معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

ایران دولت ـ ملتی است که تا اوایل قرن بیستم آن را در دنیا به نام پرشیا [پارس] می‌شناختند. در غرب نام پارس اغلب یادآور دنیایی سرشار از اسرار، انحطاط و تجمل بود، تصویری که از زمان مؤلفان یونان باستان تا سیاحان عصر ویکتوریا ادامه داشت. فرش ایرانی، گربۀ ایرانی و خاویار ایران در میان دیگر اقلام، مترادف با پارسیان و ایران است. امروز ایران الگویی برای مبارزه‌طلبی در برابر غرب و امپریالیسم و مدافع دنیای اسلام و فلسطینی‌ها در برابر تهدیدات و تحریم‌های تلقی می‌شود. اما همۀ اینها گوشه‌ای از تمدنی با تاریخ دورودراز و پیچیده است که ناظران امروزی را همان‌قدر مجذوب و متحیر می‌کند که گذشتگان را می‌کرد. به همین دلیل تاریخ ایران برای دنیای انگلیسی‌زبان جذاب و ارزشمند است.

علت وجودی این کتاب آن است که کتاب های تألیف‌شده دربارۀ تاریخ ایران یا فقط بر دورۀ خاصی تأکید دارند یا به یک اندازه به همه دوره‌ها نپرداخته‌اند. از این‌رو نیاز به کتابی احساس می شد که تاریخ فلات ایران را بازنماید، از کسانی بگوید که در این سرزمین زیستند و مردند؛ خالقان فرهنگی که به طرق گوناگون در منطقه و قاره رسوخ کرده است. مؤلفان این کتاب تلاش می‌کنند نه‌تنها تاریخ ایران عصر جدید، بلکه تا حد امکان کل تاریخ ایران را بازگو کنند. این اولین و شاخص‌ترین تفاوت این کتاب با کتاب‌های دیگری است که دربارۀ تاریخ ایران نگاشته شده است. دوم آنکه متخصصان هر دوره با مقالات تخصصی در حوزۀ مطالعات‌شان اطلاعاتی قابل فهم در اختیار دانشجویان و علاقمندان قرار می‌دهند.

مؤلفان این کتاب مورخ، زبانشناس و متخصص در زمینۀ مطالعات ایرانی هستند. آنها کوشیده‌اند چکیده‌ای از تاریخ و فرهنگ ایران را به شیوه‌ای روشن و قابل فهم در اختیار مخاطبان قرار دهند. چهار سال طول کشیده تا کتاب به مرحلۀ نهایی برسد. این کتاب، اثری ارزنده و درخور توجه از نشریات دانشگاه آکسفورد است. این کتاب با وجود مجمل بودن، منبعی راهگشا، مفید و قابل اعتماد دربارۀ تاریخ ایران است. آنچه این کتاب را از دیگر آثاری که در این زمینه نوشته شده‌اند متمایز می‌کند نگاه یکسان آن به دوره های مختلف تاریخ ایران است. کتاب با مقاله‌ای دربارۀ دوران پارینه‌سنگی و ظهور شاهنشاهی هخامنشی آغاز می‌شود و با مقاله‌ای با عنوان ایران پس از انقلاب (۱۳۵۷ـ ۱۳۸۸) پایان می‌‌پذیرد. این پژوهش در شانزده مقالۀ تخصصی، که حاصل تلاش کارشناسان دوره‌های مختلف تاریخ ایران است، اطلاعات مفید و ارزشمندی در اختیار علاقمندان قرار می‌‌دهد.

این کتاب در شانزده فصل به بررسی جامع دنیای ایرانی (جیحون تا فرات) و تاریخ آن پرداخته و فراتر از مرزهای دولت ـ ملت کنونی رفته است. مرزهای کشورها و امپراتوری‌ها در طول تاریخ دستخوش تغییر می‌شود؛ اما ارزش‌های فرهنگی آنها در جایی که سده‌ها شکوفا بوده، طنین می‌افکند و باقی می‌ماند. این چالش‌ها نه‌تنها شالودۀ تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران را روشن می‌کند، بلکه پژواک آن را در دنیای فرهنگی گسترده‌تر ایران که شامل افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، عراق و کشورهای حاشیۀ خلیج فارس است، نشان می‌دهد. هویت ایرانی که طی یک روند طولانی تاریخی شکل گرفته نیز فراتر از قلمرو امروزی کشور ایران ظهور و بروز پیدا می‌کند. ایرانیان نه‌تنها شاید مدعی باشند برخی تاجیک‌ها و افغان‌ها ایرانی هستند، بلکه آسیای مرکزی را منطقه‌ای می‌دانند که فرهنگ ایرانی و زبان فارسی در آن شکل گرفت و تحول یافت. در واقع نوعی احساس انسجام فرهنگی وجود دارد که این مردمان را بدون توجه به تغییرات سیاسی و زبانی که در دوران جدید رخ داده به هم پیوند می‌دهد.

فهرست مطالب کتاب:

سپاس‌گزاری

مؤلفان

پیش‌گفتار/ تورج دریایی

1. فلات ایران از دوران پارینه‌سنگی تا ظهور شاهنشاهی هخامنشی/ کامیار عبدی

۲. ایلامیان/ دانیل تی. پاتز

۳. جامعۀ اوستایی/ پرودس آکتور شروو

۴. شاهنشاهی هخامنشی (۵۵۰-۲۳۰ قبل از میلاد)/ علیرضا شاپور شهبازی

۵. ایران در دوران اسکندر مقدونی و سلوکیان/ اوانجلوس ونتیس

۶. شاهنشاهی اشکانی/ ادوارت دومبرووا

۷. شاهنشاهی ساسانی (۲۲۴-۶۵۱ میلادی)/ تورج ساسانی

۸. ایران در آغاز دورۀ اسلامی/ مایکل جی. مورونی

۹. ایران در سده‌های میانه/ نگین یاوری

۱۰. مغول‌ها در ایران/ جورج ای. لین

۱۱. تیموریان و ترکمانان: گذار و شکوفایی در قرن پانزدهم م. نهم هـ.ق/ علی انوشهر

12. صفویان در تاریخ ایران (1501 ـ 1722 م/ 905 ـ 1135 هـ.ق)/ کاترین بابایان

13. حملۀ افغان‌ها و برآمدن سلسله‌های زندیه و افشاریه (1722 ـ 1795 م/ 1134 ـ 1209 هـ.ق)/ کامران آقایی

14. ایران در دوران قاجار (1796 ـ 1921 م/ 1210 ـ 1340 هـ.ق)/ منصوره اتحادیه نظام‌مافی

15. عصر پهلوی: مدرنیزه شدن ایران در بستر جهانی/ افشین متین عسکری

16. ایران پس از انقلاب (1979 ـ 2009 م / 1357 ـ 1388 هـ.ش)/ مازیار بهروز

سلسله‌های حاکم بر ایران

نمایه