداران هر کدام از آنها اختصاص دارد. کوشیده شده بیش از تحلیل، در مقام طرح و توصیف و خوانش پدیدارشناسانۀ این دلایل به دست داده شود تا به نوعی بتواند معیارهای نظام‌مندی در باب نقد شعر و نقد نثر در ادب کلاسیک به دست دهد.
فهرست مطالب کتاب:
پیش‌گفتار
درآمدی کوتاه بر گفتار و نوشتار در غرب و تأثیر آن در بلاغت غربی
بخش اول: درآمدی بر تقابل گفتار و نوشتار در سنت ادبی ما
بخش دوم: درآمدی بر تقابل نظم و نثر در سنت ادبی ما
نتیجه‌گیری
منابع
پیوست‌ها
پی‌نوشت پیوست‌ها
پربازدید ها بیشتر ...
پابرهنه در برادوی: زندگی و آثار نیل سایمون
مجید مصطفوینیل سایمون (1927 ـ 2018) یکی از پرکارترین، موفق‌ترین و محبوب‌ترین نمایشنامه‌نویسان جهان و یکی از بهت
زبان ملت، هستی ملت
امامعلی رحمانزبان تاجیکستان با استقلال وطن پیوند ناگسستنی دارد؛ یعنی وقتی که وطن آزاد و مستقل بوده است، زبان هم ش
دیگر آثار نویسنده
از هرمنوتیک فلسفی به ادبیات
فرزاد بالواین کتاب در ده نوشتار گرد هم آمده و برای اولین بار با چنین نظم و نسقی هم از جهت بنیاد نظری و هم کارب
هرمنوتیک؛ نظریه، کاربست، نقد: از هرمنوتیک کلاسیک تا هرمنوتیک فلسفی
فرزاد بالواین کتاب می‌کوشد در گام نخست به تبیین درست و دقیق رویکردها و مفاهیم هرمنوتیکی بپردازد و در گام دوم،
نظری یافت نشد.