معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

بی‌تردید در طول تاریخ برای همۀ جوامع کوچک و بزرگ معضلی بزرگ‌تر از جنگ و دغدغه‌ای بالاتر از صلح وجود نداشته و ندارد. همۀ جوامع از جنگ‌ها و صلح‌ها تأثیر پذیرفته و می‌پذیرند. جنگ‌ها هرچه زمان به پیش‌تر آمده است، نه‌تنها کمتر نشده‌اند، بلکه روزبه‌روز حادتر و پیچیده‌تر و تعیین‌کننده‌تر شده‌اند. بنابراین شناخت جنگ ـ چه از نظر تاریخی و چه از نظر عوامل برانگیزاننده‌اش ـ برای همۀ جوامع ضروری است.

هر بررسی فلسفی جنگ، ناگزیر باید به چهار سؤال کلی بپردازد: جنگ چیست؟ چه عللی باعث جنگ می‌شوند؟ رابطۀ میان طبیعت بشری و جمگ چیست؟ آیا جنگ هرگز می‌تواند اخلاقاً قابل توجیه باشد؟ به دست دادن تعریفی از جنگ مستلزم این است که معین شود چه چیزها و چه کسانی در شروع جنگ و شرکت در جنگ دخیل‌اند. وقتی شخصی تعریفی از جنگ به دست می‌دهد، در واقع فلسفۀ سیاسی‌ گسترده‌اش را هم عیان می‌کند؛ مثلاً اینکه جنگ را محدود به کشمکش میان دولت‌ها و ملت‌ها می‌کند. تعاریف دیگر می‌توانند افزون بر کشمکش میان دولت‌ها و ملت‌ها، کشمکش میان مکاتب فکری یا ایدئولوژی‌ها را هم در دل خودشان جای دهند.

اما جنگ پدیده‌ای است بسیار پیچیده و مرتبط با شاخه‌های بسیار متنوع: سیاست، تاریخ، فلسفه، روان‌شناسی، حقوق، جامعه‌شناسی، اقتصاد، تکنولوژی، هنر، ادبیات و ..... برای شناخت درست این پدیده باید به کلیۀ این وجوه پرداخت. این دانشنامه با همین هدف گردآوری، تدوین و ترجمه شده است. این دانشنامه ترجمۀ یک دانشنامۀ خارجی نیست، بلکه از متون بسیاری در تدوین آن استفاده شده که منابع و »اخذ در پایان جلد دوم آورده شده است. این دانشنامه، یک دانشنامۀ موضوعی و تفصیلی است و هر جلد آن به یک یا چند موضوع مرتبط اختصاص یافته است و ترتیب آن نیز الفبایی نیست.

در انتخاب مقالات کوشش شده جامعیت و علمی بودن آن ملاک قرار بگیرد. در جلد اول با عنوان «کلیات» به معنای لغوی جنگ و صلح پرداخته شده و اصطلاحاتی نظیر تروریسم، جنگ‌های نامتوازن، نسل‌کشی و اتفاق‌هایی که به جنگ و تبعات آن ارتابط دارند، در مقالات این جلد بررسی شده‌اند. هدف نویسندگان در مقالات این جلد بیشتر آن است که خواننده با این نکته آشنا شود که جنگ چگونه است، چگونه به وجود می‌آید، چه تبعاتی دارد و .... .

اما جلد دوم کتاب با عنوان «فیلسوفان و جنگ» منتشر شده است؛ در مقالات این مجلد جنگ از منظر فیلسوفان نقد و بررسی شده است و به خواننده شناسانده شده است. این مجلد با افلاطون و ارسطو آغاز شده و با نگاهی به جنگ عراق به پایان رسیده است.

