معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

این کتاب دربرگیرندۀ مجموعه‌ای است از جستارها و گفتگوهای پروفسور دیک دیویس دربارۀ ترجمۀ شعر کلاسیک پارسی به انگلیسی که در چند سال اخیر در مجلات و نشریات مختلف به چاپ رسیده ‌است. عنوان کتاب برگرفته از یکی از مقاله‌های این مجموعه دربارۀ ترجمۀ شاهنامۀ فردوسی به انگلیسی است. محور مشترک این نوشتارها و گفتارها چندوچون ترجمۀ شعر کلاسیک پارسی به انگلیسی است.

دیک دیویس در سال ۱۹۴۵، در پورتموث، شهری ساحلی در جنوب انگلستان به دنیا آمد؛ اما بیشتر دوران خاطره‌انگیز کودکی‌اش را در دهی کوچک نزدیک مرز اسکاتلند گذراند. دیویس در آنجا به مدرسه رفت. معلم ادبیات مدرسه او را به خواندن و سرودن ترغیب کرد. دیویس بعدها با تشویق همین معلم به دانشگاه کمبریج رفت و ادبیات انگلیسی خواند. او مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشدش را به ترتیب در ۱۹۶۶ و ۱۹۷۰ در رشتۀ ادبیات انگلیسی از دانشگاه کمبریج و دکترایش را در ادبیات کلاسیک پارسی در سال ۱۹۸۸ از دانشگاه منچستر دریافت کرد. وی در دانشگاه‌های متعددی مثل کالیفرنیا، نیوکاسل، دورهام و تهران تدریس کرده و از سال ۲۰۱۲، استاد ممتاز بازنشستۀ ادبیات فارسی و ایران‌شناسی دانشگاه دولتی اوهایوی امریکاست.

شیفتگی مادرش به کتاب و شعر، دیویس نوجوان را نیز به شعر و شاعری علاقه‌مند کرد، چنان‌که پیش از ورود به دانشگاه با آثار بسیاری از شاعران بزرگ انگلیسی آشنا شد. یکی از کتاب‌های کتابخانۀ کوچک مادرش، رباعیات عمر خیام ترجمۀ فیتز جرالد، او را با دنیای شگفت‌انگیز شعر کلاسیک پارسی آشنا کرد: «یکی از کتاب‌های خیلی عزیز دورۀ بچگی من ترجمۀ رباعیات خیام به قلم فیتز جرالد بود. برای چند سال این ترجمه را از حفظ داشتم و فکر می‌کنم بیشترش را هنوز از حفظ دارم».

دیک دیویس از مترجمان بنام ادبیات فارسی به انگلیسی است. او تاکنون آثاری مانند «منطق‌الطیر»، «شاهنامه»، «ویس و رامین» و اشعاری از حافظ و عبید زاکانی و دیگران ترجمه کرده است. دیویس همچنین به دلیل علاقه‌اش به رمان «دایی جان ناپلئون»، این رمان از ادبیات معاصر را نیز به انگلیسی برگردانده است. ‌ دیویس در عرصهٔ پژوهش در ادبیات فارسی نیز دستی دارد. این کتاب شامل هفت جستار و سه گفتگو از اوست. جستارهای کتاب همگی پیرامون ترجمهٔ ادبیات کلاسیک فارسی به انگلیسی است.

در یکی از گفتگوها کتاب، دیک دیویس دربارۀ علاقه‌اش به فرهنگ ایرانی می‌گوید: «اهمیت شعر در فرهنگ ایرانی چیزی بود که زمانی که آن را کشف کردم برایم خیلی جذاب بود؛ شعر فارسی یکی از عواملی ود که مرا در ایران ماندگار کرد. به‌سختی می‌توان فرهنگ ایرانی را در یک یا دو جمله، بی‌آنکه اسیر کلیشه‌ها یا اغراق‌های مرسوم شد، خلاصه کرد، و این کاری است که من به هیچ‌وجه قصد انجام آن را ندارم».

در بخشی دیگر از این کتاب وی دربارۀ شاعر محبوب خود می‌گوید: «.... اما اگر مجبور به انتخاب یکی باشم، «ویس و رامین» فخرالدین اسعد گرگانی را برمی‌گزینم که علاقۀ خاصی به آن دارم. این اثر در خود ایران هم متأسفانه چندان محبوب نیست، اما برای من شعر شگرفی است، به لحاظ زیبایی و جذابیت یگانه است، و به نظرم یکی از بزرگ‌ترین داستان‌های عاشقانۀ جهان است. هیچ‌وقت مانند زمانی که اثر گرگانی را ترجمه می‌کردم، به نویسنده‌ای احساس نزدیکی نکرده‌ام؛ گویی که او گه‌گاه هراس‌ناک در اتاق کنار من بود، مخصوصاً وقتی که در سکوت شب سرگرم ترجمه بودم. پس از او حافظِ شگفت‌آور درک‌ناشدنی است. شاعری که به تعبیر دوستی همیشه دست‌نایافتنی است».

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ مترجم دیک دیویس: آرتور ویلی ادبیات پارسی

جستارها:

تاریخ مختصر ترجمۀ ادبیات پارسی به انگلیسی در قرن نوزدهم

در باب ترجمۀ اشعار کوتاه پارسی

ادوارد فیتز جرالد، عمر خیام و سنت ترجمۀ منظوم به انگلیسی

در باب ترجمۀ اشعار غنایی پارسی

در ترجمه‌ناپذیری شعر حافظ

خنیاگری در باغ: در باب ترجمۀ شاهنامۀ فردوسی

تراژدی سهراب و رستم ترجمۀ جروم کلینتن

گفتگوها:

نرد عشق با شعر کلاسیک فارسی

فردوسی: شاعری فراتر از قالب‌های معمول

حافظ: بزرگ میراث‌دار هنری شاعری پارسایان