فارسی شکسته؛ دستور خط و فرهنگ املایی
خلاصه
نویسنده در این کتاب کوشیده تا بر اساس پیکرهای واقعی و برگرفته از متون معتبر ادبیات معاصر فارسی، به بررسی شکستهنویسی بپردازد و دستور خط و نیز فرهنگ املایی برای آن تدوین کند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
دیدگاههای بسیار متفاوتی دربارۀ شکستهنویسی وجود دارد؛ برای مثال جمالزاده که بهیقین آغازگر گفتارینویسی در داستانهای فارسی بوده، شکستهنویسی را روشی افراطی در بیان محاوره دانسته که مانع از درک صحیح و سریع گفتگوها میشود. جان اندرو بویل شکستهنویسی را جریانی نوظهور و طبیعی در ادبیات مدرن فارسی دانسته و کوشیده است تا توصیفی فنی و دقیق از مبانی واجشناختی آن به دست دهد. حسن کامشاد به صراحت از شکستهنویسی سخن نمیگوید؛ اما به طور تلویحی از آن دفاع میکند و همچون بویل، شکستهنویسی را از نشانههای مدرنیته در داستانهای فارسی میداند.
نویسنده در این کتاب کوشیده تا بر اساس پیکرهای واقعی و برگرفته از متون معتبر ادبیات معاصر فارسی، به بررسی شکستهنویسی بپردازد و دستور خط و نیز فرهنگ املایی برای آن تدوین کند. به عنوان پیکره، تعداد صد کلمه از گفتگوهای 112 اثر نمایشی و داستانی فارسی که طی صد سال، از 1298 تا 1397 به زبان فارسی منتشر شده است، به صورت تصادفی گردآوری شده و صورتهای شکسته در قالب 11200 کلمه، مبنای محاسبات و نتیجهگیری قرار داده شده است. در بخش نخست این مختصر به چند سؤال رایج در مورد شکستهنویسی پاسخ داده شده است؛ در بخش دوم کوشیده شده تا دستور خطی برای نگارش فارسی شکسته، بهویژه در داستانها و آثار نمایشی و ترانههای فارسی در اختیار علاقمندان قرار داده شود؛ در بخش سوم تمام صورتهای شکستهای که از پیکره استخراج شده است، در قالب دو فرهنگ املایی (یکی سالم ـ شکسته و دیگری شکسته ـ سالم) به صورت الفبایی تنظیم شده است.
سؤالاتی که در این کتاب به آنها پاسخ داده شده، به این شرح است: چرا به دستور خط نیاز داریم؟ صورتهای شکسته به چه صورتهایی اطلاق میشود؟ علت وجود صورتهای شکسته در نثر جدید فارسی چیست؟ چرا در نثر قدیم فارسی، یعنی در نثر پیش از مشروطه، شکستهنویسی وجود نداشت؟ و چرا شکستهنویسی رواج چندانی در انگلیسی ندارد؟
آیا دوزبانگی معضل است. چرا؟ راه از میان بردن دوزبانگونگی چیست؟ آیا شکستهنویسی همان گفتارینویسی است؟ آیا میتوان مانع از شکستهنویسی در رمانهای فارسی و فضای مجازی شد؟ آیا میتوان برای گونههای دیگر فارسی نیز مثلاً گونۀ اصفهانی، شیرازی یا مشهدی دستور خط تهیه کرد؟ آیا گفتارینویسی بدون شکستهنویسی میتواند مبین ویژگیهای واقعی زبان گفتار باشد؟ آیا دستور خطی که برای شکستهنویسی در رمانها عرضه میشود، در فضای مجازی هم قابل استفاده است؟ آیا میتوان متنهای جدی و کاملاً رسمی را هم به صورت شکسته نوشت؟ چه صورتهایی را میتوان شکست؟ این صورتها چه انواعی دارند؟ عاقبت دوزبانگونگی چیست؟ چرا شکستهنویسی را در آثار ادبی باید ویژگی سبکی دانست و نه ویرایشی؟ آیا شکستهنویسی در زبانهای دیگر هم وجود دارد؟
آیا نوشتن گفتگوهای داستانها به فارسی شکسته باعث نمیشود که فارسیزبانانی که زبان و لهجهای غیر از لهجۀ تهرانی دارند، مثلاً فارسیزبانان افغانستان یا تاجیکستان، نتوانند داستانهای فارسی را به راحتی بخوانند؟ حد مجاز شکستهنویسی در داستانها و نمایشهای فارسی چه میزان است؟ و سؤالاتی از این قبیل.
فهرست مطالب کتاب:
پیشگفتار
مقدمه
1. پاسخ به چند سؤال رایج در مورد دستور خط و فارسی شکسته
2. دستور خط صورتهای شکسته
3. فرهنگ املایی صورتهای شکسته
منابع
پربازدید ها بیشتر ...
مطالعات ادبی هرمنوتیک متنشناختی
مهیار علویمقدمتأویل و رویکرد هرمنوتیکی، باعث افزایش بهرهگیری هر چه بیشتر خواننده از ارزشهای شناختهنشدۀ متن میش
پابرهنه در برادوی: زندگی و آثار نیل سایمون
مجید مصطفوینیل سایمون (1927 ـ 2018) یکی از پرکارترین، موفقترین و محبوبترین نمایشنامهنویسان جهان و یکی از بهت
منابع مشابه بیشتر ...
تیمارستان
مهدی ایوبیدر این کتاب 123 ترانه همراه با مؤخرهای در باب دستور خط زبان محاورۀ فارسی آورده شده است.
شیوهنامۀ نوشتار
محمود مهرآوراناین کتاب شیوهنامهای است که در آن هم از رسمالخط فارسی و هم از نکات مهم نگارشی و نیز برخی شیوهها
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
جلال آل احمد و معاصرانش: چهار مقاله
امید طبیبزادهاین کتاب دربرگیرندۀ چهار مقاله است درباره مناسبات جلال آلاحمد با چهار تن از روشنفکران برجستهٔ همع
وزن شعر عروضی فارسی: تحلیل و طبقهبندی بر اساس تقطیع اتانینی و نظریۀ واجشناسی نوایی
امید طبیبزادهمطالعات مربوط به وزن شعر عروضی فارسی را میتوان به چهار بخش قواعد تقطیع، شیوۀ تقطیع، توصیف نظری و طب
نظری یافت نشد.