معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

در سال‌های دور که انتشار نشریه‌های تخصصی به‌ویژه در زمینۀ مسائل علمی، مثل امروز رواج نداشت، روزنامه‌ها معمولاً هر هفته یک بار صفحه‌ای را به کشاورزی، زنان، اقتصاد، ورزش و .... اختصاص می‌دادند و همین‌طور به مسائل فرهنگی و هنری. این شیوه اکنون نیز کم و بیش رایج است، اما نه در همۀ زمینه‌ها و نیز نه به پرباری و فراگیری و اهمیت گذشته.

روزنامه‌ها اکنون بیشتر به مسائل سیاسی توجه دارند و کمتر به هنر و ادبیات می‌پردازند. در روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌های سال‌های دور، جز آنها که صرفاً ادبی و فرهنگی بودند، اغلب شعرهایی به چاپ می‌رسید که مربوط به مسائل روز بود و همین‌طور انتقاد از اوضاع و احوال یا شکایت از روزگار و نیز داستان‌های بلند حادثه‌ای و رمان‌های عشقی به صورت پاورقی که خواننده در تب‌وتاب ادامۀ ماجرا تا روز یا هفتۀ بعد در انتظار می‌ماند.

گرایش به هنر و ادبیات و اختصاص دادن صفحه‌ای به آن در روزنامه یا انتشار نشریۀ مستقلی به صورت ضمیمه یا استفاده از امتیاز روزنامه برای نشریه‌ای جداگانه، گرچه در دهۀ بیست هم تا حدودی رواج داشت؛ اما بیشتر در دهۀ سی و به‌ویژه در دهۀ چهل و پنجاه تقریباً فراگیر می‌شود.

اختصاص دادن صفحه‌ای از روزنامه به علم یا هنر به قصد این است که روزنامه عام‌تر شود و خوانندگانی با سلیقه‌ها و تخصص‌های گوناگون بتوانند مطلب موردنظر خود را در آن بیابند.

در سال‌های دور برای مثال در دهه‌های بیست و سی به چاپ شعر و داستان و همین‌طور نقد کتاب در روزنامه‌ها کمتر توجه می‌شد و نیز به نقد فیلم و موسیقی. یکی از دوره‌های درخشان هنر و ادب کشورمان، بی‌گمان دهۀ چهل است؛ چراکه در این دهه نه‌تنها شاعران و نویسندگان ایرانی پس از پشت سر نهادن رویدادهای دهۀ سی تجربه اندوختند و از احساساتی بودن فاصله گرفتند و تعقل و خلق آثار ارزنده و ماندنی رو آوردند، بلکه نویسندگان نقد نیز، به‌ویژه در زمینۀ کتاب و فیلم به راهی نو قدم نهادند و فعال‌تر شدند؛ به‌گونه‌ای که نشریه‌هایی ویژۀ کتاب و نقد کتاب و همین‌طور فیلم و سینما بر بساط روزنامه‌ها جا خوش کرد.

در این کتاب منظور بررسی صفحه‌های گوناگون علمی و اجتماعی و .... روزنامه‌ها نیست، بلکه هدف آن است که نمونه‌هایی از صفحه‌ها و ضمیمه‌های هنری و ادبی روزنامه‌ها به اختصاص معرفی شوند. در این یادداشت‌ها به بازتاب هنر و ادبیات پیشرو در روزنامه‌ها که تا اواسط دهۀ پنجاه ادامه یافت، پرداخته شده است.

فهرست مطالب کتاب:

بخش اول:

یادداشت

صفحه‌های هنر و ادبیات

جنگ هنر امروز

هفته‌نامۀ هنر

ویژه‌نامۀ روزنامۀ اطلاعات

آیندگان ادبی ـ دورۀ اول

آیندگان ادبی ـ دورۀ دوم

کیهان، ویژۀ هنر و ادبیات

یادنامۀ هفدهمین سالگرد مرگ نیما

کیهان، ویژۀ هنر و اندیشه

یادنامۀ هجدهمین سال خاموشی نیما

فرهنگ و اندیشه ـ رستاخیز

بخش دوم:

پیوست

اشاره

1. مجلۀ امید ایران

عشق مجنون

2. اطلاعات ماهانه

گذشتۀ یک مرد

3. مجلۀ خوشه

انشاء فارسی

نمایه

کتاب‌شناسی کاظم سادات اشکوری