معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

فریدریش هلدرلین شاعر آلمانی دوران کلاسیک و رمانتیک آلمان در سال 1770 در شهر کوچک لائوفن نزدیک شهر اشتوتگارت به دنیا آمد. از جوانی به شعر و فلسفه گرایش نشان داد. دورۀ سرایندگی‌اش از 1784 شروع شد و هلدرلین در پی کوتاه زمانی به تقلید از تغزل پیشینیانش از جمله کلپ اشتوک و فریدریش شیلر، خیلی زود زبان خاص خود را یافت و پرورد؛ زبانی آکنده از تصاویر چندلایۀ انتزاعی و رابطۀ فشردۀ بینامتنی با اسطوره‌های یونانی و کتاب مقدس؛ پس در گریز از نحو سنتی، تا سال 1806 این زبان ویژه را در چکامه‌های خود به کمال رساند. بعد از آن اما روح این شاعر آرمان‌خواه به دلایل شخصی و اجتماعی در مه جنون فرو رفت، جنونی که نزدیک چهل سال تا روز مرگ او در تابستان 1843 همچنان جانش را در پریشانی نگه داشت؛ با این همه از دوران جنون او هم شعرهایی درخشان بر جای مانده است.

اگر بنابر ارائۀ تصویری به غایت کوتاه از زندگی و نگرش هنری او باشد، باید گفت که آرمان عدالت در ساحت وطنی جهانی و فرهیخته آرزویی بود که با روح او درکش از هنر یگانگی یافته بود و بسا بیش از هر چیز وفای بی‌کم و کاست به این آرمان هم بود که در پیش هیولای خودسر و لجوج واقعیت تاریخ کار او را به جنون کشاند. جوانی‌اش با انقلاب جمهوری‌خواهانۀ فرانسه مقارن افتاد. این انقلاب آتش این آرزو را در جان او شعله‌ورتر کرد و دورافتادن این نهضت از اهداف متعالش‌ای غمی سنگین بر روح او نشاند.

جنون او و زبان نوآورانه‌اش باعث شد آثارش ـ هم در زمان زندگی وی ـ نادیده بمانند و پراکنده شوند. در ابتدا و به شکلی بسیار ناقص بخشی از شعرهای او در سال 1846 به چاپ رسید و این زمانی بود که هلدرلین سه سال بود که درگذشته بود. سپس نزدیک به قرنی بعد، در سال 1913 مجموعه آثارش آشکاری یافت، از نو به عرصۀ ادبیات آلمانی درآمد و فراخور کلام و پیام خود، جایگاهی بلند یافت.

این کتاب چهارمین دفتر از مترجم در معرفی هلدرلین است که در ابتدای آن مقاله‌هایی از هانس گئورگ گادامر و آگوست بوک در تفسیر سیاق سرایندگی هلدرلین آورده و سپس گزیده‌ای از شعرهای او که نشان‌دهندۀ روند تکامل این سیاق خاص است و از جمله یکی از شهره‌ترین شعرهای دوران جنون او یعنی قطعۀ «در آبی دلپذیر» را هم دربر می‌گرد؛ همچنین تحریر سوم او از تنها نمایشنامه‌اش «مرگ امپدوکلس» در این کتاب آورده شده است.

بر هر یک از این آثار هم شرحی آمده است تا پس‌زمینه‌های فکری یا بینامتنی آن در تاریکی مطلق نماند. در پایان گزارشی مفصل‌تر به قلم گرهارد کورتس در تحلیل زندگی و آثار هلدرلین به پیوست آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

* یادداشت مترجم

* هلدرلین و تازگی کلام او

* نمادهای اسطوره در شعر هلدرلین

* یونان باستان، سرزمین زیبایی و والایی

* ترانه‌سرای نابینا

از نور اثیری

* خیرون

از نگاه درون

* به اثیر

از یونان باستان تا به باروخ اسپینوزا

* رهنورد

از سنجش زمان

* به خدای خورشید

چشم در راه

* شاعران ریایی

عشق نگاهی دیالکتیکی

* ملت‌ها سکوت کردند

خواب خودکامان در مسیل تاریخ

* سه گزین‌گفته

* آشیل

از امید به رویشی دوباره

* تولد دوباره

از شیوۀ جوانی دوباره

* به شاهدخت آگوستا فون هومبورگ زمستان 1799

از لطف جوانی و هنر

* به شاهدخت آمالی فون‌دسائو

در ستایش نهضت فراگیر روشنگری

* دارایی من

از رسالت شاعر

* اشتوتگارد «جشن پاییزی»

از وطن آرمانی

* آرشیپلاگوس «جزیره‌های یونان»

از تولد دوبارۀ امید

* به ادوارد

از ایمان به دوستی

* سوگ ممنن در مرگ دی‌یوتیما

از تسلا در پناه تغزل

* به امید

در شب تاریخ

* گردشی در دشت

سخن بر زبان و لب خاموش

* هایدلبرگ

از خدای‌وارگی زمان

* رودنکار

* در پیشگاه کوه‌های آلپ

طبیعت، پناه و سرمشق آدمی

* نزدیک‌ترین دیار نیک

از جان ادراک‌مند جهان

* گذار رنج در شعر هلدرلین

* در آبی دلپذیر

* شرح شکل‌گیری نمایشنامۀ مرگ امپدوکلس

* مرگ امپدوکلس، تحریر سوم

* پردۀ اول، صحنۀ اول (در پای کوه اتنا)

* سرود همخوانی پایان پردۀ اول

* پی‌نوشت‌هایی بر نمایشنامۀ امپدوکلس

* نگاهی به زندگی و آثار فریدریش هلدرلین (1770 ـ 1843)

* منابع