فهرست مطالب جلد اول:

پیش‌گفتار

فلسفۀ جنگ/ الگزاندر موزلی/ خشایار دیهیمی

معنای لغوی جنگ/ آوات مزدا

صلح/ بن لو/ خشایار دیهیمی

نظریۀ جنگ عادلانه/ الگزاندر موزلی/ خشایار دیهیمی

صلح‌طلبی/ الگزاندر موزلی/ خشایار دیهیمی

تروریسم/ علی معظمی

جنگ داخلی/ جک لوی/ احد علیقلیان

جنگ سیاسی/ خشایار دیهیمی

نسل‌کشی/ مارک کرامر/ علی معظمی

پاکسازی قومی/ مارتین گریفیتس/ خشایار دیهیمی

جنگ، تبلیغات و رسانه‌ها/ خشایار دیهیمی

جنگ سرد/ مارتین گریفیتس/ خشایار دیهیمی

جنگ‌های نامتوازن/ تام لنسفورد/ خشایار دیهیمی

جنگ‌های نوع سوم/ مارتین گریفیتس/ خشایار دیهیمی

جنایت جنگی/ مارتین گریفیتس/ خشایار دیهیمی

جهان فارغ از جنگ: آرمان یا واقعیت؟/ هدایت‌الله فلسفی

مداخلۀ بشردوستانه/ اریک ای. هاینتسه/ خشایار دیهیمی

جنگ فقط یک جعل و ابداع است نه یک ضرورت بیولوژیکی/ مارگارت مید/ خشایار دیهیمی

طبیعت بشر و جنگ/ الگزاندر موزلی/ خشایار دیهیمی

فهرست مطالب جلد دوم:

افلاطون (427 ـ 347 ق.م)/ محمدحسن لطفی

ارسطو (384 ـ 322 ق.م)/ محمدحسن لطفی، حمید عنایت

سیسرون (106 ـ 43 ق.م)/ احد علیقلیان

سنکا (ح. 4 ق.م ـ 65 میلادی)/ احد علیقلیان

آوگوستینوس (354 ـ 430 م)/ رضا دهقان

میکولو ماکیاولی (1469 ـ 1527)/ داریوش آشوری، محمدحسن لطفی

فرانسیسکو د ویتوریا (1492 ـ 1546)/ احد علیقلیان

فرانسیسکو سوارس (1548 ـ 1617)/ احد علیقلیان

آلبریکو جنتیلی (1552 ـ 1608) / احد علیقلیان

تاماس هابز (1588 ـ 1679)/ حسین بشیریه

زاموئل فون پوفندروف (1632 ـ 1694) / احد علیقلیان

امر دو واتل (1714 ـ 1767) / احد علیقلیان

یوهان گوتلیب فیشته (1762 ـ 1814)/ محبوبه حقیقی

آلکسی دو توکویل (1805 ـ 1859)/ خشایار دیهیمی

الکساندر هرتسن (1812 ـ 1870)/ خشایار دیهیمی

فریدریش انگلس (1820 ـ 1895)/ ژیلبر آشکار/ حسن مرتضوی

لف تالستوی (1828 ـ 1910)/ آبتین گلکار

ویلیام جیمز (1842 ـ 1910)/ مسعود علیا

کارل لیبکنشت (1871 ـ 1919)/ حسن مرتضوی

جنگ و آدم‌کشی/ جی. ای. ام. انسکام/ احد علیقلیان

نظریۀ جنگ عادلانه/ نوام چامسکی/ محمد اسکندری

جنگ عادلانه چیست؟/ کری ویلیامز/ عبدالله کوثری

جنگ عادلانه و حقوق بشر/ دیوید لوبان/ یاسر روستایی

جنگ عادلانۀ معاصر/ جیمز ترنر جانسون/ مسعود صادقی

صلح‌دوستی عملی/ اندرو جی. فیالا/ مسعود صادقی

جنگ داخلی یا نسل‌کشی؟ نگاهی به جنگ بوسنی از منظر پساساختارگرا/ محمد اسکندری

نیم‌نگاهی به جنگ عراق از منظر ژئوپولیتیک انتقادی/ محمد اسکندری